เราจะเห็นได้ว่าในยุคก่อนหน้าการแพร่ระบาดของไวรัส COVID-19 นั้น กระแสการระดมในธุรกิจ startup เรียกได้ว่าบูมแบบสุดขีด สามารถระดมทุนกันได้อย่างบ้าคลั่ง ด้วยเงินทุนจำนวนมหาศาล

แน่นอนว่าธุรกิจ startup มันแตกต่างแบบสุดขั้วจาก ธุรกิจที่สามารถเข้า IPO ในตลาดหลักทรัพย์ได้แล้ว เพราะมันไม่มีดัชนีชี้วัดแบบรายวัน ที่สะท้อนให้เห็นภาพที่แท้จริงของกิจการ

แถมเงินทุนต่าง ๆ ที่ระดมมา ก็ถูกไปอัดฉีดให้กับกิจการแบบผิด ๆ อยู่บ่อยครั้งเนื่องจากเงินที่ได้มาแบบง่าย ๆ บางครั้งด้วยสไลด์ไม่กี่แผ่น ก็เรียกนักลงทุนกระหายเงินเข้ามาได้แล้ว

ตัวอย่างที่น่าสนใจกับธุรกิจ fintech ใหม่ไฟแรงอย่าง Buy Now Pay Later ที่กำลังเป็นกระแสเกิดขึ้นทั่วโลก Klarna แอปจากสวีเดนได้สร้างแรงกระแทกให้กับวงการอย่างจังเมื่อมูลค่าลดลงถึง 87% เมื่อเทียบกับมูลค่าในปีที่ผ่านมา

หรือ Affirm ในธุรกิจเดียวกันจากสหรัฐฯ ที่ทำ IPO ไปเมื่อต้นปีที่แล้ว มูลค่ากิจการก็ร่วงหล่น 87% เมื่อเทียบกับราคาสูงสุดเมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว

หรือแม้กระทั่งธุรกิจ Super App ยักษ์ใหญ่แถบบ้านเราเอง ไม่ว่าจะเป็น Grab หรือ SEA Group (เจ้าของ shopee) เองนั้น มูลค่าก็ร่วงหล่นสร้างความผิดหวังให้กับนักลงทุนเป็นอย่างมาก

เรียกได้ว่าการลงทุนส่วนใหญ่นั้นหลั่งไหลเข้ามาในปีที่แล้ว เนื่องจากการประเมินมูลค่าของเหล่า startup กำลังแตะจุดสูงสุด

ไม่ว่าจะเป็นกองทุนเฮดฟันด์ บริษัทไพรเวทอิควิตี้ กองทุนความมั่งคั่งแห่งชาติ หรือ VCs ระดับองค์กร ได้อัดฉีดเงินสองในสามของเงินทั้งหมดเข้าสู่การลงทุนทั่วโลกเมื่อปีที่แล้ว

และนักลงทุนรายใหญ่ที่กำหนดชะตากรรมของเหล่าบริษัท startup ที่คิดจะเป็นใหญ่คงหนีไม่พ้นกองทุน Vision Fund ของ Softbank ซึ่งระดมทุนได้ 100,000 ล้านดอลลาร์

พวกเขาลงทุนใน startup ระดับยักษ์ แต่กลับสูญเสียเงินจำนวนมหาศาล Vision Fund ขาดทุนไปกว่า 23.4 พันล้านดอลลาร์ในระยะเวลาเพียงแค่หนึ่งปี

กองทุนยักษ์ใหญ่จากประเทศญี่ปุ่นสูญเสียเงินส่วนใหญ่จำนวน 17.3 พันล้านดอลลาร์ เนื่องจากมูลค่าบริษัทที่พวกเขาเข้าไปลงทุนนั้นตกลงอย่างมาก ไมว่าจะเป็น Coupang ,SenseTime หรือ DoorDash ส่วนอีก 6.1 พันล้านดอลลาร์ขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนเนื่องเงินเยนที่อ่อนค่าลง

หรืออีกหนึ่งยักษ์ใหญ่อย่าง Tiger Global ซึ่งมีการกระจายการลงทุนอย่างกว้างขวาง โดยอัดเม็ดเงินใน startup ขนาดใหญ่ระดับ 1 พันล้านดอลลาร์ซึ่งมากว่านักลงทุนรายอื่น ๆ

