เรื่องราวของ Myspace คือหนึ่งในกรณีศึกษาที่คลาสสิกและเจ็บแสบที่สุดในโลกเทคโนโลยี มันคือเรื่องของยักษ์ใหญ่ที่เคยเป็นพี่เบิ้มของวงการ ผู้ครอบครองบัลลังก์โซเชียลมีเดียอย่างไร้เทียมทาน ถูกเด็กหนุ่มเนิร์ดจาก Harvard แย่งชิงทุกอย่างไป
ย้อนกลับไปในปี 2004 ในห้องประชุมแห่งหนึ่ง ผู้ก่อตั้ง Myspace กำลังนั่งฟังชายหนุ่มเด็กเนิร์ดที่ชื่อ Mark Zuckerberg ที่มานำเสนอขายเว็บไซต์ของเขา ที่ตอนนั้นยังใช้ชื่อว่า “The Facebook” ในราคา 75 ล้านดอลลาร์
แต่คำตอบของ Myspace คือ “ไม่”
มันไม่ใช่น่าเรื่องแปลกใจแต่อย่างใดที่ Myspace จะ Say No เพราะในเวลานั้น Myspace กำลังอยู่ในช่วงรุ่งโรจน์ เป็นแพลตฟอร์มที่วัยรุ่นทุกคนต้องมี ไม่มีใครคิดว่าจะมีใครมาโค่นพวกเขาลงได้
Myspace ในยุคทองนั้นได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ผู้ใช้สามารถปรับแต่งหน้าโปรไฟล์ของตัวเองได้อย่างอิสระ คุณอยากได้พื้นหลังลายไหน สีอะไร ฟอนต์แบบไหน จัดเต็มได้เลย มันคือพื้นที่แสดงตัวตนที่โคตรเจ๋ง
แต่แล้วทุกอย่างก็กลับตาลปัตร ยักษ์ใหญ่รายนี้ล้มครืนลงอย่างไม่เป็นท่า และเหตุผลที่แท้จริง อาจลึกลับซับซ้อนกว่าที่เราคิด
เรื่องราวการผงาดขึ้นมาและการดิ่งลงเหวของ Myspace ไม่ใช่แค่เรื่องธุรกิจธรรมดา แต่มันคือมหากาพย์ที่เต็มไปด้วยความทะเยอทะยาน การตัดสินใจที่ผิดพลาด และโชคชะตาที่พลิกผัน
เรื่องทั้งหมดเริ่มต้นจากชื่อโดเมน myspace .com ซึ่งเดิมทีถูกซื้อมาเพื่อทำธุรกิจรับฝากไฟล์ออนไลน์ คล้ายๆ กับ Dropbox ในยุคแรกเริ่ม
แต่เหมือนกับธุรกิจดอทคอมจำนวนมากในยุคนั้น มันไปไม่รอด โดยเฉพาะหลังฟองสบู่แตก นักลงทุนหยุดอัดฉีดเงินเข้าสู่บริษัทอินเทอร์เน็ตจนเละเทะไปตามๆ กัน
เจ้าของโดเมนในตอนนั้นคือ Chris DeWolfe เขาเก็บชื่อนี้ไว้ เพราะคิดว่ามันอาจมีประโยชน์ในอนาคต ซึ่งเขาคิดถูกเผง
Chris และเพื่อนซี้ของเขา Tom Anderson ได้ร่วมกันก่อตั้งบริษัทการตลาดอีเมลชื่อ Response Base
ถ้าคุณเคยมีบัญชี Myspace คุณต้องจำหน้าของ Tom ได้แน่นอน เพราะเขาคือเพื่อนคนแรกของทุกคนบนแพลตฟอร์ม
Tom Anderson เป็นผู้บุกเบิกอินเทอร์เน็ตในยุคเริ่มต้น เขาเริ่มต้นจากการเป็นแฮกเกอร์วัยรุ่น ที่ชอบเจาะระบบเว็บไซต์บริษัทต่างๆ เพียงเพื่อความสนุก
ทั้ง Tom และ Chris ต่างก็เป็นคนหนุ่มที่มีประสบการณ์บนโลกอินเทอร์เน็ตอย่างโชกโชน พวกเขาสองคนทำงานเข้าขากันได้อย่างน่าทึ่ง
บริษัท Response Base ของพวกเขาจึงอยู่ในตำแหน่งที่ได้เปรียบ สามารถคว้าลูกค้าที่ยังงงๆ กับโลกออนไลน์มาได้เพียบ
ภายในปีเดียว พวกเขาก็สามารถขายธุรกิจให้กับบริษัทการตลาดที่ใหญ่กว่าอย่าง eUniverse ได้ในราคา 3.3 ล้านดอลลาร์
