วิสัยทัศน์ 90 นาทีของ Lei Jun แห่ Xiaomi กับการมัดใจนักลงทุนตั้งแต่แรกพบ

By tharadhol in Business, Investment, Startup

ต้องบอกว่ารูปแบบธุรกิจที่เชื่อมโยงกันในหลากหลายรูปแบบของ Xiaomi ถือเป็นสิ่งที่สร้างความแตกต่างในยุคนั้น ซึ่งเป็นเรื่องยากมากที่นักลงทุนจะเข้าใจโมเดลของ Xiaomi อย่างถ่องแท้ที่ไม่เหมือนใครของ Xiaomi ในยุคเริ่มต้น

Hans Tung หนึ่งในคณะกรรมการและนักลงทุนร่วมทุนรายแรกของ Xiaomi กล่าวย้อนหลังไปถึงจุดเริ่มต้นในเดือนมกราคม 2010

ในขณะที่ Xiaomi เริ่มต้นในปี 2014 และมีการกล่าวหาว่า Xiaomi มีการลอกเลียนแบบ Apple ซึ่ง Tung โต้แย้งแนวคิดที่ว่า Xiaomi เป็นการ copy รูปแบบของ iPhone จาก Apple

ในการพูดคุยช่วงเริ่มต้นในการลงทุนกับผู้ก่อตั้ง Lei Jun ผู้ก่อตั้ง Xiaomi ได้ชี้ให้เห็นความแตกต่างที่สำคัญสามประการ : Xiaomi มีคุณสมบัติที่ปรับแต่งได้โดยอาศัยคำแนะนำต่าง ๆ จากโลกของโซเชียลมีเดียเพื่อปรับแต่งคุณสมบัติในแต่ละวัน บริษัทอาศัยการขายตรงทางออนไลน์ และใช้รูปแบบการโฆษณาแบบปากต่อปาก

นอกจากนี้ Tung ยังเล่าถึงสิ่งที่ทำให้เขาลงทุนใน Xiaomi ซึ่งเมื่อย้อนกลับไป มันดูเหมือนเป็นความคิดที่บ้าคลั่งในเวลานั้น 

Xiaomi เป็น บริษัท ขนาดเล็กที่มีพนักงานเพียง 10 ถึง 20 คนที่ไม่มีประสบการณ์ในอุตสาหกรรมฮาร์ดแวร์เทียบกับแบรนด์ที่มีชื่อเสียงหลายแบรนด์ 

Richard Liu นักลงทุนร่วมทุนจาก Morningside Venture Capital ซึ่งตั้งอยู่ในฮ่องกงซึ่งได้รับการสนับสนุนจากมหาเศรษฐี Ronnie Chan ได้ ตัดสินใจลงทุนใน Xiaomi ตั้งแต่วันแรก เนื่องมาจากการได้คุยเรื่องวิสัยทัศน์กับผู้ก่อตั้งอย่าง Lei ซึ่งตัว Lei นั้นแทบจะไม่ต้องใช้ PowerPoint ที่สวยหรูในการ present แต่ก็สามารถเอาชนะใจเหล่านักลงทุนได้โดยใช้เวลาประมาณ 90 นาที เพียงเท่านั้น ด้วยวิสัยทัศน์ที่ยิ่งใหญ่ของเขาดังนี้:

• ในอีก 10 ปีข้างหน้าสมาร์ทโฟนจะมาแทนที่แล็ปท็อป

• คุณสมบัติการแปลเป็นภาษาท้องถิ่น และสามารถกำหนดได้เอง จะถูกสร้างขึ้นในสมาร์ทโฟนที่สามารถอัปเดตได้เป็นประจำ

• ช่องทางการขายตรงสู่ผู้บริโภคจะข้ามผ่านพ่อค้าคนกลางดังนั้นจึงสามารถประหยัดต้นทุนได้

• ทีมงานคุณภาพระดับโลกของผู้ที่กลับจากต่างประเทศ และคนในพื้นที่ จะมาลุยสร้างบริษัทด้วยกันในรูปแบบของสตาร์ทอัพ

ในปี 2012 Xiaomi ได้ระดมทุน 216 ล้านดอลลาร์ซึ่งทำให้บริษัทมีมูลค่า 4 พันล้านดอลลาร์จากนักลงทุน ซึ่งรวมถึงผู้สนับสนุนที่มีอยู่ รวมทั้ง IDG, Temasek และยูริ มิลเนอร์ ผู้ก่อตั้ง DST Global 

โดยเพียงแค่สี่ปีหลังจากการลงทุนครั้งแรกนั้น Xiaomi ได้ระดมทุน 1.1 พันล้านดอลลาร์ในปี 2014 จาก Yunfeng Capital ของ Jack Ma, DST Global และอื่น ๆ ในข้อตกลงที่ทำให้ Xiaomi กลายเป็นยูนิคอร์น สตาร์ทอัพ ที่มีมูลค่าสูงที่สุดในโลกที่ 45,000 ล้านดอลลาร์

ในหมายเหตุถึงพนักงานในวันก่อนการ IPO Lei ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งและถือหุ้นในบริษัทประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ กล่าวอย่างภาคภูมิใจว่าการร่วมทุนครั้งแรกใน Xiaomi ที่ 5 ล้านดอลลาร์ สามารถสร้างผลตอบแทนสูงถึง 866 เท่า! 

“ไม่มีใครคาดคิดว่า บริษัท ขนาดเล็กที่ไม่ธรรมดาแห่งนี้จะเป็นการเดินทางของผู้ประกอบการที่ยิ่งใหญ่และน่าตื่นเต้นเช่นนี้” Tung กล่าว

ไม่เพียงแค่นั้น แต่ทีมผู้ร่วมก่อตั้งกลุ่มแรก ๆ ซึ่งเป็นวิศวกรและนักออกแบบ ได้กลายเป็นมหาเศรษฐีหลังการเสนอขายหุ้น IPO โดยสองคนเคยทำงานกับ Microsoft และ Google ในขณะที่อีกหนึ่งคนเคยทำงานกับ Lei ที่ Kingsoft มาก่อนหน้านี้

References : หนังสือ Tech Titans of China
https://innovation-village.com/huge-payout-for-xiaomi-founder-lei-jun-who-received-735m-bonus/

Ken Olsen ผู้บุกเบิกมินิคอมพิวเตอร์คนแรกของโลก

By tharadhol in Business, Sci & Tech, The Story

Ken Olsen เป็นหนึ่งในชายหนุ่มผู้โชคดีที่ ที่ได้มีโอกาสอยู่ร่วมในการพัฒนาที่น่าตื่นเต้นที่สุดในวงการคอมพิวเตอร์ ในห้องทดลองของมหาวิทยาลัยในระหว่างและหลังสงครามโลกครั้งที่สอง 

แต่ความเป็นนักวิชาการนั้นไม่เหมาะสำหรับ Olsen ซึ่งเป็นวิศวกรที่เก่งกาจ โดยเขาได้ใช้เวลาช่วงฤดูร้อนในวัยเด็กของเขาทำงานในร้านขายเครื่องจักร และซ่อมวิทยุในห้องใต้ดินของเขา 

