ในทางการเมืองหากหัวหน้ากลุ่มรัฐประหารกระทำการยึดอำนาจไม่สำเร็จ กลุ่มคนเหล่านั้นก็จะกลายเป็นกบฏทันที เฉกเช่นเดียวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นที่สั่นสะเทือนโลกเทคโนโลยีในมุ้งของ OpenAI
มันเป็นช่วงเวลา 72 ชั่วโมงที่น่าตื่นเต้นที่สุดสำหรับชายอย่าง Ilya Sutskever แต่มันก็เป็นจุดสิ้นสุดของการเดินทาง 15 ปี ที่ทำให้เขาเติบโตจากนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่ทดลองกับอัลกอริธึมที่ไม่เป็นที่รู้จักไปสู่การเป็นผู้นำการรัฐประหารที่ปลดหนึ่งในบุคคลที่โดนเด่นที่สุดใน Silicon Valley อย่าง Sam Altman
แต่สุดท้าย Sutskever ก็เป็นได้เพียงแค่กบฏ …
Sutskever ที่ถือได้ว่าเป็นหนึ่งในลูกศิษย์ของปรมาจารย์ AI อย่าง Andrew Ng และได้เข้าร่วมสุดยอดทีม AI อันดับต้น ๆ ของโลกอย่าง Google Brain ก่อนที่จะถูกชักชวนโดย Elon Musk ให้มาร่วมงานเป็นหัวหน้านักวิทยาศาสตร์ด้าน AI ที่ OpenAI
รากเหง้าของ OpenAI
ในงานเลี้ยงอาหารค่ำในปี 2015 ที่ Rosewood Sand Hill โรงแรมสุดหรูใน Silicon Valley ในตอนนั้น Google เพิ่งเข้าซื้อกิจการของ Deepmind บริษัทสตาร์ทอัพด้าน Neural Network จากลอนดอน
ทุกคนในแวดวงเทคโนโลยีต่างมองไปในทิศทางเดียวกันว่า Google มีความได้เปรียบอย่างมากที่จะพัฒนาเทคโนโลยี AGI ซึ่งเป็นระบบ AI ที่มีความสามารถเทียบเท่ากับมนุษย์เมื่อเผชิญกับงานที่ไม่คุ้นเคย
ในงานเลี้ยงอาหารค่ำทั้ง Altman และ Musk พร้อมด้วยคนอื่น ๆ ได้พูดคุยเกี่ยวกับเริ่มต้นห้องปฏิบัติการด้าน AI ที่มีความโปร่งใส เปิดเผยแหล่งที่มา และอุทิศตนเพื่อทำให้ประโยชน์ของเทคโนโลยี AI ขั้นสูงมีความเป็นประชาธิปไตยสำหรับทุกคน
นั่นทำให้ในวันนั้น Musk และสมาชิกคนอื่น ๆ ของกลุ่ม “PayPal Mafia” รวมถึง Peter Thiel และ Reid Hoffman ได้ลงทุนหลายล้านดอลลาร์เพื่อให้ห้องปฏิบัติการด้าน AI แนวคิดใหม่นี้เกิดขึ้นได้
OpenAI ซึ่งเปิดตัวในปี 2015 แต่หลังจาก Musk ต้องการที่จะเข้ามาควบคุมและพ่ายแพ้ในการต่อสู้เพื่อแย่งชิงบริษัทในปี 2018 ทำให้องค์กรแห่งนี้ที่ต้องการทรัพยากรโดยเฉพาะด้านการเงินรวมถึงพลังในการประมวลผลได้หันไปจูบปากกับ Microsoft
Altman ได้ปรับรูปแบบองค์กรใหม่สร้างหน่วยธุรกิจที่ต้องมีการหากำไรภายใต้องค์กรหลักที่เป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ซึ่งเป็นโครงสร้างที่ผิดเพี้ยน และมีส่วนสำคัญที่ทำให้เขาถูกไล่ออกชั่วคราวก่อนที่จะกลับมายึดอำนาจคืนได้สำเร็จเมื่อปลายปีที่แล้ว
ซึ่งนับตั้งแต่แยกทางกับ OpenAI เรียกได้ว่าตอนนี้ทั้ง Musk และ Altman แทบจะไม่เผาผีกันแล้ว มีการโจมตีกันด้วยถ้อยคำที่รุนแรงผ่านเครือข่ายโซเชียลมีเดียรวมถึงในสถานที่สาธารณะอื่น ๆ มันน่าสนใจว่ามันเกิดอะไรขึ้นกันแน่ในความสัมพันธ์ของทั้งคู่
