เป็นเรื่องที่ผิดปรกติมาก ๆ นะครับ ที่เครือข่าย Social Media ส่วนใหญ่ ทำการ feed ข่าวจากโลกตะวันตก ไม่ว่าจะเป็น CNN , BBC ฯลฯ เป็นหลักเข้ามาสู่หน้าจอ feed ของเรา ผมเองขนาด set ให้เป็นแบบ Favorite ของสำนักข่าวชื่อดังของรัสเซียอย่าง Russia Today (RT) ที่ปรกติจะตามอ่านประจำ ก็ยังแทบไม่เห็นข่าวในมุมของพวกเขาผ่านหน้า feed ตัวเองเลย

วันนี้จึงอยากนำเสนอมุมมองจากสื่อรัสเซียเจ้าใหญ่อย่าง Russia Today บ้างว่า เค้ามองอย่างไรกับประเด็นความขัดแย้งที่เกิดขึ้นครั้งนี้

จอร์จ เคนแนน นักการทูตของสหรัฐฯ ซึ่งเป็นผู้สังเกตการณ์ที่ระดับต้น ๆ ของโซเวียตรัสเซียภายใต้การนำของสตาลิน ได้เสนอข้อสังเกตของเขาในภายหลังเกี่ยวกับปัญหาการขยายตัวของ NATO โศกนาฏกรรมที่กำลังเกิดขึ้นจากการที่มุมมองเหล่านั้นถูกละเลย

วินสตัน เชอร์ชิลล์เคยกล่าวอย่างโด่งดังว่า“ชาวอเมริกันมักจะทำสิ่งที่ถูกต้อง แต่หลังจากที่ความเป็นไปได้อื่นๆ หมดลงไปแล้ว”  ซึ่งหากชาติตะวันตกได้รับคำแนะนำจากเคนแนนเกี่ยวกับการขยายกำลังทหารโดยประมาทไปยังรัสเซีย โลกก็จะเป็นสถานที่ที่สงบสุขและคาดเดาได้ง่ายกว่าในทุกวันนี้

จอร์จ เคนแนน เป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีในฐานะนักการทูตและนักประวัติศาสตร์ของสหรัฐฯ เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 1946 เขาได้ส่งโทรเลขยาว 5,400 คำที่ส่งจากสถานทูตสหรัฐฯ ในกรุงมอสโกไปยังกรุงวอชิงตัน ซึ่งให้คำแนะนำเกี่ยวกับการควบคุมอย่างสันติของสหภาพโซเวียต

ความล้ำลึกดังกล่าวในการวิเคราะห์ซึ่ง เฮนรี่ คิสซินเจอร์ ยกย่องว่าเป็น”หลักคำสอนทางการฑูตในยุคของเขา”เป็นรากฐานทางปัญญาสำหรับการต่อสู้กับสหภาพโซเวียตภายใต้การนำของโจเซฟ สตาลิน

ภายในทางเดินแห่งอำนาจที่เริ่มเน่าเฟะขึ้นเรื่อย ๆ ที่ซึ่ง Dean Acheson ที่ขี้ขลาดมากกว่าได้เข้ามาแทนที่ George Marshall ที่ป่วยหนักในปี 1949 ในฐานะรัฐมนตรีต่างประเทศ

เคนแนนและมุมมองเกี่ยวกับวิธีการจัดการกับคู่แข่งสำคัญของลัทธิทุนนิยมก็ถูกลดบทบาทลง นั่นทำให้เกิดชะตากรรมที่ไม่แน่นอน ที่การมาถึงของนักแสดงหน้าใหม่เพียงคนเดียวบนเวทีโลกสามารถเปลี่ยนแปลงเส้นทางแห่งประวัติศาสตร์ไปตลอดกาล 

ดังนั้น เมื่อสูญเสียอิทธิพลในการบริหารยุคทรูแมน ในที่สุด เคนแนนก็เริ่มลดบทบาทตัวเองและมาสอนหนังสือที่สถาบันเพื่อการศึกษาขั้นสูง ซึ่งเขายังคงสอนอยู่จนกระทั่งเขาเสียชีวิตในปี 2005

