เป็นอีกหนึ่งบทความที่น่าสนใจจาก The Economist ที่กล่าวถึงเรื่องของยุคใหม่ของรัฐบาลที่กำลังเกิดขึ้นทั่วโลก เนื่องจากปัญหาการแพร่ระบาดของ COVID-19 ที่ทำให้องค์กรต่าง ๆ ของรัฐมีขนาดใหญ่ขึ้นเพราะต้องใช้ทุกวิถีทางในการพยุงประเทศของตัวเองให้ผ่านพ้นวิกฤติไปได้

การรับมือกับโรคระบาดครั้งนี้ เป็นบาดแผลใหญ่ให้กับหลาย ๆ รัฐบาลทั่วโลก ผู้นำหลายคนต้องจากลาเพราะไม่สามารถแก้ปัญหาวิกฤตินี้ได้ และมีผู้นำอีกหลายท่านที่แสดงให้เห็นถึงศักยภาพโดยเฉพาะเมื่อประเทศเกิดวิกฤติที่ไม่มีใครเคยคาดคิดมาก่อนอย่างการระบาดของ COVID-19

รัฐบาลทั่วโลกต้องจ่ายเงินไปกว่า 17 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อรับมือกับโรคระบาดนี้ ซึ่งนั่นรวมถึงเรื่องการกู้เงินและการที่รัฐบาลต้องค้ำประกัน ซึ่งเป็นตัวเลขรวมที่สูงถึง 16% ของ GDP ของทุกประเทศในโลก

การใช้จ่ายของรัฐบาลทั่วโลกจะมากขึ้นตามสัดส่วนของ GDP อเมริกาเตรียมทุ่ม 1.8 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อขยายรัฐสวัสดิการ ยุโรปกำลังออกกองทุนเพื่อนการลงทุนมูลค่า 750 พันล้านยูโร และ ญี่ปุ่นกำลังให้คำมั่นว่าจะสร้างรูปแบบของทุนนิยมใหม่ ที่ขับเคลื่อนโดยรัฐบาลมากยิ่งขึ้น

ภาพสะท้อนดังกล่าวเราก็สามารถมองเห็นได้ในรัฐบาลไทยเช่นเดียวกัน ที่มีการอัดเม็ดเงินจำนวนมหาศาลผ่านโครงการกระตุ้นเศรษฐกิจต่าง ๆ ทั้ง เที่ยวด้วยกัน คนละครึ่ง ชิมช็อปใช้ ฯลฯ ซึ่งแน่นอนว่าต้องผ่านการกู้เงินจำนวนมหาศาลเช่นเดียวกันเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้ก้าวไปได้ในช่วงวิกฤติ COVID-19

ในอีกไม่กี่ทศวรรษข้างหน้า รัฐบาลหลายๆ ประเทศต้องพบกับความท้าทายครั้งสำคัญ ทั้งเรื่องภาวะโลกร้อน ปัญหาเรื่องเศรษฐกิจ ปัญหาสังคมสูงวัยที่ต้องมีค่าใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล

ภัยคุกคามระยะยาวของรัฐที่มีขนาดใหญ่ขึ้นก็คือ ระบบราชการ การทุจริตคอร์รัปชั่น การกำจัดเสรีภาพส่วนบุคคล ซึ่งยิ่งรัฐมีขนาดใหญ่ขึ้นปัญหาเหล่านี้ก็ยิ่งเพิ่มมากขึ้น แต่ภัยคุกคามเหล่านี้ก็มาพร้อมโอกาสอีกมากมาายที่จะทำให้รัฐบาลสามารถเติบโตได้

แน่นอนว่าในยุค Digital Disruption ผ่านเทคโนโลยีใหม่ ๆ มากมาย รัฐที่จะมีขนาดใหญ่ขึ้น แต่ก็ต้องขับเคลื่อนด้วยความว่องไวมากขึ้น

ส่วนตัวผมมองว่าเรื่อง Digital ของประเทศเราก็เดินหน้ามาได้ไกลพอสมควรแล้ว COVID-19 ยิ่งทำให้เรากลายเป็นสังคม Cashless แบบภาคบังคับได้รวดเร็วยิ่งขึ้น กลายเป็นความเคยชินไปแล้วตอนนี้ หลายคนแทบจะเลิกพกเงินสด

ซึ่งแน่นอนว่าการผลักดันให้ประชาชนเข้าถึงระบบ Digital มากยิ่งขึ้น ตัวอย่างในไทยอย่างแอป เป๋าตังค์ นั้นก็ทำให้รัฐบาลสามารถอัดฉีดเม็ดเงินเข้าสู่ประชาชนโดยตรงผ่านโครงการต่าง ๆ ของรัฐได้ง่ายยิ่งขึ้น

แนวโน้มที่ชัดเจนของรัฐสมัยใหม่ก็คือ ต้องขับเคลื่อนหน่วยงานต่าง ๆ ของรัฐโดยใช้รูปแบบ Digital มากยิ่งขึ้น การใช้เอกสารต่าง ๆ มากมายที่เป็นอุปสรรคเรื่องความคล่องตัวนั้นควรจะกำจัดให้มากที่สุด เหมือนตัวอย่างที่ประเทศเอสโตเนียทำได้สำเร็จ

หน่วยงานต่าง ๆ ของรัฐต้องมีความคล่องตัวขึ้น มีตัวอย่างน่าสนใจของความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของรัฐบาลอเมริกาในช่วงการระบาดใหญ่ครั้งนี้ก็มาจากการขับเคลื่อนภายในหน่วยงานเล็ก ๆ เช่น Operation Warp Speed ซึ่งช่วยทำให้เกิดการพัฒนาวัคซีนของอเมริกา และช่วยโลกเราให้รอดพ้นจากวิกฤติครั้งนี้ได้นั่นเองครับผม

Refererences : https://econ.st/3CMcQrV
https://www.slideshare.net/PhilosophicalInvestigations/the-era-of-big-government