นับตั้งแต่แยกทางกับ OpenAI ทาง Musk เองได้แสดงท่าทีที่รังเกียจเอามาก ๆ กับทิศทางใหม่ของ OpenAI ภายใต้การนำของ Altman โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจาก OpenAI ยอมรับการลงทุนหลายพันล้านดอลลาร์จาก Microsoft
ภายในปี 2021 บริษัทได้เปิดตัว DaLL-E ซึ่งเป็น AI ที่ใช้ในการสร้างรูปภาพที่ทำให้ผู้คนเริ่มหันมาสนใจ แต่หลังการเปิดตัว ChatGPT ในปี 2022 มันล้ำหน้ามากจนสามารถดึงดูดความสนใจจากทั่วโลกได้แทบจะทันที
“OpenAI ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นโอเพ่นซอร์ส (ซึ่งนั่นคือเหตุผลที่ทำไมมันถึงถูกเรียกว่า ‘OpenAI’) บริษัทที่แต่เดิมตั้งขึ้นเพื่อไม่แสวงหาผลกำไรและคอยสร้างแรงกดดันให้กับบริษัทอย่าง Google แต่ตอนนี้ได้กลายสภาพเป็นบริษัทที่ปิดแหล่งที่มาและมุ่งเน้นผลกำไรสูงสุดที่ควบคุมโดย Microsoft ได้อย่างมีประสิทธิภาพ”
Musk ได้ทวีตไว้เมื่อต้นปี “มันไม่ใช่สิ่งที่ผมตั้งใจไว้เลย”
Musk เองได้เตือนมานานถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากเทคโนโลยี AI ขั้นสูงที่อาจจะสร้างภัยอันตรายต่อมวลมนุษยชาติ แต่เขาก็ยังเห็นถึงศักยภาพหากเทคโนโลยีนี้ได้รับการพัฒนาอย่างปลอดภัย
และก้าว Boom ขึ้นมาของเทคโนโลยี AI นี่เองที่นำไปสู่ความแตกแยกใน Silicon Valley ที่ด้านหนึ่งเรียกว่ากลุ่ม Doomers ซึ่งเชื่อว่าหากปล่อยให้ AI ก้าวไปข้างหน้าโดยไม่ได้รับการตรวจสอบอย่างเข้มงวดจะก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อมนุษยชาติ และด้วยเหตุนี้จึงสนับสนุนให้มีกฎระเบียบที่เข้มงวดยิ่งขึ้น
อีกฟากฝั่งเรียกตัวว่า Boomers ที่เน้นย้ำถึงการผลักดันศักยภาพของเทคโนโลยี AI ขัดขวางกฎระเบียบต่าง ๆ ที่จะเข้ามาจัดการหรือควบคุม AI และผลักดันให้ใช้เชิงพาณิชย์และสร้างกำไรจากเทคโนโลยีให้ได้มากที่สุด
กลุ่ม Boomers ใช้แนวคิดที่เรียกว่า “effective accelerationism” ซึ่งไม่เพียงแต่ผลักดันให้ AI พัฒนาต่อไปโดยไม่มีอุปสรรคเพียงเท่านั้น แต่ยังควรเร่งความเร็วมันอีกด้วย ผู้นำในเรื่องนี้คือ Marc Andreessen ผู้ก่อตั้ง Andreessen Horowitz บริษัทร่วมลงทุนผู้หิวกระหายเงิน
กลุ่ม Doomers ถือเป็นผู้บุกเบิกการแข่งขัน AI ในยุคแรกมีทุนหนา ในขณะที่ฝั่ง Boomers ขยับจี้ขึ้นมาอย่างรวดเร็ว แม้จะเป็นบริษัทขนาดเล็กกว่าและชอบรูปแบบของการเป็นโอเพ่นซอร์สมากกว่าก็ตามที
การจากลาของ Sutskever
มันเป็นเวลาหลายเดือนแล้วที่ OpenAI สูญเสียพนักงานคนสำคัญ โดยเฉพาะกลุ่มที่เป็นกบฏคิดรัฐประหาร Altman แต่ไม่สำเร็จ ซึ่งคนส่วนใหญ่ในกลุ่มนี้ให้ความสำคัญกับการทำให้ AI มีความปลอดภัยต่อมวลมนุษยชาติ
ซึ่งต้องบอกว่า Sutskever เป็นผู้นำของทีม Superalignment ของบริษัท ซึ่งเป็นทีมที่ได้รับมอบหมายให้ทำให้แน่ใจว่า AI จะสอดคล้องกับเป้าหมายของผู้สร้าง แทนที่จะกระทำการอย่างคาดเดาไม่ได้และเป็นอันตรายต่อมนุษยชาติ โดยใช้พลังการประมวลผลของบริษัทราวๆ 20% เพื่อให้แน่ใจว่าระบบ AI ที่สร้างขึ้นจะไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์