eUniverse นี่แหละ ที่ต่อมาจะกลายเป็นบริษัทแม่ของ Myspace แต่ก่อนจะถึงวันนั้น… บริษัทนี้มีด้านมืดที่ซ่อนอยู่ไม่น้อย
eUniverse เป็นเจ้าของเว็บไซต์จำนวนมาก และบางเว็บก็ทำธุรกิจที่น่าสงสัย จนได้รับฉายาว่าเป็น “สลัมแห่งอินเทอร์เน็ต”
ต้องเข้าใจว่าสมัยนั้นผู้ใช้อินเทอร์เน็ตยังค่อนข้างใหม่กับโลกออนไลน์ และมักจะคลิกโฆษณากะพริบ หรือซื้อของที่ดูดีเกินจริง
eUniverse ก็ฉวยโอกาสจากจุดนี้ พวกเขาขายสินค้าบวกราคาสูงลิ่วอย่างครีมลดริ้วรอย ไปจนถึงหนังสืออย่าง “วิธีทำให้ตัวสูงขึ้น”
แต่ที่แสบสันที่สุด คือเว็บไซต์ที่แจกเคอร์เซอร์เมาส์ฟรี พอผู้ใช้ดาวน์โหลด พวกเขาก็จะโดนฝังสปายแวร์ที่คอยติดตามพฤติกรรมโดยไม่รู้ตัว
พอเรื่องนี้แดงขึ้นมา eUniverse ก็โดนข่าวฉาวโฉ่ถล่มจนเละ พวกเขาต้องรีบเปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น Intermix Media เพื่อกอบกู้ภาพลักษณ์
แต่ความจริงก็คือ บริษัทกำลังเจอปัญหาหนักหน่วง ผู้คนเริ่มฉลาดขึ้น ตัวกรองสแปมก็เทพขึ้น ทำให้ธุรกิจเดิมๆ ของพวกเขาเริ่มไปต่อไม่ไหว
ผลก็คือ Intermix Media เตรียมจะปิดหลายเว็บไซต์ในเครือ รวมถึง Response Base ที่ Tom และ Chris ยังทำงานอยู่ด้วย
ทั้งคู่รู้ทันทีว่าพวกเขาต้องการแผนใหม่เพื่อความอยู่รอด นี่คือจุดที่พรหมลิขิตเริ่มขีดชะตาชีวิตของพวกเขา
ในตอนนั้นเอง เว็บไซต์โซเชียลมีเดียรุ่นแรกๆ อย่าง Friendster เริ่มได้รับความนิยม Tom Anderson เห็นศักยภาพมหาศาลในไอเดียของ Friendster ที่ให้คนมาเชื่อมต่อกันออนไลน์ แต่เขาก็มองเห็นจุดอ่อนของมัน
Friendster เป็นระบบปิดที่เชื่อมต่อกับคนที่ไม่รู้จักได้ยาก แถมเว็บไซต์ยังช้าเป็นเต่าคลานอีกด้วย
Tom รู้สึกว่าถ้าหยิบไอเดียนี้มาทำให้ดีกว่า มันจะต้องบูมแน่นอน เขาจึงเดินเข้าไปหาเจ้านายที่ Intermix พร้อมกับไอเดียการสร้าง “Friendster เวอร์ชันที่ดีกว่า”
โครงการนี้อาจเป็นตั๋วที่พาบริษัทออกจากธุรกิจสแปมที่กำลังจะดับสนิท Intermix จึงไฟเขียว และ Chris ก็บอกว่า เขามีชื่อโดเมนที่เพอร์เฟกต์ที่สุดสำหรับโปรเจกต์นี้: myspace .com
เมื่อ Myspace เปิดตัว พวกเขาก็จัดหนักทันที โดยเสนอรางวัลเงินสดให้พนักงานที่ชวนคนมาสมัครได้มากที่สุด
ด้วยความที่บริษัทแม่เป็นเจ้าแห่งการตลาดอยู่แล้ว พวกเขามีลิสต์อีเมลในมือมหาศาล ทำให้การโปรโมตเป็นไปอย่างง่ายดาย
แต่จุดเปลี่ยนที่ทำให้ Myspace แตกต่างและดังกระฉูด คือความผิดพลาดทางเทคนิคที่กลายเป็นความเจ๋ง
โปรแกรมเมอร์คนหนึ่งลืมบล็อกการใช้งานโค้ด HTML ทำให้ผู้ใช้สามารถเข้าไปแก้ไขหน้าโปรไฟล์ของตัวเองได้
ผลลัพธ์คือความบ้าคลั่งที่ไม่มีใครคาดคิด วัยรุ่นนับล้านแห่กันไปเรียนเขียนโค้ด HTML เพื่อรังสรรค์โปรไฟล์ของตัวเองให้สุดล้ำ