การร่วมมือกันในช่วงต้นปี 1957 กับเพื่อนนักวิจัย Harlan Anderson โดยตัว Olsen ได้รับเงิน 70,000 ดอลลาร์จากศาสตราจารย์ Georges Doriot ของ Harvard Business School ซึ่งได้จัดตั้งกองทุนการลงทุนที่เน้นเทคโนโลยีซึ่งเขาเรียกว่า “Venture Capital” เพื่อสนับสนุนผู้ประกอบการที่อายุน้อยและยังขาดแคลนเรื่องของเงินทุน

Olsen และ Anderson ออกจาก MIT และย้ายไปอยู่ในโรงงานสิ่งทอที่มีระบบปิด ในเมืองอุตสาหกรรมเก่าของ Maynard และทำการตั้งบริษัทใหม่ของพวกเขาอย่าง Digital Equipment Corporation (DEC)

DEC ขายคอมพิวเตอร์สายพันธุ์ใหม่โดยใช้ส่วนประกอบของทรานซิสเตอร์และตั้งโปรแกรมได้โดยมีขนาดและราคาเพียงแค่เศษเสี้ยวของคอมพิวเตอร์เมนเฟรม ที่ IBM ยึดครองตลาดอยู่

Olsen เรียกมันว่า “โปรแกรมประมวลผลข้อมูล” หรือ PDP โดยมีการขายปลีกในราคาต่ำกว่า 20,000 ดอลลาร์ในช่วงเวลาที่เมนเฟรมอาจมีราคาสูงกว่า 1 ล้านดอลลาร์ ซึ่งรูปแบบดังกล่าวนี้เองที่ถูกนำมาใช้อย่างเป็นทางการในคอมพิวเตอร์รุ่นต่อไปที่ Steve Jobs หรือ Bill Gates ได้ริเริ่มสร้างมันขึ้นมาภายหลัง

ด้วยเครื่องที่มีขนาดเท่าตู้เย็น ต้องบอกว่ายังคงเป็นหนทางไกลจากคอมพิวเตอร์เดสก์ท็อปส่วนบุคคลที่กำลังจะมาถึงในไม่ช้า แต่มันเป็นครั้งแรกที่คนทั่วไปสามารถตั้งโปรแกรมและดำเนินการกับคอมพิวเตอร์ได้แบบเรียลไทม์ ซึ่งไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนบนโลกใบนี้ 

คอมพิวเตอร์ที่มีขนาดเท่าตู้เย็นในยุคนั้น
คอมพิวเตอร์ที่มีขนาดเท่าตู้เย็นในยุคนั้น

ต้องบอกว่าในตอนนั้นทำให้เด็กมหาลัยและนักเรียนที่เพิ่งจบการศึกษาที่เคยเป็นนักเล่นเกมคอมพิวเตอร์ ได้กลายมาเป็นนักเขียนโค้ดรุ่นเยาว์ การเขียนโปรแกรมแรก ๆ ของพวกเขาก็ด้วยการมาของคอมพิวเตอร์ของ DEC ทำให้สุดท้ายทำให้เด็ก ๆ เหล่านี้เกิดความฝันในด้านคอมพิวเตอร์ ที่พัฒนากลายเป็นรากฐานสำคัญของเศรษฐกิจอเมริกาในยุคถัดไปได้สำเร็จ

และที่สำคัญ DEC ได้เปลี่ยนบอสตันให้กลายเป็นเมืองหลวงของการประมวลผลขนาดเล็กซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่จ้างคนหลายแสนคนและสร้างรายได้นับพันล้านมานานกว่าสองทศวรรษ 

DEC ได้กลายเป็นบริษัทแรกที่สร้างเครื่องจักรคอมพิวเตอร์รุ่นแรก ๆ โดยใช้ทรานซิสเตอร์มาเพื่อมาปลดแอกการครอบงำตลาดของไอบีเอ็มในตลาดเมนเฟรมส่วนใหญ่ได้เป็นครั้งแรก

ในปี 1965 Digital ได้นำ PDP-8 ซึ่งเป็นมินิคอมพิวเตอร์ที่ผลิตจำนวนมากเครื่องแรกของโลกออกมา ในปี 1970 DEC ได้ผลิต PDP-11 ซึ่งกลายเป็นมินิคอมพิวเตอร์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในประวัติศาสตร์

DEC ได้นำคอมพิวเตอร์ขนาดเล็ก เข้าไปยังห้องปฏิบัติการอิเล็กทรอนิกส์ในทั่วประเทศหลังสงคราม ซึ่งทำให้เกิดจิตวิญญาณแบบเดียวกับที่เป็นจุดเด่นของ บริษัท ใน Silicon Valley ไล่ตั้งแต่ HP ไปจนถึง Dell ในยุคหลังเป็นต้นมา

แต่ต้องบอกว่า Olsen เอง ถือเป็นคนที่เรียบง่าย และไม่มีความทะเยอทะยานสูง มีความสนใจเพียงเล็กน้อยเกี่ยวกับความมั่งคั่ง เขาชอบใช้เวลาว่างในการพายเรืออย่างเงียบ ๆ บนสระน้ำในนิวอิงแลนด์ในเรือแคนูที่เขาโปรดปราน 

แม้ว่าจะทำให้ Olsen นั้นไม่ได้สนใจมากนัก ในเรื่องความแตกต่างของธุรกิจและตลาดผู้บริโภค เหมือนอย่างที่ สตีฟ จ๊อบส์ และ บิลล์ เกตส์ ทำได้ในยุคหลัง แต่มันก็ทำให้ บริษัท ของเขามีประสิทธิภาพอย่างน่าทึ่งในการสร้างผลิตภัณฑ์ที่นักวิทยาศาสตร์และวิศวกรต้องการ และเป็นที่มาของการปฏิวัติอุตสาหกรรมคอมพิวเตอร์ครั้งสำคัญในยุคหลังจากนั้น

ในช่วงต้นทศวรรษ 1970 DEC กลายเป็นผู้ผลิตคอมพิวเตอร์รายใหญ่อันดับสามของโลก เงินลงทุน 70,000 ดอลลาร์ของ Doriot ซึ่งตอนนั้นเขาได้รับสัดส่วนการถือหุ้น 70 เปอร์เซ็นต์ใน บริษัท มีมูลค่า 350 ล้านดอลลาร์ ถือเป็นหนึ่งในข้อตกลงที่ร่ำรวยที่สุดในประวัติศาสตร์ไฮเทค 

References : หนังสือ Code Silicon Valley and the Remaking of America
https://www.milforddailynews.com/article/20110208/NEWS/302089913

Takao Yasuda ผู้ก่อตั้งอาณาจักร Don Quijote กับความสุขในการแหกกฎเกณฑ์ทั้งหมดของวงการค้าปลีก

By tharadhol in Business, The Story

ยินดีต้อนรับสู่โลกของ Don Quijote ซึ่งทำลายทุกกฎของหนังสือเกี่ยวกับธุรกิจขายปลีกและยังได้รับการเชิดชูในฐานะฮีโร่จากความพยายามในการต่อต้านการปฏิบัติของระบบราชการที่เข้มงวดของประเทศญี่ปุ่น

