ความรุ่งเรืองของยุค Generative AI ที่เกิดขึ้น ก็ต้องบอกว่ากลุ่มคนที่เกิดความเสียหายกับพวกเขามากที่สุดคงหลีกหนีไม่พ้นกลุ่มศิลปิน ที่เกี่ยวข้องกับงานสร้างสรรค์ที่เรียกได้ว่าผลงานที่แลกมาด้วยหยาดเหงื่อแรงกายของพวกเขานั้นโดนขโมยไปสร้างผลงานโดย AI

มันไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจกับความสามารถของ AI ในการสร้างสรรค์งานศิลปะในแขนงต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นโมเดล AI ที่ใช้ในการสร้างภาพอย่าง DALL-E,Midjourney และ Stable Diffusion หรือเคสล่าสุดที่เกี่ยวข้องกับงานสร้างสรรค์วีดีโออย่าง Sora ของ OpenAI นั้น จะสร้างสรรค์ผลงานออกมาแล้วมันดูคุ้น ๆ ว่าไปเอาความสามารถเหล่านี้มาจากไหนหากพวกมันสามารถคิดเองเออเองได้ทั้งหมดด้วยตัวมันเอง

บริษัทที่พัฒนาเทคโนโลยี AI เช่น OpenAI , Meta , Google และ Stability AI กำลังเผชิญกับการฟ้องร้องจำนวนมากจากศิลปินที่อ้างว่าเนื้อหาที่มีลิขสิทธิ์แบบถูกต้องตามกฎหมายและข้อมูลส่วนบุคคลของพวกเขาถูกขโมยไปอย่างหน้าด้าน ๆ โดย AI

แต่เหมือนสวรรค์ทรงโปรดให้กับเหล่าศิลปินที่ต้องการล้างแค้นเจ้า AI หน้าด้านเหล่านี้ เมื่อเครื่องมือใหม่ที่มีชื่อว่า Nightshade ได้ถือกำเนิดขึ้นและถูกออกแบบมาเพื่อต่อสู้กับเหล่าบริษัท AI ทั้งหลาย

ซึ่งรูปแบบการทำงานของมันก็คือการสร้างข้อมูลที่เปรียบเสมือนยาพิษหลอกเจ้า AI ทั้งหลาย ให้สาสมที่มันมันกจะขโมยผลงานของคนอื่นไปฝึกอบรบแล้วแอบอ้างโดยไม่ให้เครดิตว่าเป็นผลงานของตนเอง

รูปแบบคล้าย ๆ การวางยาพิษ ทำให้ข้อมูลที่จะถูกนำไป training โดย AI ไม่สามารถที่จะทำซ้ำมันได้ในอนาคต โดยทำให้ผลลัพธ์บางส่วนกลายเป็นสิ่งไร้ค้า เช่น สุนัขกลายเป็นแมว รถยนต์กลายเป็นวัว และอื่น ๆ

Ben Zhao ศาสตราจารย์แห่งมหาวิทยาลัยชิคาโก ซึ่งเป็นผู้นำทีมที่สร้าง Nightshade กล่าวว่า ความหวังอันสูงสุดของเขาก็คือมันจะช่วยสร้างเครื่องมือปกป้องที่ทรงพลังต่อการไม่เคารพลิขสิทธิ์และหยาดเหงื่อแรงกายของศิลปิน

ทีมงานของ Zhao ยังได้พัฒนา Glaze ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ศิลปินช่วยปกปิดสไตล์ส่วนตัวของตนเองเพื่อป้องกันไม่ให้บริษัท AI สามารถเลียนแบบมันได้

โดยมันจะทำงานในลักษณะเดียวกับ Nightshade โดยการเปลี่ยนพิกเซลของภาพในรูปแบบที่มีความละเอียดอ่อนซึ่งตามนุษย์ไม่สามารถมองเห็นได้ แต่ใช้เทคโนโลยี Machine Learning เพื่อตีความภาพว่าเป็นสิ่งที่แตกต่างจากที่มันแสดงจริง ๆ

