วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 1999 ในบ้านธรรมดาหลังหนึ่งในหมู่บ้านริมทะเลสาบเมืองหังโจวซึ่งเป็นบ้านของ แจ๊ค หม่า เป็นบ้านที่แสนธรรมดามีเนื้อที่เพียง 150 ตารางเมตรมีโต๊ะเก่า ๆ และเก้าอี้อยู่ไม่กี่ตัว

แต่วันนี้สำหรับพนักงานอาลีบาบาแล้วนั้น เป็นวันที่ควรแก่การรำลึก บ้านหลังนี้เป็นที่แห่งแรกที่ใช้ในการบ่มเพาะความฝันแรกเริ่มของอาลีบาบาและที่แห่งนี้ยังเคยเป็นจุดเริ่มต้นของธุรกิจแรกของแจ็คอย่างไชน่าเพจเจส

สำหรับผู้ร่วมการประชุมครั้งนี้คือบรรดาผู้ก่อตั้ง อาลีบาบา จนกลายเป็นชื่อที่เรียกกันติดปากในภายหลังว่าคือ “เหล่า 18 อรหันต์” ซึ่งในวันนั้นไม่ได้มาทั้งหมดที่ประชุมมีเพียง 16 คน (ส่วนอีก 2 คนร่วมการประชุมผ่านทางโทรศัพท์)

เหล่า 18 อรหันต์ เหล่านี้เป็นกลุ่มคนที่อายุยังน้อยซึ่งยังมีต้นทุนให้เสียได้ หากอาลีบาบามันไม่ประสบความสำเร็จอย่างที่แจ็คหวังไว้ พวกเขาเหล่านี้ก็สามารถที่จะเริ่มต้นชีวิตใหม่ได้ทันอยู่

แต่แจ็คค่อนข้างมั่นใจอย่างมากเพราะแนวโน้มของอินเทอร์เน็ตกำลังมาแรง แจ็คเปรียบเหมือนแม่ทัพที่กระตุ้นคนหนุ่มสาวเหล่านี้ให้สู้พร้อมที่จะบุกและตะลุยกับ อาลีบาบา โปรเจคใหม่ของแจ็ค

แต่ก็ต้องบอกว่าความฝันอันยิ่งใหญ่เพียงอย่างเดียวของแจ็คคงพาอาลีบาบาไปได้ไม่ถึงไหน สิ่งที่อาลีบาบาต้องการอย่างสูงในการพาบริษัทก้าวขึ้นไปอีกระดับให้ได้นั่นก็คือคือพนักงานระดับมืออาชีพและมีฝีมือ

แต่การจะที่จะหาพนักงานระดับ top มาร่วมงานกับอาลีบาบาได้นั้นเป็นสิ่งที่ยากยิ่งนัก เพราะหลังจากเริ่มต้นบริษัทมาได้ไม่นานฐานะทางการเงินของอาลีบาบาในตอนตั้งต้นนั้นเงินทุนก็แทบร่อยหรอต้องอยู่กันอย่างประหยัดมากถึงมากที่สุดเพื่อประคองบริษัทให้อยู่ได้แม้เริ่มจะมีฐานลูกค้าเข้ามาบ้างแล้วก็ตาม

แต่แล้ววันหนึ่งในเดือนพฤษภาคม 1999 ชายที่ชื่อ โจเซฟ ไช่ ผู้ที่มีดีกรีเป็นถึงรองประธานและผู้จัดการระดับสูงของบริษัท Investor Asia Limited ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ Investor AB อันเป็นบริษัทโฮลดิ้งด้านการลงทุนที่ใหญ่ที่สุดในแถบสแกนดิเนเวีย

โจเซฟเรียนจบปริญญาตรีด้านเศรษฐศาสตร์จากเยล และ MBA จากฮาร์วาร์ด ซึ่งเป็นผู้ที่มากด้วย profile ชนิดที่บริษัทยักษ์ใหญ่แทบจะทั่วทั้งโลกต่างอยากได้ตัวไปร่วมงาน

โจเซฟกำลังทำงานให้บริษัท Investor AB ของสวีเดนซึ่งมีสาขาอยู่ในฮ่องกง ซึ่งเป็นสาขาที่รับผิดชอบกิจการลงทุนความเสี่ยงในเอเชียรวมถึงประเทศจีน ทำให้เขาสนใจเป็นพิเศษกับตลาดเกิดใหม่อย่างประเทศจีนและมักได้ยินคนพูดถึง แจ็ค หม่า และ อาลีบาบา จากสื่อใหญ่ ๆ อยู่บ่อยครั้ง