โปรไฟล์ของแต่ละคนจึงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่มีสิ่งหนึ่งที่เหมือนกัน คือทุกคนเริ่มต้นด้วยการมีเพื่อนหนึ่งคน นั่นก็คือ Tom Anderson
ความนิยมของ Myspace พุ่งทะยานอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในหมู่วัยรุ่น และแน่นอนว่าพวกเขาชวนเพื่อนๆ ต่อกันเป็นทอดๆ
โมเมนตัมยิ่งพุ่งกระฉูด เมื่อพวกเขาตัดสินใจเจาะตลาดนักดนตรี ซึ่งกำลังมองหาพื้นที่โปรโมตตัวเองหลังจากการล่มสลายของ Napster
Chris และ Tom เดินสายไปตามคลับในลอสแอนเจลิส ชักชวนวงดนตรีให้มาเปิดเพจบน Myspace
กลยุทธ์นี้ได้ผลเกินคาด ศิลปินดังอย่าง Arctic Monkeys, Calvin Harris, และ Lily Allen แจ้งเกิดและสร้างฐานแฟนคลับมหาศาลจากแพลตฟอร์มนี้
ภายในเวลาไม่นาน Myspace ก็มีผู้ใช้ทะลุหลักล้าน และเติบโตแบบก้าวกระโดด นำไปสู่การกำเนิดของ “อินฟลูเอนเซอร์” รุ่นแรกๆ
Myspace ยังมีบทบาทสำคัญในการแจ้งเกิด YouTube ด้วย เพราะผู้ใช้สามารถฝังวิดีโอจาก YouTube ลงบนหน้าโปรไฟล์ได้อย่างง่ายดาย
แต่แล้ว ฟีเจอร์ที่เคยเป็นจุดแข็งก็เริ่มสร้างปัญหาใหญ่หลวง ความอิสระในการปรับแต่งและความสามารถในการเชื่อมต่อกับใครก็ได้ เริ่มกลายเป็นดาบสองคม
สื่อต่างๆ เริ่มประโคมข่าวถึงอันตรายบน Myspace ทั้งเรื่องผู้ใหญ่ที่จ้องจะล่อลวงผู้เยาว์ และการกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ที่โหดเหี้ยม
เหตุการณ์ที่น่าสลดใจคือกรณีของเด็กหญิง Megan Meier วัย 13 ปี ที่ถูกรุมบูลลี่อย่างหนักบน Myspace จนเธอตัดสินใจจบชีวิตตัวเอง
เรื่องราวเหล่านี้ทำให้ชื่อเสียงของ Myspace เสียหายเป็นอย่างมากในสายตาผู้ปกครองและผู้ลงโฆษณา
แม้เว็บไซต์จะเติบโต แต่การขายโฆษณากลับทำได้ในราคาที่ต่ำเตี้ยเรี่ยดิน เพราะแบรนด์ต่างๆ กังวลเรื่องภาพลักษณ์และความปลอดภัย
ซ้ำร้าย ในเดือนตุลาคม 2005 แฮกเกอร์หนุ่มวัย 19 ปี Samy Kamkar ได้ปล่อยไวรัสคอมพิวเตอร์ที่แพร่กระจายเร็วที่สุดในประวัติศาสตร์ผ่านช่องโหว่ของ Myspace
ไวรัส “Samy worm” นี้ ไม่ได้มีเจตนาร้าย มันแค่ทำให้ใครก็ตามที่เข้าชมโปรไฟล์ของเขา กลายเป็นเพื่อนกับเขาโดยอัตโนมัติ และโพสต์ข้อความว่า “Samy คือฮีโร่ของฉัน”
แต่ด้วยความที่ไวรัสสามารถคัดลอกตัวเองไปยังโปรไฟล์อื่นได้ มันจึงแพร่กระจายอย่างบ้าคลั่ง
ภายใน 24 ชั่วโมง ผู้ใช้กว่า 1 ล้านคนติดไวรัสโดยไม่รู้ตัว ทีมงาน Myspace ต้องปิดเว็บชั่วคราวเพื่อแก้ปัญหา ความโกลาหลครั้งนี้สั่นคลอนความเชื่อมั่นอย่างรุนแรง
ขณะเดียวกัน ภายในบริษัทเองก็เริ่มมีรอยร้าว ผู้ก่อตั้งเริ่มมีปัญหากับบริษัทแม่ ที่ไม่ยอมลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็น