“ ร้านค้าปลีกส่วนใหญ่ของญี่ปุ่นสร้างขึ้นจากแนวคิดการประหยัดเวลา เราต้องการให้ลูกค้าใช้เวลาที่ร้านของเรามากขึ้น” Takao Yasuda ประธานและผู้ก่อตั้ง Don Quijote Co. กล่าว

ในขณะที่โดยทั่วไปอุตสาหกรรมค้าปลีกของประเทศได้รับผลกระทบจากการบริโภคที่มีความเปราะบาง แต่ร้านค้าของ Yasuda กลับเติบโตอย่างรวดเร็ว

ในปี 1973 Yasuda ได้ทำงานที่ บริษัท อสังหาริมทรัพย์ แต่น่าเสียดายสำหรับ Yasuda เมื่อเขาพบว่าตัวเองต้องออกจากงานเมื่อ บริษัท กำลังตกอยู่ในสภาวะล้มละลาย

Yasuda เริ่มก่อตั้งร้านเล็ก ๆ สำหรับสินค้าลดราคาทั่วไปในย่าน Suginami ของโตเกียวโดยตั้งชื่อร้านว่า Dorobou Ichiba หรือ “Thieves ‘Market” เป็นภาษาอังกฤษโดยร้านเปิดให้บริการตลอดเวลา ไม่นาน Yasuda ก็ประสบความสำเร็จในความพยายามทางธุรกิจของเขา

ในปี 1980 Yasuda ก่อตั้ง Just Co. , Ltd (โดยเปลี่ยนชื่อในปี 1995 กลายเป็น Don Quijote Co. , Ltd และขยายเป็น Don Quijote Holdings ในปี 2013 และในเดือนกุมภาพันธ์ 2019 บริษัท ได้เปลี่ยนชื่อเป็น Pan Pacific International Holdings )

นับตั้งแต่ร้าน Don Quijote แห่งแรกเปิดขึ้นที่เมือง Fuchu ทางตะวันตกของโตเกียวในปี 1989 ในปัจจุบัน ได้ขยายสาขาไปถึง 322 สาขารวมถึงร้านค้าในฮอกไกโด โอซาก้าและจังหวัดฟุกุโอกะ และยังขยายไปยังต่างประเทศไม่ว่าจะเป็น สิงค์โปร์ ฮาวาย กรุงเทพ และ ฮ่องกง

โดยสาขาในบางแห่งเปิดตลอด 24 ชั่วโมง ในขณะที่สาขาอื่น ๆ ส่วนใหญ่ยังคงเปิดให้บริการจนถึงเวลาหัวค่ำ นี่คือสิ่งที่ทำให้เป็นสถานที่แฮงเอาท์ในอุดมคติสำหรับผู้ที่ชอบความสนุกสนานในตอนกลางคืน ซึ่งได้ขนานนามร้านว่า“ Donki”

ลักษณะเฉพาะส่วนใหญ่ของ Don Quijote นั้น มีความแตกต่างจากภูมิปัญญาในการจัดเก็บสินค้าแบบเดิม ๆ คือ มีการจัดแสดงร้านค้าที่ดูวุ่นวาย โดยในบางกรณีสินค้าจะเต็มพื้นที่ไปบนระหว่างพื้นและเพดาน

แต่นี่เป็นกลยุทธ์ที่คำนวณอย่างรอบคอบซึ่งออกแบบมาเพื่อส่งเสริมความคิดในการล่าขุมทรัพย์ให้กับผู้ซื้อ

“ ผู้ซื้อมักจะออกจากร้านโดยรู้สึกว่าพลาดอะไรไป และพวกเขาค้นพบสิ่งใหม่ ๆ ทุกครั้งที่มาเยี่ยมชม”

กลยุทธ์การค้าปลีกนอกรีตเหล่านี้ทำให้ Yasuda กลายเป็นแกะดำในวงการ และแทบจะไม่ได้เป็นบุคคลสำคัญแต่อย่างใดในวงการธุรกิจญี่ปุ่น ในช่วงแรก ๆ ของการก่อตั้งบริษัท

Yasuda จบการศึกษาจาก Keio University ที่มีชื่อเสียงในโตเกียว และใช้เวลาส่วนใหญ่ในวิทยาลัยไปกับการเล่นไพ่นกกระจอก

หลังจากเล่นไพ่ทั้งคืนแล้วเขาก็กลับบ้านในตอนเช้า เดินทางสวนทางกับเหล่าผู้คนที่ต้องออกมาทำงานในตอนเช้า

“มันเกิดความรู้สึกเศร้าความว่างเปล่าขณะที่ผมเดินผ่านคนเหล่านี้” เขากล่าว “ นั่นทำให้ผมสามารถเข้าใจความรู้สึกที่ลึกซึ้งที่สุดของคนกลางคืนได้”

แตกต่างจากผู้บริหารธุรกิจทั่วไปเขายึดติดกับวิถีชีวิตที่คล้ายคลึงกัน แม้กระทั่งในปัจจุบันเขาก็เข้านอนประมาณตี 3 และตื่นตอน 10 โมงเช้า

“ มีคำกล่าวว่านกในยุคแรกจับหนอนได้ แต่ถ้าผมเป็นนกในยุคแรก ๆ บริษัท คงจะต้องเลิกราไปนานแล้ว” เขากล่าว

Yasuda มอบอำนาจการตัดสินใจส่วนใหญ่ ให้กับผู้ที่อยู่ในระดับล่างสุดขององค์กร ที่ร้าน Don Quijote พนักงานใหม่ที่มีประสบการณ์เพียงไม่กี่เดือนจะได้รับความไว้วางใจในการเลือกซื้อหรือแม้แต่การกำหนดราคาสินค้า

“ เราขายสินค้าให้กับเยาวชนเนื่องจากผู้ซื้อส่วนใหญ่ยังมีอายุน้อย” Yasuda กล่าว

ผู้ค้าปลีกทุกรายอ้างว่าดำเนินนโยบายเพื่อลูกค้าเป็นอันดับแรก แต่มีเพียงไม่กี่รายที่นำนโยบายเหล่านี้ไปปฏิบัติจริงเขากล่าว

Don Quijote ที่แหกที่กฏของธุรกิจค้าปลีก
Don Quijote ที่แหกที่กฏของธุรกิจค้าปลีก

ตัวอย่างที่น่าสนใจที่สุดของการที่ Yasuda เคารพลูกค้าของเขาคือ เซ็กส์ทอย ที่มีอยู่มากมายในร้านค้า เมื่อ บริษัท เข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์โตเกียว คนรอบข้างบางคนแนะนำว่าเขาว่าควรเลิกขายผลิตภัณฑ์ที่มีราคาแพงเช่นนี้

“ ไม่” เขากล่าว “มันขัดต่อหลักการที่ความต้องการของลูกค้าเป็นอันดับแรกของเรา”