ในปี 1997 หลังจากวอชิงตันทำงานอย่างหนักในการขับเคลื่อนการเป็นสมาชิก NATO สำหรับประเทศยุโรปกลาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นแกนกลางของสนธิสัญญาวอร์ซอในยุคโซเวียต เคนแนนได้เขียนในหน้าหนังสือพิมพ์นิวยอร์กไทม์ส เขาเตือนว่าการขยาย NATO อย่างต่อเนื่องไปยังรัสเซีย“จะเป็นความผิดพลาดที่ร้ายแรงที่สุดของนโยบายของอเมริกาในยุคหลังสงครามเย็นทั้งหมด”

สิ่งที่น่าประหลาดใจเป็นพิเศษสำหรับอดีตนักการทูตก็คือ สหรัฐฯ และพันธมิตรกำลังขยายกลุ่มทหารในช่วงเวลาที่รัสเซียกำลังประสบกับความเจ็บปวดอย่างร้ายแรงของระบบทุนนิยมบนซากปรักหักพังของลัทธิคอมมิวนิสต์ที่คุกรุ่นอยู่ พวกเขาแทบจะไม่เป็นภัยคุกคามต่อใครเลย นอกจากตัวของพวกเขาเอง

“เป็นเรื่องโชคร้ายที่รัสเซียควรเผชิญหน้ากับความท้าทายดังกล่าวในช่วงเวลาที่อำนาจบริหารของตนอยู่ในสถานะที่มีความไม่แน่นอนสูงและเกือบจะเป็นอัมพาต” เคนแนนกล่าว

กล่าวอีกนัยหนึ่ง หากกลุ่มประเทศตะวันตกปล่อยให้สิ่งต่าง ๆ ดำเนินไปอย่างเป็นธรรมชาติ รัสเซียและตะวันตกจะพบเจตจำนงและแนวทางที่จะอยู่เคียงข้างกันอย่างกลมกลืน ตัวอย่างหนึ่งของความร่วมมือระหว่างกันดังกล่าวเห็นได้ชัดจากท่อส่งพลังงาน Nord Stream 2 ซึ่งเป็นโครงการทวิภาคีระหว่างมอสโกวและเบอร์ลินซึ่งขึ้นอยู่กับความไว้วางใจและความปรารถนาดีเหนือสิ่งอื่นใดระหว่างทั้งสองประเทศ 

ใครบ้างที่ต้องเดินทางไปทั่วโลกเพื่อทำสงครามในเมื่อทุนนิยมเสนอโอกาสที่มากเกินพอ ทว่าสหรัฐอเมริกาซึ่งบ้าอำนาจมาเป็นเวลานาน พวกเขาไม่มีวันพอใจอย่างแน่นอนกับภาพที่รัสเซียและยุโรปที่กำลังเริ่มเข้ากันได้ดี

สำหรับรัสเซีย เคนแนนกล่าวต่อว่า พวกเขาจะถูกบังคับให้ยอมรับแผนการขยายตัวของ NATO ว่าจะกลายเป็นสิ่งอำนวยความสะดวกในการขยายอำนาจทางการทหาร ดังนั้นรัสเซียจึงมีความจำเป็นที่จะต้องหาหลักประกันถึงอนาคตที่ปลอดภัยต่อพวกเขาเอง

คำเตือนของ เคนแนน ดูเหมือนว่าจะไม่มีใครสนใจอีกต่อไป เพราะเมื่อวันที่ 12 มีนาคม 1999 แมเดลีน อัลไบรท์ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ได้ต้อนรับอดีตประเทศในสนธิสัญญาวอร์ซอของโปแลนด์ ฮังการี และสาธารณรัฐเช็กอย่างเป็นทางการ 

ตั้งแต่ปี 1949 NATO ได้เติบโตขึ้นจากสมาชิกเดิม 12 ประเทศกลายเป็น 30 โดยสองสมาชิกในจำนวนนี้มีพรมแดนติดกับรัสเซียในรัฐบอลติกของเอสโตเนียและลัตเวีย ซึ่งเคยเป็นสถานที่ซ้อมรบครั้งใหญ่ของ NATO มาก่อนด้วยซ้ำ