เซิร์ฟเวอร์ของ Myspace ถูกอัดแน่นอยู่ในศูนย์ข้อมูลจนร้อนระอุถึงขั้นละลาย และเมื่อไฟดับ เว็บไซต์ก็ล่มทั้งระบบ
เหตุผลที่ Intermix ไม่ยอมลงทุน ก็เพราะตัวเองกำลังมีปัญหาทางการเงินอย่างหนัก จากคดีความเรื่องสปายแวร์ที่ฉาวโฉ่ จนต้องจ่ายค่าปรับก้อนโต
แต่ท่ามกลางมรสุมที่รุมเร้า Myspace กลับยังคงเติบโตอย่างไม่น่าเชื่อ มันยังคงเป็นที่ถวิลหาของวัยรุ่น และผู้คนก็ยังชวนเพื่อนๆ มาใช้งานไม่หยุด
และแล้วก็มาถึงจุดเปลี่ยนที่สำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์ของบริษัท
ปี 2005 Chris DeWolfe ได้พบกับ Mark Zuckerberg ที่เสนอขาย Facebook ในราคา 75 ล้านดอลลาร์ Chris มองว่าราคานี้มันสูงเว่อร์เกินไป และปฏิเสธข้อเสนอไป การตัดสินใจครั้งนี้ได้เปลี่ยนชะตาชีวิตของ Myspace ไปตลอดกาล
แน่นอนว่ามองจากวันนี้ มันคือการตัดสินใจที่ผิดพลาดมหันต์ แต่ในตอนนั้น 75 ล้านดอลลาร์ถือเป็นเงินมหาศาลสำหรับบริษัทหน้าใหม่
หลังจากนั้นไม่นาน สงครามประมูลเพื่อซื้อ Myspace ก็เกิดขึ้นระหว่าง Viacom และ News Corp ของเจ้าพ่อสื่ออย่าง Rupert Murdoch
สุดท้าย News Corp เป็นผู้ชนะ ด้วยการทุ่มเงิน 580 ล้านดอลลาร์เข้าซื้อ Intermix Media โดยทุกคนรู้ดีว่าเพชรเม็ดงามที่พวกเขาหมายปองคือ Myspace
ในช่วงแรกหลังการซื้อกิจการ ทุกอย่างดูเหมือนจะเริ่มต้นด้วยกลีบกุหลาบ Rupert Murdoch ถึงกับขึ้นปกนิตยสาร Wired ในฐานะ “ไอดอลวัยรุ่น” คนใหม่
แต่แทนที่เงินทุนมหาศาลจะช่วยแก้ปัญหา มันกลับทำให้ทุกอย่างแย่ลง Myspace กลายเป็นองค์กรอุ้ยอ้าย เต็มไปด้วยระบบราชการที่ล่าช้า
เป้าหมายหลักถูกเปลี่ยนไปที่การทำเงินจากโฆษณาให้ได้มากที่สุด ทำให้หน้าเว็บเต็มไปด้วยโฆษณาคุณภาพต่ำที่น่ารำคาญ
Murdoch มอง Myspace เป็นแค่เครื่องพิมพ์เงิน ไม่ใช่การลงทุนระยะยาวเพื่อสร้างชุมชนที่แข็งแกร่ง
ในทางตรงกันข้าม Facebook ที่มีเงินทุนจากนักลงทุนที่กล้าเสี่ยง กลับเคลื่อนไหวได้เร็วกว่า และคิดการณ์ไกลกว่ามาก
Facebook เริ่มต้นอย่างชาญฉลาด ด้วยการจำกัดผู้ใช้เฉพาะนักศึกษา ทำให้เกิดความรู้สึกพิเศษและเป็นที่หมายปอง จนกระทั่งเปิดให้ทุกคนใช้งานได้ในภายหลัง
การออกแบบที่เรียบง่าย สะอาดตา และเหมือนกันทุกคนของ Facebook ทำให้มันใช้งานง่ายสำหรับคนทุกเพศทุกวัย
ในขณะที่ Myspace นั้นวุ่นวายและรกรุงรัง โปรไฟล์ที่ปรับแต่งได้อิสระเกินไปทำให้เว็บโหลดช้า และเต็มไปด้วยดีไซน์ที่ชวนปวดหัว
แนวทางนี้ยังทำให้การเพิ่มฟีเจอร์ใหม่ๆ เป็นไปอย่างล่าช้า เพราะมันยากที่จะทำให้เข้ากับโปรไฟล์ที่แตกต่างกันอย่างสุดขั้วได้
เมื่อ Facebook เปิดตัว News Feed มันก็ยิ่งทำให้แพลตฟอร์มดึงดูดผู้คนได้เร็วยิ่งขึ้น แม้ Myspace จะยังเป็นพี่ใหญ่ของวงการ แต่โมเมนตัมกำลังเปลี่ยนข้างอย่างชัดเจน