แน่นอนว่า Sutskever ไม่ใช่คนเดียวที่จากลา ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว เมื่อคณะกรรมการของ OpenAI พยายามรัฐประหาร Altman พนักงานที่คำนึงถึงความปลอดภัยมากที่สุดของบริษัทอย่างน้อยห้าคนก็ได้ลาออกหรือถูกไล่ออกไป
สื่อต่างประเมินการลาออกของ Sutskever ว่าเขาไม่ได้เพียงแค่มองเทคโนโลยีในแง่ร้ายเพียงเท่านั้น แต่สาเหตุสำคัญที่ลาออกไปก็คือ เขาเริ่มมองโลกในแง่ร้ายเกี่ยวกับมนุษย์เสียมากกว่า และโดยเฉพาะมนุษย์ที่ชื่อ “Altman” ที่เหล่าพนักงานที่เคยศรัทธาในตัวเขาเริ่มทยอยจากลาไป
มันเป็นเรื่องของความไม่ไว้วางใจในตัว Altman โดยเฉพาะ แน่นอนว่าเรื่องราวเหล่านี้ไม่ได้มีการเปิดเผยต่อสาธารณะ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะ OpenAI บังคับให้พนักงานลงนามในข้อตกลงการเลิกจ้างพร้อมกับห้ามแพร่งพรายข้อมูลภายในเป็นเด็ดอันขาด มิฉะนั้นพนักงานคนนั้นอาจจะสูญเสียผลประโยชน์ที่ได้รับจากบริษัทหลายล้านดอลลาร์เลยทีเดียว
แม้ในพื้นที่สาธารณะ จะมีการเล่นละครที่แสดงให้เห็นถึงมิตรภาพระหว่าง Sutskever กับ Altman ซึ่ง เมื่อ Sutskever ได้ลาออกไป Altman ได้โพสต์บน X ว่า “Sutskever กำลังมุ่งไปที่โครงการส่วนตัวที่มีความหมายกับตัวผมมาก” และยังโพสต์ต่ออีกว่า “นี่เป็นเรื่องน่าเศร้าสำหรับผมมาก Ilya Sutskever คือ ….เพื่อนรัก”
ซึ่งดูจากการโพสต์และท่าทีของ Sutskever ก็รู้ว่ามันเป็นการเล่นละครของ Altman เพียงเท่านั้น เพราะไม่มีใครเห็น Sutskever ที่สำนักงาน OpenAI เป็นเวลาประมาณหกเดือนแล้วนับตั้งแต่ความพยายามในการรัฐประหารของเขา
Sam Altman กับคำถามเรื่องจริยธรรม
ความวัวไม่ทันหายความควายก็เข้ามาแทรกทันที เพราะเหตุการณ์สุดเหลือเชื่อจากการกระทำของ CEO บริษัทระดับท็อปอย่าง OpenAI ก็เกิดขึ้น
เมื่อ Sam Altman ที่ต้องการจ้างนักแสดงชื่อดังอย่าง Scarlett Johansson เมื่อปีที่แล้วให้พากย์เสียงให้กับโมเดล GPT-4o ซึ่งทางนักแสดงได้ปฏิเสธข้อเสนอดังกล่าวไปด้วยเหตุผลส่วนตัว
แต่เมื่อ GPT-4o เปิดเผยให้โลกได้ยลโฉม Johansson ก็ตกใจและรู้สึกโกรธมาก ๆ เมื่อโมเดล AI มีเสียงคล้ายกับเธอมาก และเธอเองก็ได้ว่าจ้างทนายและได้เขียนจดหมายสองฉบับถึง Altman เพื่อขอให้ OpenAI ให้รายละเอียดว่าทำการสร้างเสียงของ Sky (AI) ได้อย่างไร
และที่น่าอับอายที่สุดของเป็นโพสต์ใน X ของ Altman เองที่ได้โพสต์คำว่า “Her” ซึ่งอ้างอิงภาพยนตร์ชื่อเดียวกับที่ Johansson พากเสียงให้กับผู้ช่วย AI ที่สร้างความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับมนุษย์ในเรื่อง
เอาจริง ๆ เรื่องนี้มันเป็นเรื่องที่ไม่น่าให้อภัยที่คนระดับ CEO กระทำการที่หลุดได้ขนาดนี้ ทำให้หลาย ๆ สื่อตั้งคำถามถึงเรื่องจริยธรรมที่เริ่มไม่ไว้วางใจในตัว Altman ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลหลุดที่ออกมาเกี่ยวกับ Sutskever