ดังนั้นในขณะที่เป็นไปไม่ได้ที่จะบอกว่าสิ่งต่าง ๆ ระหว่างรัสเซียและตะวันตกจะแตกต่างกันอย่างไรหากสหรัฐฯ ปฏิบัติตามคำแนะนำของเคนแนน แต่มันเป็นไปได้สูงที่โลกเราจะไม่ติดกับความสุ่มเสี่ยงที่จะเกิดสงครามระดับภูมิภาคเหนือยูเครนซึ่งได้กลายเป็น ศูนย์กลางของความขัดแย้งระหว่างมอสโกและ NATO

รัสเซียไม่รู้สึกปลอดภัยมากขึ้นอย่างแน่นอนเนื่องจากอาวุธยุทโธปกรณ์ของ NATO เคลื่อนตัวไปทางชายแดนอย่างไม่ลดละ วลาดิมีร์ ปูตินเปิดเผยความรู้สึกเหล่านี้เมื่อ 15 ปีที่แล้วในระหว่างการประชุมความมั่นคงมิวนิก เมื่อเขาบอกผู้เข้าร่วมประชุมว่า “ผมคิดว่าเป็นที่แน่ชัดว่าการขยายตัวของ NATO ไม่มีความสัมพันธ์ใดๆ กับความก้าวหน้าของกลุ่มพันธมิตรเอง หรือกับการรับรองความปลอดภัยในยุโรป ตรงกันข้าม เป็นการยั่วยุที่รุนแรงที่สุดซึ่งลดระดับความไว้วางใจซึ่งกันและกัน และรัสเซียมีสิทธิ์ที่จะถาม : การขยายตัวนี้มีจุดประสงค์เพื่อใคร”

ในวันนี้ ที่กรุงเคียฟได้มีการติดตามการเป็นสมาชิก NATO ของยูเครนอย่างแข็งขัน และดูเหมือนตะวันตกปฏิเสธที่จะยอมรับ ‘เส้นสีแดง’ ของมอสโก ซึ่งร่างไว้ในสนธิสัญญาสองฉบับที่ส่งไปยังวอชิงตันและ NATO ในเดือนธันวาคม นั่นทำให้สถานการณ์ดูเลวร้ายลง

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ชาวตะวันตกต้องเข้าใจก็คือรัสเซียมีความสามารถทางการฑูตหรืออย่างอื่นเพื่อจัดการกับภัยคุกคามที่รับรู้ในอาณาเขตของตน ซึ่งการได้รับสัญญาณจากการขยายตัวอย่างไม่ระมัดระวังของ NATO ในยุโรป พวกเขาจึงเริ่มสร้างพันธมิตรทางทหารในอเมริกาใต้และแคริบเบียน

เมื่อเดือนที่แล้ว เซอร์เกย์ ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศรายงานว่าประธานาธิบดีปูตินได้พูดคุยกับผู้นำของคิวบา เวเนซุเอลา และนิการากัว เพื่อจุดประสงค์ในการยกระดับความร่วมมือในด้านต่างๆ รวมถึงประเด็นทางการทหาร

ในแต่ละวันที่ผ่านไป หากตะวันตกยอมรับแนวคิดของเคนแนนเกี่ยวกับความร่วมมือระดับภูมิภาค โลกของเราจะไม่ตกอยู่ในสถานการณ์ที่อันตรายเฉกเช่นในทุกวันนี้ โชคดีที่ยังมีเวลาที่จะทบทวนคำแนะนำของนักการทูตที่เก่งกาจของอเมริกาอีกครั้ง หากวอชิงตันมีปรารถนาอย่างแท้จริงคือ “สันติภาพ” 

References : https://www.rt.com/news/550215-us-nato-expansion-kennan/
https://www.energyintel.com/0000017e-76e4-dd1c-ab7f-fee7340e0000
https://nsarchive2.gwu.edu/coldwar/documents/episode-1/kennan.htm