Yasuda ยังอ้างว่าการที่เคยทะเลาะกับกระทรวงสาธารณสุขของญี่ปุ่น ซึ่งเป็นหลักฐานเพิ่มเติมถึงความมุ่งมั่นที่จะให้ความสำคัญกับลูกค้าเป็นอันดับแรก

เพื่อตอบสนองต่อการขาดแคลนเภสัชกรที่ได้รับการรับรองซึ่งมีความเต็มใจทำงานในช่วงดึก บริษัท Don Quijote เริ่มขายยาที่ร้านค้าโดยผู้ซื้อ จะทำการ VDO Call กับเภสัชกรในสถานที่ห่างไกลผ่านทางวิดีโอโฟน

แต่หน่วยงานด้านสุขภาพได้ออกมาสั่งห้ามการกระทำดังกล่าว โดยอ้างว่าการปฏิบัติดังกล่าวละเมิดกฎหมายเภสัชกรรมซึ่งบังคับให้มีเภสัชกรที่ได้รับการรับรองในสถานที่ขาย

Don Quijote ยอมถอย – แต่หลังจากนั้น เขาเริ่มขายยาในกรณีฉุกเฉินในช่วงดึกหลังจากที่ผู้ซื้อปรึกษากับเภสัชกรผ่านทางวิดีโอโฟนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

Yasuda กล่าวว่า “มีคนที่ต้องการยาเมื่อร้านยาส่วนใหญ่ปิด”

แต่หน่วยงานกำกับดูแลก็ปิดกั้นความคิดริเริ่มนี้เช่นกัน ทำให้เกิดเสียงโวยวายของสาธารณชนต่อการแสดงการดื้อแพ่งของระบบราชการ

ในท้ายที่สุดเรื่องนี้ได้รับการแก้ไขอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยชัยชนะของ Don Quijote โดยหน่วยงานกำกับดูแล อนุมัติการขายยาในเวลากลางคืนโดยเภสัชกรจากระยะไกล ในท้ายที่สุด

“ ผมไม่ชอบการต่อสู้กับเจ้าหน้าที่” Yasuda กล่าว “ แต่ถ้าจำเป็นผมก็พร้อมที่จะลุย”

นอกจากนี้เขายังกล่าวว่าห้างสรรพสินค้าพึ่งพาสินค้าประเภทเครื่องแต่งกายมากเกินไปและควรสร้างความหลากหลายของสินค้ามากขึ้น

รูปแบบธุรกิจที่เป็นเอกลักษณ์และความสำเร็จของเขานั้นหาได้ยากจากที่อื่นตามที่นักวิเคราะห์ค้าปลีกซึ่งคุ้นเคยกับการเห็นตัวเลขที่ตกต่ำในวงการค้าปลีกอย่างที่เราได้เห็นกันในทุกวันนี้

“มีธุรกิจจำนวนมากพยายามเลียนแบบ Don Quijote เนื่องจากพวกเขาประสบความสำเร็จ แต่ก็ยังไม่มีใครสามารถทำได้” Dairo Murata จาก Credit Suisse First Boston Securities (Japan) Ltd. กล่าว

“ด้วยวัฒนธรรมของบริษัทที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง”

Murata กล่าวว่าสิ่งที่ทำให้ บริษัท มีความพิเศษคือ “ความสมดุลที่ยอดเยี่ยมระหว่างการมอบอำนาจและการควบคุม” ซึ่งช่วยกระตุ้นขวัญกำลังใจของพนักงานในขณะที่ลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น

แต่ผู้บริโภคที่จู้จี้จุกจิกไม่เคยเบื่อ Don Quijote ซึ่งประสบความสำเร็จจากการผสมผสานระหว่างความบันเทิงและการค้าปลีกที่แปลกใหม่

Yasuda บอกว่าเขาไม่ได้กังวลแม้แต่น้อย “การผู้ซื้อที่เบื่อหน่ายหมายถึงการเสียพวกเขาไปให้กับคู่แข่ง แต่เราไม่มีคู่แข่งที่จะพูดถึง” เขากล่าว

อย่างไรก็ตามเขายอมรับว่าร้านค้าต่างๆกำลังสูญเสีย “สิ่งดึงดูดใจ” ในพื้นที่โตเกียว

“แต่เป็นอีกครั้งที่ Don Quijote ได้รับการผสมผสานให้เข้ากับวิถีชีวิตของผู้คน สำหรับพวกเขาการใช้เวลาที่ร้านค้าแห่งหนึ่งของเรากลายเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของพวกเขาไปแล้วนั่นเอง” เขากล่าว

References : https://www.gpc-gr.com/news/detail.php?seq=47#:~:text=Takao%20Yasuda%20%2D%E5%AE%89%E7%94%B0%20%E9%9A%86%E5%A4%AB%20(Born,Keio%20University’s%20Faculty%20of%20Law.&text=Born%20in%20%C5%8Cgaki%20city%2C%20from,area%20of%20Gifu%20prefecture%2C%20Japan.
http://www.u-strasse.com/don-quijote-the-best-store-in-the-world/
https://www.japantimes.co.jp/news/2004/01/01/business/founder-of-don-quijote-empire-revels-in-breaking-all-the-rules/
https://www.insidejapantours.com/blog/2016/05/26/don-quijote-retail-treasure-hunt/
https://www.straitstimes.com/lifestyle/boss-of-bargains

The Social Dilemma กับอำนาจอันเหลือล้นของบริษัทเทคโนโลยีที่ส่งผลกระทบต่ออนาคตของมนุษยชาติ

By tharadhol in AI & Robot, Business, Sci & Tech, The Story

ต้องบอกว่าเป็นสารคดีชุดใหม่ของ Netflix ที่ทุกคนไม่ควรพลาดทั้งปวงกับ The Social Dilemma ที่ว่าด้วยเรื่องราวของ บริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ในทุกวันนี้ ที่กำลังมีอำนาจควบคุมสิ่งต่าง ๆ ที่ส่งผลโดยตรงต่ออนาคตของมนุษยชาติทั้งปวง

เป็นการถ่ายทอดผ่านอดีตพนักงาน ทั้งวิศวกร นักออกแบบ ผู้บริหารระดับสูงของบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ของ Silicon Valley ไม่ว่าจะเป็น Facebook , Google , Instragram , Pinterest , Youtube , Twitter ฯลฯ ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ของโลกเราแทบจะทั้งสิ้น

ถือเป็นสารคดีที่ถ่ายทอดเรื่องใหญ่ ๆ ที่ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางต่อความเป็นไปในสังคมโลกแทบจะทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องข่าวปลอม ที่กำลังแพร่ระบาดอย่างรวดเร็วในหมู่เครือข่าย Social Network

การเมืองระดับโลกที่ Social Network กำลังมีบทบาทที่สำคัญต่อการกำหนดความเป็นไปของสถานการณ์ต่าง ๆ ในโลกเรา ไมว่าจะเรื่องสงครามก่อการร้าย การเลือกตั้งในแทบจะทุกประเทศ แม้กระทั่งการให้ข้อมูลผิด ๆ ในเรื่องสำคัญของโลก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องภาวะโลกร้อน การเหยียดผิวแบบสุดโต่ง โรคระบาดอย่าง COVID-19 ข่าวปลอมเรื่องทางการเมือง การใส่ร้ายป้ายสีคู่แข่งทางการเมือง ที่มีอยู่ในทุก ๆ แห่งทั่วโลก

มีการดำเนินเรื่องที่เป็นจุดหลักก็คือ อดีตพนักงานฝ่าย Design Ethicist ของ Google อย่าง ทริสทัน แฮร์ริส ที่เห็นปัญหาเรื่องนี้เป็นปัญหาที่ใหญ่มาก ๆ และเห็นว่าโลกของเราในปัจจุบันนั้นมันผิดเพี้ยนไปหมดแล้ว แล้วอดตั้งคำถามกับตัวเองไม่ได้ว่า สิ่งที่เกิดขึ้นกับโลกเทคโนโลยีในตอนนี้มันปรกติจริงหรือ?