ในช่วงที่เฟื่องฟูที่สุด นักลงทุนต่างเร่งสนับสนุนในธุรกิจแทบจะทุกอย่างตั้งแต่รถยนต์ไฟฟ้าอย่าง Rivian ซึ่งระดมทุนได้มากกว่า 5 พันล้านดอลลาร์ในปีที่แล้ว ไปจนถึงการเดิมพันเทคโนโลยีที่เดิมพันด้วยความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ครั้งสำคัญเพื่อสร้างผลตอบแทนมหาศาลอย่าง Nuclear Fusion

Jeremy Burton อดีตผู้บริหารระดับสูงของ Oracle ซึ่งปัจจุบันเป็นเจ้าของบริษัท Observe กล่าวว่า “จากเดิมที่มีข้อเสนอทางการเงินสองถึงสามครั้งต่อสัปดาห์ แต่ตอนนี้มันได้จบลงแล้ว ซึ่งเป็นภาพสะท้อนของความเยือกเย็นเหนือตลาดร่วมทุน เนื่องจากผู้ประกอบการและนักลงทุนต่างรอให้ความจริงกระจ่าง โดยเฉพาะในเรื่องการประเมินมูลค่าที่แท้จริง”

แต่ก็ต้องบอกว่าการอัดฉีดเงินทุนเข้าไปอย่างบ้าคลั่งนั่น ได้ผลักดันให้สาขาวิทยาศาสตร์ใหม่ ๆ ก้าวไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยีต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ควอนตัมคอมพิวเตอร์ หรือ รถยนต์ไร้คนขับ

โครงการที่เรียกว่า “Moonshot” เหล่านี้ครั้งหนึ่งถูกมองว่าเสี่ยงเกินไป ซึ่งโดยทั่วไปจะใช้เวลา 7-8 ปี เริ่มมีรายงานความก้าวหน้าอย่างมีนัยสำคัญ

แต่เมื่อถามว่าภาคส่วนใดมีแนวโน้มน่าผิดหวังที่สุด เหล่า VC ส่วนใหญ่ระบุไปถึงบริการ Delivery Service ต่าง ๆ เช่น Gopuff และ Gorillas ที่จัดส่งสินค้าให้กับลูกค้าภายใน 20 นาที หรือ ธุรกิจ Fintech โดยเฉพาะการลงทุนในเทคโนโลยี blockchain ที่ล้วนแล้วแต่จมอยู่กับความผิดพลาดโง่ ๆ ของวงการคริปโต

การประเมินมูลค่าที่ดิ่งลงเหวในโลกเทคโนโลยีกลายเป็นโดมิโน เริ่มจากเหล่าบริษัทอินเทอร์เน็ตที่ไม่ทำกำไร ไปจนถึงภาคส่วน crypto และ fintech ก่อนที่จะเข้าสู่ภาคธุรกิจที่มีความแข็งแกร่งอย่าง software และ semiconductors

ซึ่งหากเป็นไปตามที่คาดไว้ นักลงทุนที่นำเงินจำนวนมากไปใช้ที่จุดสูงสุดของตลาดอาจต้องเผชิญกับผลตอบแทนติดลบแบบที่ไม่เคยเห็นมาก่อนนับตั้งแต่ dotcom crash ในช่วงเปลี่ยนผ่านศตวรรษ

สำหรับเหล่านักลงทุน VC อาจดูเหมือนเป็นการก้าวถอยหลังครั้งใหญ่หลังจากผ่านความรุ่งเรืองหลายปีที่สิ้นสุดลง พวกเขาต้องเริ่มโฟกัสเหล่า startup ที่มีวินัยทางการเงินมากขึ้นและกลุ่มที่เผชิญกับคู่แข่งที่น้อยลงโดยเฉพาะในรายใดที่ได้รับทุนมหาศาลจากกองทุนอย่าง Vision Fund ของ Softbank

Eric Vishria แห่ง Benchmark Captial ได้สรุปสถานการณ์ของ VC ไว้ว่า

“เหล่านักเก็งกำไรทั้งหมดจะถูกกำจัดทิ้งไป จะคงเหลือไว้เพียงผู้ที่มีศรัทธาและผู้สร้างตัวจริง”

References :
https://www.ft.com/content/6395df7e-1bab-4ea1-a7ea-afaa71354fa0
https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-08-08/softbank-ceo-pledges-sweeping-cost-cuts-after-23-4-billion-loss
https://www.ft.com/content/25f76710-fbde-11e9-98fd-4d6c20050229

• Facebook
• Twitter
• Line