โดยทีมพัฒนาตั้งใจที่จะรวม Nightshade เข้ากับ Glaze และศิลปินสามารถเลือกได้ว่าต้องการใช้เครื่องมือเพื่อทำลายข้อมูลหรือไม่ และทีมงานยังมีการเปิดโอเพ่นซอร์ส Nightshade ซึ่งจะช่วยให้ผู้อื่นสามารถปรับแต่งและสร้างเวอร์ชันของตนเองได้

และเมื่อยิ่งมีคนใช้มันมากเท่าไหร่และสร้างเวอร์ชันของตัวเองมากขึ้น เครื่องมือเหล่านี้ก็จะมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

การโจมตีไปที่จุดอ่อนของ AI

แม้ทุกคนอาจจะมองว่าเทคโนโลยี AI ในยุคนี้มันฉลาดเกินมนุษย์ไปเสียแล้ว แต่ด้วยความที่มันเป็นเทคโนโลยียังไงมันก็มีจุดอ่อนให้โจมตีเสมอ

Nightshade ใช้ประโยชน์จากช่องโหว่ด้านความปลอดภัยในโมเดล AI ทั่วไปซึ่งเกิดขึ้นจากการที่โมเดลเหล่านี้ได้รับการ training จากข้อมูลจำนวนมหาศาลซึ่งภาพส่วนใหญ่ก็มีการดูดมาจากอินเทอร์เน็ตนั่นเอง

ศิลปินที่ต้องการอัปโหลดผลงานทางออนไลน์ แต่ไม่ต้องการที่จะให้บริษัท AI ดูดภาพของพวกเขาไปใช้งาน สามารถอัพโหลดไปที่ Glaze และเลือกที่จะเติมยาพิษเข้าไปด้วยสไตล์ศิลปะที่แตกต่างจากต้นฉบับของพวกเขาได้

เมื่อเหล่านักพัฒนาในบริษัทด้าน AI พยายามที่จะดูดภาพมาจากอินเทอร์เน็ตเพื่อปรับแต่งโมเดล AI ที่มีอยู่อยู่หรือสร้างโมเดลใหม่ขึ้นมา ยาพิษเหล่านั้นก็จะเข้าไปทำลายชุดข้อมูลในโมเดลและทำให้มันทำงานผิดปรกติทันที

ซึ่งแน่นอนว่ามันเหมือนหอกทิ่มแทงเข้าไปใจกลางหัวใจของ AI เมื่อพวกมันได้รับยาพิษ เครื่องมันก็รวนไปหมด เช่น มองเห็นรูปภาพหมวกเป็นเค้ก และรูปภาพกระเป๋าถือเป็นเครื่องปิ้งขนมปัง เป็นต้น

ที่สำคัญยาพิษเหล่านี้มันลบได้ยากมาก ๆ โดยเฉพาะโมเดลขนาดใหญ่ ๆ ที่คอยดูดข้อมูลมั่วซั่วไปซะหมดทั้งของฟรีและของที่มีลิขสิทธิ์ เพราะต้องคัดแยกและลบตัวอย่างภาพที่เสียหายแต่ละตัวอย่างระมัดระวัง

โดยนักวิจัยได้ทดสอบการโจมตีโมเดลล่าสุดของ Stable Diffusion เมื่อทำการป้อนข้อมูลรูปภาพของสุนัขพร้อมแนบยาพิษสุดแสบเข้าไปให้ Stable Diffusion เพียง 50 รูป แล้วสั่งให้มันสร้างรูปภาพของสุนัขขึ้นมาเอง

ผลลัพธ์ที่ได้ผิดเพี้ยนไปจากความเป็นจริง สุนัขได้แปรเปลี่ยนเป็นสัตว์ประหลาดมีแขนขาและใบหน้าแบบการ์ตูน และด้วยตัวอย่างข้อมูลสุนัขแฝงด้วยยาพิษ 300 ภาพ Stable Diffusion เพี้ยนถึงขนาดว่าสร้างภาพสุนัขให้เหมือนแมวได้เลยทีเดียว

เครื่องมือที่ทรงพลัง

Junfeng Yang ศาสตราจารย์ด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ที่มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ซึ่งศึกษาความปลอดภัยของเทคโนโลยี Deep Learning กล่าวว่า Nightshade อาจมีผลกระทบอย่างมากหากทำให้บริษัทด้าน AI เคารพสิทธิของศิลปินมากขึ้น เช่น การเต็มใจที่จะจ่ายค่าลิขสิทธิ์มากขึ้นไม่ใช่ขโมยไปแบบดื้อ ๆ