และเขาก็ได้พยายามส่งสัญญาณถึงบริษัท Google แล้วเมื่อครั้งที่เขายังคงเป็นพนักงานอยู่ แต่ดูเหมือนระดับผู้บริหาร รวมถึงผู้ก่อตั้งจะไม่สนใจปัญหาที่เขายกขึ้นมาเลยเสียด้วยซ้ำ

สิ่งแรกที่สารคดีเรื่องนี้กล่าวถึงได้อย่างน่าสนใจก็คือ ในยุคปัจจุบัน เราไม่ได้เป็นผู้จ่ายเงินสำหรับผลิตภัณฑ์ออนไลน์ที่เราใช้อีกต่อไปแล้ว แต่กลายเป็นเหล่าผู้ลงโฆษณาต่างหากที่จ่ายแทนเรา

ซึ่งหมายความว่า หากเราไม่ได้เป็นจ่ายเงินเพื่อซื้อบริการเหล่านี้ในโลกออนไลน์ นั่นมันทำให้เรากลายเป็นสินค้าแทนนั่นเอง ข้อมูลทุกอย่างของตัวเรา ไม่ว่าจะเป็น พฤติกรรมการซื้อของ สิ่งที่เราชอบ คลิปวีดีโอที่เราดู สถานที่ที่เราเดินทางไปแต่ละแห่ง ทุกสิ่งเหล่านี้มันได้กลายเป็นสินค้าให้กับเหล่าบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่เหล่านี้แทนนั่นเอง

แน่นอนว่า บริษัทเหล่านี้กำลังแข่งกันดึงดูดความสนใจของเราให้อยู่กับแพล็ตฟอร์มของพวกเขาให้นานที่สุด โมเดลธุรกิจของพวกเขา ก็คือ การดึงให้ผู้คนติดอยู่กับหน้าจอตลอดเวลาให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ และความพยายามชักจูงเรา ความคิดของเรา และ สิ่งที่เราเป็น โดยการปรับพฤติกรรมเราทีละเล็กละน้อยแบบค่อยเป็นค่อยไป ในพฤติกรรมและการรับรู้ของเราทุกคน นั่นแหละ คือ สิ่งที่เรียกว่า สินค้าชั้นยอดเลยทีเดียว

มันคือตลาดรูปแบบใหม่ที่ไม่เคยปรากฏขึ้นมาก่อนของมนุษยชาติเราตั้งแต่การกำเนิดขึ้นของโลกเรามานับล้าน ๆ ปี เป็นตลาดที่ขายอนาคตของมนุษย์เรา ซึ่งตลาดนี้ นี่เองที่ทำเงินให้บริษัทเทคโนโลยีเหล่านี้ได้นับล้านล้านดอลลาร์ ส่งผลให้บริษัทอินเทอร์เน็ตทั้งหลาย กลายเป็นบริษัทที่ร่ำรวยที่สุด

ต้องบอกว่า ในยุคปัจจุบันนั้น สิ่งต่าง ๆ ที่เรากระทำบนโลกออนไลน์ ล้วนถูกจับจ้อง ถูกตามรอย ถูกประเมิน ทุก ๆ การกระทำที่เราได้ทำไป ล้วนถูกจับตาดูด้วยความระมัดระวัง และบันทึกไว้

ไม่ว่าจะเป็นภาพใดบ้าง ที่เราหยุดมอง และมองมันนานแค่ไหน ข้อมูลเหล่านี้ทำให้บริษัทเทคยักษ์ใหญ่รู้ถึงขนาดที่ว่า ตอนไหนที่ใครเหงา พวกเขาสามารถรู้ได้ว่าตอนไหนที่ใครซึมเศร้า เป็นคนชอบเก็บตัว หรือ เข้าสังคม มีอาการทางประสาทชนิดใด ซึ่งพวกเขามีข้อมูลเกี่ยวกับเรามากยิ่งกว่า ที่ใครจะเคยคาดคิดในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ

และที่สำคัญข้อมูลเหล่านี้นั้น ได้ถูกนำไปวิเคราะห์อยู่แทบจะตลอดเวลา โดยจะถูกนำป้อนเข้าสู่ระบบ ซึ่งแทบจะไม่มีมนุษย์คอยควบคุมมันอยู่เลยด้วยซ้ำ ซึ่งพลังของเทคโนโลยี AI Machine Learning ที่อยู่เบื้องหลังระบบเหล่านี้ ทำให้มันคาดการณ์ได้แม่นยำมาขึ้นเรื่อย ๆ ว่าเราจะทำอะไร และ เราเป็นใคร

พลังของเทคโนโลยี AI Machine Learning ที่ทำให้มีความแม่นยำมากยิ่งขึ้น
พลังของเทคโนโลยี AI Machine Learning ที่ทำให้มีความแม่นยำมากยิ่งขึ้นในการคาดการณ์

พวกเขาได้สร้างโมเดล ที่คาดเดาการกระทำของเรา ตัวอย่างเช่น เรามักจะเห็นว่า ระบบเหล่านี้สามารถที่จะทำนายได้ว่า วีดีโอแบบไหนที่จะทำให้เราต้องดูต่อไป และถูกผูกติดกับแพล็ตฟอร์มของพวกเขาไปเรื่อย ๆ แม้กระทั่งเรื่องของอารมณ์ ที่ระบบพวกนี้สามารถทำนายได้ว่า อารมณ์แบบไหนที่สามารถกระตุ้นเราได้

ต้องบอกว่าบริษัทเทคโนโลยีพวกนี้ นั้น พวกเขามีเป้าหมายหลักอยู่ 3 ประการ ก็คือ หนึ่งคือ เป้าหมายด้านการมีส่วนร่วม เพื่อเพิ่มการใช้งาน และเพื่อให้เรานั้นเลื่อนหน้าจอต่อไป สองคือ เป้าหมายด้านการเติบโต เพื่อคอยดึงเรากลับมา และทำให้เราต้องชวนเพื่อนของเรามาให้ได้มากที่สุด และสุดท้ายก็คือ เป้าหมายด้านการโฆษณา เพื่อให้แน่ใจว่า ขณะที่สิ่งต่าง ๆ เกิดขึ้นนั้น พวกเขาสามารถทำเงินได้มากขึ้นจากการโฆษณานั่นเอง