Facebook ซึ่งถูกมองว่าเป็นของใหม่ที่เจ๋งกว่า ค่อยๆ แซงหน้าขึ้นมา และเมื่อผู้คนเริ่มย้ายบ้าน คนอื่นๆ ก็ต้องย้ายตาม เพราะนั่นคือที่ที่เพื่อนๆ ของพวกเขาอยู่
นี่คือจุดเริ่มต้นของการตกต่ำอย่างแท้จริงของ Myspace ผู้ใช้ลดฮวบ โฆษณาก็น่ารำคาญ เว็บก็ช้า ชื่อเสียงก็ย่ำแย่
ในปี 2009 ทั้ง Chris DeWolfe และ Tom Anderson ก็ตัดสินใจลาออกจากบริษัทที่พวกเขาร่วมกันปลุกปั้นมากับมือ
ในที่สุด Rupert Murdoch ก็หมดความสนใจ และขาย Myspace ต่อไปในราคาเพียง 35 ล้านดอลลาร์ ซึ่งเป็นแค่เศษเสี้ยวของราคาที่เขาจ่ายไป
หลายคนอาจบอกว่า Facebook คือผู้ที่สังหาร Myspace แต่นั่นเป็นการสรุปที่ง่ายเกินไป
ความจริงคือ Myspace มีโอกาสทุกอย่างที่จะเป็นผู้ชนะ แต่พวกเขากลับสะดุดขาตัวเองล้มครั้งแล้วครั้งเล่า
Sean Parker ประธานคนแรกของ Facebook เคยกล่าวไว้อย่างน่าสนใจว่า: “เหตุผลเดียวที่เราชนะคือความไร้ความสามารถอย่างร้ายแรงของ Myspace ตลอดระยะเวลาหลายปี”
แม้ Myspace จะยังคงอยู่รอดในทางเทคนิค โดยหันไปเน้นด้านดนตรี แต่ในปี 2019 พวกเขาก็สร้างข่าวฉาวอีกครั้ง
บริษัทประกาศว่าได้ทำไฟล์เพลงเกือบ 50 ล้านเพลงที่อัปโหลดมาตลอดสองทศวรรษหายไปโดยไม่ได้ตั้งใจระหว่างการย้ายเซิร์ฟเวอร์ มันคือการปิดฉากที่เละไม่เป็นท่าอย่างสมบูรณ์แบบ
สำหรับ Tom Anderson หรือ “เพื่อนคนแรกของทุกคน” เรื่องราวทั้งหมดอาจไม่ใช่ความล้มเหลว เขาทำเงินได้มหาศาลและเกษียณอย่างมีความสุข
ทุกวันนี้ เขาท่องเที่ยวไปทั่วโลก และสนุกกับการถ่ายภาพ แต่สิ่งที่น่าขันก็คือ เขาแชร์ภาพถ่ายเหล่านั้นบนแพลตฟอร์มอย่าง Twitter และ Instagram
ในทุกครั้งที่เขาโพสต์ เขาอาจจะอดคิดไม่ได้ว่า… ถ้าวันนั้น Myspace ตัดสินใจต่างออกไป โลกในวันนี้อาจมีหน้าตาที่แตกต่างไปจากเดิมโดยสิ้นเชิง.
References : [The Guardian,WIRED,The New York Times,Vice,Mashable]
Related Posts
ติดตามสาระดี ๆ อัพเดททุกวันผ่าน Line OA
Geek Forever Club พื้นที่ของการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร ความรู้ ด้านธุรกิจ เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ ใหม่ ๆ ที่น่าสนใจ
Geek Forever’s Podcast
“Open Your World With Technology“
AI , Blockchain และเทคโนโลยีใหม่ ๆ กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในหลายธุรกิจ ทั้ง แวดวงการเงิน สุขภาพ หรือ งานด้านบริการต่าง ๆ ผมเป็นคนหนึ่งที่สนใจเกี่ยวกับ AI หรือ Machine Learning
Podcast ของผมจะเล่าเรื่องราวต่าง รวมถึงเรื่องที่ผมสนใจอื่น ๆ เช่น startup หนังสือ หนัง หรือ กีฬาฟุตบอล อยากชวนคนที่สนใจให้ลองมาติดตาม podcast ของผมกันด้วยนะครับ