ดังนั้นเขาจึงหวังอยู่ตลอดเวลาว่าจะได้พบกับ แจ็ค หม่า สักครั้ง ซึ่งโอกาสนั้นก็มาถึงเขาอย่างรวดเร็ว ในต้นเดือน พฤษภาคม 1999 โจเซฟบินจากฮ่องกงไปหังโจวในฐานะตัวแทนของ Invest AB เพื่อไปหาช่องทางลงทุนในจีน ซึ่ง บริษัทที่ โจเซฟ นึกถึงแห่งแรกก็ต้องเป็นอาลีบาบาของ แจ็ค หม่า เป็นแน่แท้อยู่แล้ว

แต่ใครจะไปคาดคิดว่าการไปพบแจ็คในครั้งนี้นั้น จะเปลี่ยนแปลงอาชีพของเขาไปตลอดกาล คำพูดของแจ็คนั้นมีสเน่ห์ดึงดูดใจอย่างบอกไม่ถูก แจ็ค พร่ำพรรณนาถึงความฝันในอาลีบาบาของเขาให้ โจเซฟ ฟังเขาพูดถึงกับว่าเขาจะทำ B2B ที่ดีที่สุดในโลกและอาลีบาบาจะเป็นแพลตฟอร์มการซื้อขาย online ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก

หลังจากนั้น แจ็ค ก็พา โจเซฟ ไปตระเวนทัวร์บริษัทซึ่งทำให้ โจเซฟ ทึ่งกับภาพที่เขาเห็น ออฟฟิศที่มีคนนั่งเบียดเสียดกันอยู่ยี่สิบกว่าคนบนพื้นเต็มไปด้วยผ้าปูเตียงเก่า ๆ แต่ โจเซฟ ประทับใจฉากเหล่านี้มาก ๆ โดยเฉพาะบุคลิกและสเน่ห์ของแจ็คที่เปรียบเสมือนลูกพี่ใหญ่ของบริษัทที่หาใครเทียบได้ยาก

หลังจากผ่านการพบเจอกันครั้งแรก อีกราว ๆ ครึ่งเดือน โจเซฟ ก็ต้องกลับมาอีกครั้ง แต่คราวนี้เขาพาภรรยามาด้วย แจ๊ค พา โจเซฟ ไปพายเรือในทะเลสาบหังโจวที่ติดกับออฟฟิศหลักของอาลีบาบา

ในระหว่างพายเรือกันอย่างสนุกสนานเมื่อถึงกลางลำน้ำ โจเซฟ หยุดฝีพายลง แล้วหันไปกล่าวกับแจ็คที่อยู่ข้างหลังว่า “แจ็ค งานที่ฮ่องกงผมจะไม่ทำแล้ว ผมจะเข้าร่วมกับอาลีบาบา ทำงานกับคุณดีไหม”

โจเซฟ และ ภรรยา พยายามขอร้องให้แจ็ครับไปทำงานด้วย เพราะนี่เป็นโอกาสสำคัญที่จะทำให้ โจเซฟ ได้ร่วมงานกับบริษัทที่มีอนาคตที่สดใสอย่างอาลีบาบา โจเซฟ นั้นเชื่อในวิสัยทัศน์ของแจ็คอย่างแรงกล้ายอมทิ้งเงินเดือนหกหลักที่บริษัทลงทุนยักษ์ใหญ่มารับเงินเพียงไม่กี่ร้อยหยวนเพื่อร่วมงานกับแจ็ค

และ โจเซฟ นี่เองเป็นคนแรกในบรรดาอีกหลายคนที่จะตามที่ถูกมนต์สเน่ห์ของแจ็คดึงดูให้สยบ และยอมมาทำงานด้วยในอาลีบาบา

โดย โจเซฟ เข้าร่วมงานในตำแหน่ง CFO (Chief Financial Officer) ในเดือนมิถุนายน 1999 ซึ่งเพราะการเข้าร่วมของ โจเซฟ นี่เองที่เปลี่ยนแปลงอาลีบาบาให้กลายเป็นบริษัทที่มีระบบและ Go Inter ได้ตั้งแต่เริ่มก่อตั้งได้ไม่นาน

และบทบาทสำคัญคือ โจเซฟ ทำหน้าที่ตั้งสำนักงานใหญ่อาลีบาบาที่ฮ่องกง รับผิดชอบด้านตลาดระหว่างประเทศ การขยายกิจการ และ การเงินของบริษัท ซึ่งมันเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมมาก ๆ ที่ได้อดีตนักลงทุนมืออาชีพมาในช่วงเวลาเช่นนี้เพราะตอนนี้แจ็คกับอาลีบาบาก็ห่างจากเงินทุนไม่ไกลเกินเอื้อมแล้ว