และพื้นฐานที่สำคัญที่สุดในการจะบรรลุเป้าหมาย 3 ประการข้างต้นได้นั่นคือ เหล่าบริษัทเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ลงทุนเงินมหาศาล ในการสร้างเทคโนโลยีให้มีประสิทธิภาพสูงสุดในการชักจูงคนได้มากยิ่งขึ้น

ซึ่งเทคโนโลยีการชักจูงนั้น มีการสร้างเป็นหลักสูตรสอนอย่างเป็นจริงเป็นจัง แม้กระทั่งในมหาวิทยาลัยอย่างสแตนฟอร์ดเองที่ มีเหล่าพนักงานของบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่เหล่านี้เข้ามาเรียน เพื่อจะสร้างวิธีการออกแบบยังไงที่จะสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมคนให้เป็นไปในอย่างที่พวกเขาต้องการได้มากที่สุด

ตัวอย่างนึงที่น่าสนใจก็คือ Facebook ได้ทำสิ่งที่พวกเขาเรียกว่า “การทดลองการแพร่ระบาดระดับใหญ่” ในการทำให้คนไปลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งกลางเทอมมากขึ้นได้อย่างไร

และสิ่งที่น่าสนใจก็คือ พวกเขาพบว่า พวกเขาสามารถทำแบบนั้นได้ ซึ่งทำให้พวกเขาได้ข้อสรุปที่สำคัญก็คือ ระบบของพวกเขานั้นสามารถสร้างผลกระทบ ต่อพฤติกรรมในโลกแห่งความเป็นจริง และความรู้สึกจริงของมนุษย์ได้ โดยที่ผู้ใช้งานแทบจะไม่รู้ตัวเลยเสียด้วยซ้ำ

พวกเขามีทีมวิศวกรยอดอัจฉริยะ ที่มีหน้าที่ในการ Hack จิตวิทยาของมนุษย์ โดยใช้วิธีการที่จะเจาะลึกลงไปในก้านสมองของเรา และทำการปรับเปลี่ยนนิสัยบางอย่างในตัวเราจากข้างใน และสุดท้ายก็สามารถป้อนคำสั่งเราได้ ในระดับที่ลึกลงไป โดยที่เราแทบจะไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำ และนั่นคือการที่พวกเขากำลังใช้ประโยชน์จากจุดอ่อนของจิตใจมนุษย์นั่นเอง

แต่ที่น่าสนใจคือ สำหรับวัยเด็กแล้วนั้น การกระทำเหล่านี้ไม่ได้เพียงแค่ ดึงความสนใจของเขาเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ Social Media ได้เริ่มเจาะลึกเข้าไปเรื่อย ๆ ในก้านสมองของพวกเขา และทำการเข้ายึดอัตลักษณ์ กับความรู้สึกว่าตัวเองมีค่าของเด็ก ๆ

และนี่เองที่ทำให้เกิดปัญหาสังคมต่าง ๆ ตามมา จากงานวิจัยพบว่าวัยรุ่นอเมริกัน มีปัญหาเรื่องโรคซึมเศร้า และความหวาดวิตกเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล โดยเริ่มตั้งแต่ปี 2011 และ 2013

จากจำนวนเด็กสาววัยรุ่นจาก 100,000 คนของประเทศ ที่ต้องเข้ารับการรักษาตัวที่โรงพยาบาลทุก ๆ ปี เนื่องจากการกรีดข้อมือตัวเอง หรือไม่ก็ทำร้ายตัวเอง ซึ่งต้องบอกว่าก่อนหน้านี้เรื่องราวเหล่านี้มันเป็นตัวเลขที่ค่อนข้างคงที่

จนกระทั่งถึงช่วงปี 2010 และ 2011 ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญ ที่ทำให้ยอดพุ่งสูงขึ้นอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน มีตัวเลขที่น่าสนใจว่า สำหรับเด็กผู้หญิงที่มีวัยที่โตกว่า (อายุ 15-19 ปี) นั้น ยอดสูงขึ้น 62% แต่ เด็กวัยรุ่นก่อนวัยสาว (อายุ 10-14 ปี) มันได้สูงขึ้นกว่า 189%

และที่น่ากลัวยิ่งกว่า คือ ได้เกิดขึ้นของรูปแบบการฆ่าตัวตาย สำหรับเด็กผู้หญิงที่มีวัยที่โตกว่า (อายุ 15-19 ปี) ที่มีตัวเลขเพิ่มขึ้น 70% และที่น่าสนใจก็คือสำหรับเด็กที่เป็นวัยรุ่นก่อนวัยสาว (อายุ 10-14 ปี) ที่ก่อนหน้านี้ปัญหาเรื่องการฆ่าตัวตายแทบจะไม่มีเลยด้วยซ้ำ กลับมีตัวเลขที่สูงขึ้นถึง 151%

และรูปแบบ pattern ที่เกิดขึ้นดังกล่าวนั้น มันชี้ชัดมาที่การเกิดขึ้นของ Social Media ที่เริ่มใช้งานบนมือถือได้ในปี 2009 นั่นเอง นั่นเป็นสาเหตุให้เด็กยุค Gen Z ที่เกิดหลังปี 1996 เป็นต้นมา เป็นเด็กยุคแรกในประวัติศาสตร์ของมนุษย์เราที่ได้ใช้ Social Media ตั้งแต่ระดับชั้นมัธยมต้น

ซึ่งอย่างที่เราได้รู้กันว่าเด็กยุค Gen Z นั้น ใช้เวลาว่างส่วนใหญ่เมื่อพวกเขากลับจากโรงเรียน พอถึงบ้านก็จับอุปกรณ์มือถือเหล่านี้ และเสพติดกับการอยู่บนโลกออนไลน์ ซึ่งแน่นอนว่า มันทำให้เด็กรุ่นนี้ วิตกกังวลมากกว่า เปราะบางกว่า และ ซึมเศร้ามากกว่า พวกเขาพร้อมรับความเสี่ยงจากเรื่องต่าง ๆ ในชีวิตน้อยลงไปมากเมื่อเทียบกับคนยุคอื่น

เด็กยุคใหม่กับปัญหาสังคมที่เพิ่มสูงขึ้น
เด็กยุคใหม่กับปัญหาสังคมที่เพิ่มสูงขึ้น

และเรื่องใหญ่ที่สุดอย่างนึกที่กำลังเป็นที่วิตกกังวลกับคนทั่วโลกนั่นก็คือ เรื่องของข่าวปลอม ซึ่งล้วนแล้วแต่เกิดขึ้นมาจากผลประโยชน์เชิงพาณิชย์แทบจะทั้งสิ้น บริษัทเทคโนโลยีเหล่านี้ทำการสร้างระบบที่โน้มเอียงเข้าหาข้อมูลปลอมเพิ่มมากขึ้น

มีงานวิจัยของ MIT ที่บอกว่าข่าวปลอมใน Twitter แพร่กระจายเร็วกว่าข่าวจริงถึง 6 เท่า ซึ่งเป็นตัวเลขที่น่าสนใจมาก ๆ ลองจินตนาการถึงโลกที่มีข่าวปลอมกระจายไปไวกว่าข่าวจริง 6 เท่า โลกของเราจะมีหน้าตาอย่างไร