บริษัท AI ที่ได้พัฒนาโมเดลการแปลงข้อความเป็นรูปแบบ เช่น Stability AI และ OpenAI ได้เสนอทางเลือกให้ศิลปินเลือกไม่ใช่รูปภาพของตนเองเพื่อฝึกโมเดลเวอร์ชันในอนาคต

แต่ศิลปินมองว่าแค่นั้นมันไม่เพียงพอ Eva Toorenent นักวาดภาพประกอบและหนึ่งในศิลปินที่เคยใช้ Glaze กล่าวว่านโยบายชุ่ย ๆ แบบนี้ มันแทบจะไร้ค่าเพราะสุดท้ายแล้วเราก็ยังปล่อยให้บริษัทเทคโนโลยีมีอำนาจทั้งหมดอยู่ดี

Toorenent หวังว่า Nightshade จะเป็นฮีโร่มาช่วยศิลปินแก้ไขปัญหาดังกล่าวได้อย่างเป็นรูปธรรม

“มันจะทำให้บริษัท AI ผู้หิวโหยข้อมูล ต้องคิดทบทวน เพราะมันมีความเป็นไปได้ว่ามันอาจจะเป็นจุดเริ่มต้นของการทำลายโมเดลทั้งหมดที่ขโมยผลงานของเราโดยไม่ได้รับความยินยอมจากเรา” เธอกล่าว

Authumn Beverly ศิลปินอีกคนกล่าวว่าเครื่องมืออย่าง Nightshade และ Glaze ทำให้เธอมั่นใจในการโพสต์ผลงานของเธอออนไลน์อีกครั้ง ซึ่งก่อนหน้านี้เธอได้ลบมันออกจากอินเทอร์เน็ตทั้งหมดหลังจากพบว่ามันถูกขโมยโดยไม่ได้รับความยินยอมจากเธอโดย LAION ที่ใช้วิธีการทำ Web Scraping ซึ่งเป็นการใช้บอตเพื่อค้นหาภาพจากอินเทอร์เน็ตและดูดมันมา

“ฉันรู้สึกขอบคุณจริง ๆ ที่เรามีเครื่องมือที่สามารถช่วยคืนพลังให้กับศิลปินสำหรับการช่วยปกป้องงานของพวกเขาเองได้” เธอกล่าว

บทสรุป

แม้มันจะเป็นเรื่องดีสำหรับเครื่องมือเหล่านี้สำหรับเหล่าศิลปิน แต่การนำยาพิษมารบกวนกระบวนการเรียนรู้ของ AI ทำให้เกิดความท้าทายที่อาจเกิดขึ้นกับผลลัพธ์ของมันเช่นกัน หากนำไปใช้ในทางที่ไม่ถูกต้อง

ความสัมพันธ์ที่มีความซับซ้อนระหว่างศิลปินและโมเดล AI ตั้งแต่การป้องกันการใช้งานโดยไม่ได้รับอนุญาตไปจนถึงภัยคุกคามที่อาจเกิดขึ้นกับโมเดล AI ที่ใช้ในการสร้างภาพ

เครื่องมือเหล่านี้ได้นำพามนุษย์เราไปในดินแดนที่ไม่เคยประสบพบเจอมาก่อนในโลกแห่งศิลปะโดย AI ที่มีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา ซึ่งสุดท้ายทุกอย่างก็ต้องมีความบาลานซ์กันระหว่างศิลปะ เทคโนโลยี และเรื่องจริยธรรม ที่กำลังไหลเวียนมาบรรจบกันอย่างที่เราได้เห็นในทุกวันนี้นั่นเองครับผม

References :
https://www.technologyreview.com/2023/10/23/1082189/data-poisoning-artists-fight-generative-ai/
https://www.themarysue.com/artists-fighting-back-against-ai-with-glaze-and-nightshade/
https://medium.com/generative-ai-art/nightshade-and-glaze-tools-reshape-the-battle-against-unauthorized-ai-model-training-3d49996e01c4

• Facebook
• Twitter
• Line