ตอนที่โจเซฟ เข้าร่วมงานกับอาลีบาบา ต้องบอกว่าตอนนั้นเงินทุนของอาลีบาบาแทบจะไม่เหลือหลอแล้ว อาลีบาบาต้องการเงินหมุนเวียนมาคลี่คลายสถานการณ์เช่นนี้ โจเซฟ ต้องทำหน้าที่เฟ้นหานักลงทุนให้มาลงทุนกับอาลีบาบา โดยเฉพาะที่ศูนย์กลางการเงินระหว่างประเทศอย่างที่ฮ่องกง

และด้วย connection ของ โจเซฟ นี่เองที่นำพา อาลีบาบา ไปพบกับโกลด์แมน แซคส์ ซึ่งตอนนั้นเป็นหนึ่งในสามยักษ์ใหญ่แห่งวงการลงทุนของโลก ซึ่งทิศทางการลงทุนของโกลด์แมน แซคส์นั้นจะมุ่งที่อุตสาหกรรมแบบดั้งเดิมเป็นหลัก แต่เมื่อถึงปี 1999 กระแสดอทคอมกำลังร้อนแรงบริษัทลงทุนเก่าแก่แห่งนี้จึงเกิดความอยากเข้ามาเสี่ยงมากขึ้นบ้าง 

ซึ่งเมื่อว่ากันอย่างเป็นธรรมแล้วนั้น เมื่อเทียบกับบริษัทการลงทุนอื่น ๆ ที่แจ็คกับ โจเซฟ กำลังเจรจาอยู่นั้น เงื่อนไขของโกลด์แมน แซคส์โหดกว่ามาก ๆ แต่ในฐานะภูมิหลังความเป็นอินเตอร์ของโกลด์แมน แซคส์ การที่สามารถดึงมาเป็นผู้ถือหุ้นได้นั้นย่อมเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาในระยะยาวของอาลีบาบามากกว่าบริษัทลงทุนอื่น ๆ 

ซึ่งกองทุน Angel Fund ของโกลด์แมน แซคส์ หลักการสำคัญหนึ่งที่บรรดาผู้ลงทุนต้องเคารพคือ การที่จะไม่ก้าวก่ายการบริหารของอาลีบาบา นี่จึงเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดที่แจ็คต้องการ ทำให้แจ็คสามารถนำพาทีมงานของเขาได้อย่างคล่องตัวโดยไม่ถูกแทรกแซงจากนักลงทุนทำให้ทั้งสองฝ่ายยอมรับเงื่อนไขและยินดีร่วมมือกันในที่สุด

ในเดือนตุลาคม 1999 กลุ่มทุนซึ่งนำโดยโกลด์แมน แซคส์ ร่วมด้วย Fidelity Investment Group , Invest AB ตลอดจนกองทุนพัฒนาเทคโนโลยีของรัฐบาลสิงค์โปร์ ก็ร่วมกันลงทุนในอาลีบาบาด้วยเงินก้อนแรกเป็นจำนวนห้าล้านเหรียญสหรัฐซึ่งนี่ถือเป็นกองทุน Angle Fund ก้อนแรกในประวัติศาสตร์ของอาลีบาบา

การที่อาลีบาบาได้ขุนพลระดับพระกาฬอย่าง โจเซฟ ไช่ ผู้ซึ่งมากดีกรีความสามารถที่ยอมสวามิภักดิ์ให้กับแจ็คแต่โดยดี ด้วยมนต์สเน่ห์ทางคำพูดของแจ็ค

แม่ทัพใหญ่เมื่อได้ขุนพลชั้นดี ก็เริ่มเห็นแสงสว่างที่ปลายทางอุโมงค์กับอาลีบาบา โดยเฉพาะเงินทุนก้อนแรกที่สำคัญที่สุดที่จะพาอาลีบาบาก้าวข้ามจากบริษัทเล็ก ๆ ในหังโจว ให้ก้าวขึ้นมาเป็นยักษ์ใหญ่ในวงการเทคโนโลยีโลกได้สำเร็จอย่างที่เราได้เห็นกันในทุกวันนี้นั่นเองครับผม

References :
หนังสือ Alibaba : The House That Jack Ma Built by Duncan Clark
หนังสือ ชีวประวัติ แจ็ค หม่า มีชีวิตอยู่เพื่อสะท้านโลก
ผู้เขียน หลิวซื่ออิง
ผู้แปล ชาญ ธนประกอบ
https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Tsai