และมีการยกตัวอย่างที่น่าสนใจก็คือ หากเราเข้า Google และค้นหาคำว่า “ภาวะโลกร้อน” เราจะได้เห็นผลลัพธ์ที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับบริเวณที่เราอาศัยอยู่ ในบางเมืองนั้นอาจจะมีการแนะนำคำค้นหาว่า “ภาวะโลกร้อนคือเรื่องลวงโลก” แต่ในบางสถานที่ เราจะได้เห็นการแนะนำคำค้นหาว่า “ภาวะโลกร้อนทำให้ธรรมชาติพังทลาย”

ซึ่งจุดสำคัญก็คือ เมื่อเทคโนโลยีอยู่บนพื้นฐานของเรื่องการสร้างรายได้ เพราะฉะนั้นกลไกเบื้องหลังของอัลกอริธึมเหล่านี้ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับความจริงในเรื่องภาวะโลกร้อนแต่อย่างใด มันอยู่ที่ เรื่องต่าง ๆ ที่ Google รู้เกี่ยวกับความสนใจของเราต่างหาก

ซึ่งบริษัทเทคโนโลยีทุก ๆ แห่งก็ทำในสิ่งเดียวกัน พวกเขาไม่ได้สนใจในเรื่องความจริง พวกเขาสนใจแค่ว่าเนื้อหาใด ๆ นั้นเหมาะกับใครมากที่สุด และทำเงินให้พวกเขามากที่สุดนั่นเอง

ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดคงจะเป็น Feed ในหน้า Social Network อย่าง Facebook ที่แต่ละคนนั้นจะได้เห็น Feed ข้อมูลที่ต่างกันคนละโลก แม้จะเป็นเพื่อนสนิทกันและมีกลุ่มเพื่อนเดียวกันก็ตามที แต่โลกที่เราเห็นในหน้าจอนั้นมันแตกต่างกันสิ้นเชิง

ซึ่งแน่นอนเมื่อเวลาผ่านไป เราก็จะอาจจะเข้าใจผิดว่า ทุกคนเห็นตรงกันกับเราแทบจะทั้งหมดผ่าน Feed หน้าจอที่เราได้รับจากความสนใจของเรา และเมื่อเราอยู่ในภาวะนั้น เราจะถูกชักจูงได้ง่ายมาก ๆ

ซึ่งตัวอย่างเรื่องการเมืองในประเทศเราน่าจะเป็น Case Study ที่แสดงให้เห็นถึงหลักการนี้ได้อย่างชัดเจนมาก ๆ เมื่อเราฝังตัวอยู่ในกลุ่มการเมืองฝั่งนึง ก็จะทำให้เราได้อยู่ในอีกโลกนึงที่แทบไม่ได้รับข้อมูลจากอีกฝั่งเลย และจะเริ่มคิดว่า ทำไมคนกลุ่มตรงกันข้ามนั้นโง่จัง ซึ่งความจริงแล้ว ทั้งสองฝั่งนั้นคิดในแบบเดียวกันเลยว่าทำไมฝั่งตรงข้ามนั่นโง่จัง เพราะทั้งสองฝั่งนั้นไม่ได้เห็นชุดข้อมูลเดียวกันนั่นเอง

Fake News กับอีกหนึ่งปัญหาที่สร้างความแตกแยกในสังคม
Fake News กับอีกหนึ่งปัญหาที่สร้างความแตกแยกในสังคม

และนั่นเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับทุกประเทศทั่วโลก โดยเฉพาะที่มีการใช้งานแพล็ตฟอร์ม Facebook กันอย่างแพร่หลาย เพราะ Facebook เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุด โดยเฉพาะในการหาเสียงเลือกตั้ง มีตัวอย่างในประเทศ บราซิล ที่ผู้ที่ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีนั้นใช้ Facebook เป็นสื่อหลักในการหาเสียงเลือกตั้ง

ต้องบอกว่าบริษัทเทคยักษ์ใหญ่เหล่านี้ได้สร้างเครื่องมือ ที่ทำลายเสถียรภาพ และกัดกร่อนสายใยในสังคม ในทุกที่ทุกประเทศอย่างพร้อมเพรียงกัน ไม่ว่าจะเป็น ที่เยอรมัน สเปน ฝรั่งเศส บราซิล ออสเตรเลีย ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นประเทศที่มีความเจริญแล้วแทบจะทั้งสิ้น

หรือแม้กระทั่งข่าวใหญ่อย่างการแทรกแซงการเลือกตั้งในปี 2016 จากรัสเซีย (ที่ประเทศพวกเขาไม่ได้เล่น Facebook เป็นแพล็ตฟอร์มหลัก) ต้องบอกว่าการชักจูงของบุคคลที่สามนั้นไม่ใช่การแฮก รัสเซียไม่เคย hack facebook

แต่สิ่งที่พวกเขาทำคือการใช้เครื่องมือที่ Facebook สร้างขึ้นสำหรับผู้ลงโฆษณาที่ถูกกฏหมาย และผู้ใช้งานที่ถูกกฏหมายทุกอย่าง และพวกเขาก็ประยุกต์มันเพื่อจุดมุ่งหมายในด้านการเมืองนั่นเอง และมันทำให้ประเทศหนึ่งสามารถชักจูงประเทศหนึ่งได้โดยแทบจะไม่ต้องรุกรานพรมแดนกันเหมือนในอดีตอีกต่อไป

แม้ต้องบอกว่าโลกเราผ่านการเปลี่ยนแปลงสิ่งต่าง ๆ มานับไม่ถ้วน สื่อต่าง ๆ ที่เปลี่ยนไป ตั้งแต่ วิทยุ โทรทัศน์ สื่อสิ่งพิมพ์ การเข้ามาถึงของอินเทอร์เน็ต รวมถึงโลกของ Social Media

ซึ่งก็มักจะมีคำพูดว่า มนุษย์เราจะสามารถที่จะปรับตัวเข้ากับมันได้ในท้ายที่สุด และจะเรียนรู้วิธีใช้ชีวิตกับเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ในท้ายที่สุด เหมือนที่เราได้เคยเรียนรู้ที่จะใช้ชีวิตกับอย่างอื่นที่เคยผ่านมาในแต่ละยุคสมัย

แต่สิ่งที่เราไม่ได้คาดคิดถึงก็คือ เมื่อก่อนเทคโนโลยีบางอย่างมันไม่ได้ล้ำหน้าเหมือนในทุกวันนี้ ต้องบอกว่าเรื่องอันตรายที่สุด ก็คือความจริงที่ว่าสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้นั้นมันได้ถูกขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีที่ล้ำหน้าไปกว่าเมื่อก่อนเป็นอย่างมาก

และสิ่งที่สำคัญที่สุดของเทคโนโลยีในยุคนี้นั่นก็คือ ความสามารถในการประมวลผล ซึ่ง ถ้าเทียบกับยุคแรกของการเกิดขึ้นของคอมพิวเตอร์นั้น ต้องบอกว่าตอนนี้ ความสามารถของมันได้เพิ่มขึ้นเป็น ล้านล้านเท่า ซึ่งไม่มีสิ่งใดในโลกนี้ที่มนุษย์เราสามารถพัฒนาได้ใกล้เคียงกับระดับดังกล่าว