แม้ OpenAI จะพยายามแถว่า Sky ไม่ใช่เสียงเลียนแบบของ Johansson เพราะจริง ๆ แล้วมันเป็นของนักแสดงมืออาชีพคนอื่นที่บริษัทไม่ได้เอ่ยนาม เพราะต้องการปกป้องความเป็นส่วนตัวของเขา แต่ใครจะไปเชื่อเรื่องราวเหล่านี้ โดยเฉพาะกับการกระทำของ Altman ที่ต้องการให้ทุกคนเข้าใจว่าเป็นเสียงของ Johansson
บทสรุป
มีคำถามมากมายเกี่ยวกับอนาคตของ OpenAI ซึ่งการที่สุดยอดพนักงานหัวกะทิระดับ Sutskever ยังต้องจากลา รวมถึงพนักงานระดับเทพอีกหลายคนที่ทยอยออกไปก่อนหน้านี้
รวมถึง OpenAI ยังเผชิญกับการแข่งขันที่เพิ่มขึ้นจากบริษัทเทคโนโลยีรายอื่น ๆ เช่น Google ซึ่งกำลังลงทุนอย่างหนักในการวิจัยและพัฒนา AI มีการปรับโครงสร้างองค์กรครั้งใหญ่รวม Google Brain เข้ากับ Deepmind และมีโอกาสูงที่จะกลับมาแซงหน้า OpenAI ได้
ในเชิงโครงสร้างองค์กรของ OpenAI สถานการณ์ในตอนนี้เรียกได้ว่า Altman เข้ามากุมอำนาจแบบเบ็ดเสร็จได้เป็นที่เรียบร้อย หลักจากได้ทยอยบีบคนที่เห็นต่างออกไปทีละคนจนแทบจะหมดสิ้นไปแล้ว
มันมีบทความหนึ่งจากสื่อชื่อดังอย่าง The Economist ที่วิเคราะห์ตัวของ Altman ว่าชายคนนี้เป็นยอดอัจฉริยะตัวจริง หรือเป็นเพียงแค่นักฉวยโอกาส เพราะเส้นทางชีวิตของเขาตั้งแต่ที่ y Combinator นั้นก็ถูกตั้งคำถามมาโดยตลอด
ที่ Y Combinator เขาเป็นผู้นำตั้งแต่ปี 2014 และก็โดนไล่ออกในปี 2019 เนื่องจากพยายามที่จะ scale บริษัทอย่างรวดเร็วจนเกินไป ที่ OpenAI เขาก็ทะเลาะกับผู้คนไปทั่วแม้กระทั่ง Elon Musk และรายล่าสุดอย่าง Sutskever
หากมีสิ่งที่ที่ชัดเจนมาก ๆ ในตัวของ Altman นั่นก็คือความทะเยอทะยาน แม้มันจะเป็นสิ่งปรกติในแวดวง Silicon Valley แต่เป้าหมายของเขาในครั้งมันดูใหญ่ยิ่ง เพราะมันคือเทคโนโลยีที่จะกุมอำนาจทุกอย่างและไม่มีอำนาจไหนที่จะเหนือไปกว่าอำนาจในการควบคุมเทคโนโลยี AI นี้อีกแล้ว
Paul Graham ผู้ร่วมก่อตั้ง y Combinator เคยกล่าวคำที่น่าสนใจถึง Altman ที่ขณะนั้นอายุเพียง 20 ต้น ๆ ไว้ว่า “เขา (Altman) สามารถโดดร่มเข้าไปในเกาะที่เต็มไปด้วยมนุษย์กินคน และเมื่อเวลาผ่านไปห้าปี เขา (Altman) จะได้เป็นกษัตริย์ในเกาะที่เต็มไปด้วยมนุษย์กินคนแห่งนี้”
คงเป็นคำที่ฉายภาพชายคนนี้ได้ชัดเจนที่สุดเลยทีเดียว …
References :
https://www.vox.com/future-perfect/2024/5/17/24158403/openai-resignations-ai-safety-ilya-sutskever-jan-leike-artificial-intelligence
https://fortune.com/2024/05/14/openai-chief-scientist-ilya-sutskever-is-leaving-sam-altman/
https://www.forbes.com/sites/antoniopequenoiv/2024/05/21/sam-altman-apologizes-to-scarlett-johansson-over-openai-chatbot-voice-she-called-eerily-similar-to-hers/?sh=349815d02c86
https://www.economist.com/business/2023/11/22/the-many-contradictions-of-sam-altman