ตัวอย่างเช่น รถในยุคแรก ๆ กับรถยนต์ในยุคนี้ ความเร็วก็สามารถทำเพิ่มขึ้นได้เพียงแค่ 2 เท่า และอีกสิ่งนึงที่สำคัญเลยก็คือ มนุษย์เรา จิตใจของเรา สมองของเรานั้น ไม่ได้พัฒนาไปสักนิดเลย ซึ่งไม่มีทางเปลี่ยนแปลงได้แบบสุดขั้วอย่างที่เทคโนโลยีกำลังเปลี่ยนแปลงไป

และปัจจัยอีกอย่างหนึ่งนั่นก็คือการพัฒนาอย่างก้าวกระโดดในเทคโนโลยีด้าน AI ซึ่งสิ่งที่เรามองไม่เห็นนั่นก็คือ โลกทุกวันนี้มันได้ถูกขับเคลื่อนด้วยพลังของ AI ไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

บริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่อย่าง Google หรือ Facebook มี Super computer คอยขับเคลื่อนอยู่เบื้องหลังด้วยพลังการประมวลผล AI ที่จะสั่งให้โปรแกรมต่าง ๆ และผลิตภัณฑ์หลาย ๆ ตัวของพวกเขานั้นทำงานด้วยเครื่องจักรเหล่านี้

แน่นอนว่าเป้าหมายหลักของบริษัทเทคโนโลยีนั่นก็คือการสร้างผลกำไร ซึ่งเมื่อทำการป้อนเป้าหมายให้คอมพิวเตอร์ว่าต้องการผลลัพธ์ดังกล่าว คอมพิวเตอร์ก็จะเรียนรู้วิธีการที่จะทำแบบนั้น ซึ่งนั่นก็คือรูปแบบของเทคโนโลยีอย่าง Machine Learning นั่นเอง

ซึ่งสิ่งที่น่าสนใจอีกอย่างก็คือ เมื่อปล่อยให้คอมพิวเตอร์มันเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยี AI ที่มีความซับซ้อนสูงขึ้น นั่นทำให้น้อยคนนัก แม้กระทั่งวิศวกรระดับอัจฉริยะของบริษัทเทคโนโลยีเหล่านี้เองก็ตามที่จะเข้าใจได้ว่า คอมพิวเตอร์เหล่านี้มันกำลังจะทำอะไร

ซึ่งเทคโนโลยีด้าน AI เหล่านี้ มีความคิดเป็นของตนเอง ถึงแม้ว่าจะมีมนุษย์เป็นผู้เขียน Code ให้กับมันก็ตามที ดังนั้นมันคือจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญที่ตอนนี้เราอาจจะอยู่ในโลกที่ มนุษย์เราเองนั้น ไม่สามารถที่จะไปควบคุมระบบเหล่านี้ได้อีกต่อไปแล้ว เพราะเป็นฝ่าย AI ต่างหากที่ควบคุมข้อมูลของพวกเราอยู่

แล้วคำถามที่ว่า AI จะมาทำงานแทนเรา และจะฉลาดกว่ามนุษย์ได้เมื่อไหร่? แต่ก่อนจะถึงจุดนั้น ต้องบอกว่าในตอนนี้เทคโนโลยีได้ก้าวข้ามและพิชิตจุดอ่อนของมนุษย์ไปได้แล้ว

ไม่ว่าจะเป็นการทำให้มนุษย์เราเสพติดกับโลก Social Media ต่าง ๆ การแบ่งขั้วทางการเมืองที่ดูเหมือนจะรุนแรงมากยิ่งขึ้นเรื่อย ๆ การสร้างแนวคิดสุดโต่ง การสร้างความรุนแรง และทั้งหมดนั้นคือ ธรรมชาติที่มนุษย์เราไม่อาจจะต้านทานมันได้อีกต่อไป และนั่นคือการที่มนุษย์เราได้ถูกรุกฆาตด้วยเทคโนโลยีไปเป็นที่เรียบร้อยแล้วนั่นเองครับผม

สิ่งที่อยากฝากส่งท้าย

แน่นอนว่าเรื่องราวเหล่านี้นั้น ถือเป็นเรื่องน่าสนใจอย่างยิ่งที่ถ่ายทอดผ่านสารคดีที่สร้างโดยบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่เช่นเดียวกันอย่าง Netflix

ซึ่งจากที่เราได้รับรู้จากสารคดีชุดนี้ นั่นก็คือในยุคปัจจุบันนั้นเป็นสงครามที่บริษัทเทคยักษ์ใหญ่ กำลังพยายามแย่งความสนใจจากเราให้ไปอยู่ในแพล็ตฟอร์มของเขามากที่สุด ซึ่งแน่นอนว่าสิ่งนี้ Netflix ก็เป็นคนทำเช่นเดียวกันกับแพล็ตฟอร์มของพวกเขา

เพราะฉะนั้น เราก็ต้องมาพินิจพิเคราะห์สิ่งที่ สารคดี นี้ถ่ายทอดออกมาให้ถี่ถ้วน เพราะโลกของ เทคโนโลยีหรือ Social Media ต่าง ๆที่เกิดขึ้นนั้น มันไม่ได้มีแต่สิ่งเลวร้ายเพียงด้านเดียว แต่มันมีสิ่งที่ทำให้โลกเราก้าวหน้าและพัฒนาขึ้นไปอย่างมาก

ในยุคปฏิวัติข้อมูลข่าวสารอย่างที่เราได้เห็นกันในทุกวันนี้ ทุกคนทั่วโลกเชื่อมต่อกัน และความรู้ต่าง ๆ ได้แพร่กระจายไปอย่างรวดเร็วแบบที่ไม่เคยปรากฏขึ้นมาก่อน

เพราะฉะนั้น เราก็ไม่อาจมองข้ามจุดประสงค์ที่ชัดเจนของแพล็ตฟอร์ม Netflix เองด้วยว่า กำลังต้องการ discredit โลกเทคโนโลยีจากบริษัทอื่น ๆ หรือเปล่า เพราะแทบจะไม่มีเรื่องราวที่เกี่ยวกับบริษัทตัวเองเลย ทั้ง ๆ ที่ Netflix เองก็ใช้เทคโนโลยีเบื้องหลังแทบจะไม่ต่างจากบริษัทเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่ได้กล่าวถึงในสารคดีชุดนี้ในการทำให้เราเสพติด Netflix เหมือนยาเสพติดเช่นเดียวกัน

ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าคิดต่อไปนะครับว่า พวกเราอาจจะเป็นเหยื่อของสงครามที่เหล่าบริษัทเทคโนโลยีเหล่านี้กำลังแย่งชิงความสนใจจากเราอยู่ผ่านสารคดีชุดนี้อยู่หรือเปล่านั่นเองครับผม

References : The Social Dilemma (Netflix)