เรื่องราวของ Netscape เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในประวัติศาสตร์อินเทอร์เน็ต การเปิดตัวในกลางเดือนตุลาคมเป็นช่วงเวลาที่มีความหมายอย่างมากสำหรับทีมงาน โดยพวกเขาได้ติดตั้งจอขนาดใหญ่ในห้องประชุมเพื่อติดตามข้อมูลการดาวน์โหลดแบบเรียลไทม์
ทันทีที่ถึงเที่ยงคืนฝั่งตะวันตกของสหรัฐฯ Netscape ก็เปิดให้ดาวน์โหลดอย่างเป็นทางการ และมีผู้ใช้จากญี่ปุ่นเป็นกลุ่มแรกที่ดาวน์โหลด เนื่องจากเป็นช่วงเวลาบ่ายในประเทศญี่ปุ่น
ทีมพัฒนามั่นใจในคุณภาพของผลิตภัณฑ์ เพราะ Netscape ทำงานได้เร็วกว่า Mosaic มีการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตที่รวดเร็วกว่า และมีฟีเจอร์ที่หลากหลายกว่า นับเป็นก้าวกระโดดครั้งสำคัญสู่ยุคใหม่ของ World Wide Web
สิ่งที่น่าสนใจคือ Netscape เป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกโมเดลธุรกิจแบบ Freemium ในวงการเทคโนโลยี โดยแจกฟรีก่อนแล้วค่อยหารายได้ภายหลัง ซึ่งเป็นแนวคิดที่แปลกใหม่มากในยุคนั้น แม้จะเป็นการเดิมพันครั้งใหญ่ของ Marc Andreessen และ Jim Clark แต่พวกเขาเชื่อว่ารายได้จะตามมาเมื่อผู้ใช้พึงพอใจในผลิตภัณฑ์
ภายในเวลาเพียง 6 เดือนหลังก่อตั้ง มีผู้ดาวน์โหลด Netscape ไปแล้วกว่า 6 ล้านราย แม้ James Barksdale หนึ่งในผู้บริหารจะมองว่าการเข้าตลาดหลักทรัพย์เป็นความเสี่ยง เนื่องจากบริษัทยังแทบไม่มีกำไร แต่การที่ Spyglass ซึ่งเป็นคู่แข่งโดยตรงสามารถระดมทุนได้ 200 ล้านเหรียญสหรัฐ ทำให้ Netscape ต้องเร่งเข้าสู่ IPO
ในวันที่ 9 สิงหาคม 1995 ก่อนเปิดตลาดไม่กี่ชั่วโมง ราคาหุ้น Netscape พุ่งสูงขึ้นกว่า 1 เท่าตัว สร้างประวัติศาสตร์หน้าใหม่ให้กับ Wall Street ทำให้ Netscape ที่แทบไม่มีโมเดลสร้างรายได้ระยะยาวและไม่มีกำไร กลายเป็นบริษัทมูลค่าตลาดกว่า 1 พันล้านเหรียญสหรัฐ
Jim Clark สามารถสร้างบริษัทพันล้านเหรียญเป็นครั้งที่สองได้สำเร็จ โดยหุ้นที่เขาถืออยู่มีมูลค่าสูงถึง 663 ล้านเหรียญ ปรากฏการณ์นี้สร้างความประทับใจให้สื่อมวลชนอย่างมาก จนมีการพาดหัวใน New York Times ว่า “ด้วยกระแสของอินเทอร์เน็ต แม้จะไม่มีกำไร หุ้นของบริษัทใหม่ก็เป็นที่ต้องการของ Wall Street”
เมื่อสิ้นสุดวันแรกของการเปิดตลาด IPO ราคาหุ้น Netscape พุ่งสูงถึง 58.25 เหรียญ ทำให้พนักงานและผู้ก่อตั้งกลายเป็นเศรษฐีเงินล้านในชั่วข้ามคืน นับเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของยุคอินเทอร์เน็ตและรูปแบบธุรกิจเทคโนโลยีที่เรายังเห็นอิทธิพลของมันในปัจจุบัน
หลังจากความสำเร็จอย่างล้นหลามของ IPO การเติบโตของ Netscape ยังคงดำเนินต่อไปอย่างรวดเร็ว บริษัทกลายเป็นผู้นำในตลาดเว็บเบราว์เซอร์ โดยมีส่วนแบ่งตลาดสูงถึง 80% ในช่วงปี 1995-1996 ความนิยมของ Netscape Navigator ทำให้บริษัทสามารถสร้างรายได้จากการขายซอฟต์แวร์เว็บเซิร์ฟเวอร์และโซลูชันสำหรับองค์กรธุรกิจ
อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จนี้ไม่สามารถเล็ดลอดสายตาของยักษ์ใหญ่อย่าง Microsoft ไปได้ Bill Gates เริ่มตระหนักถึงความสำคัญของอินเทอร์เน็ตและมองว่า Netscape เป็นภัยคุกคามต่อ Windows ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์หลักของบริษัท
Microsoft เริ่มพัฒนา Internet Explorer และนำมาแจกฟรีพร้อมกับระบบปฏิบัติการ Windows 95 นี่คือจุดเริ่มต้นของ “สงครามเบราว์เซอร์” ที่เป็นที่กล่าวขานในประวัติศาสตร์เทคโนโลยี Microsoft ใช้ข้อได้เปรียบจากการที่ Windows ครองตลาดคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลอยู่แล้ว ผนวกกับกลยุทธ์การให้ Internet Explorer ฟรีโดยไม่มีเงื่อนไข
การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์นี้ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อโมเดลธุรกิจของ Netscape ที่ไม่สามารถสร้างรายได้จากการขาย Navigator ให้กับผู้ใช้ทั่วไปได้อีกต่อไป ส่วนแบ่งตลาดของ Netscape เริ่มลดลงอย่างรวดเร็ว
ภายใต้แรงกดดันจากการแข่งขัน Netscape ตัดสินใจขายกิจการให้กับ America Online (AOL) ในปี 1998 ด้วยมูลค่า 4.2 พันล้านเหรียญสหรัฐ แม้จะเป็นราคาที่สูง แต่ก็แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของอำนาจในอุตสาหกรรมเทคโนโลยี
Marc Andreessen ผู้ร่วมก่อตั้งยังคงอยู่กับ AOL ในตำแหน่งประธานเจ้าหน้าที่เทคโนโลยี (CTO) ชั่วคราว แต่ไม่นานหลังจากนั้นเขาก็ลาออกเพื่อไปทำธุรกิจใหม่
แม้ Netscape จะไม่สามารถยืนหยัดในฐานะบริษัทอิสระได้ในระยะยาว แต่มรดกที่ทิ้งไว้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อวงการเทคโนโลยี:
- การปฏิวัติการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต: Netscape ทำให้การใช้งานเว็บเป็นเรื่องง่ายสำหรับคนทั่วไป เร่งการเติบโตของอินเทอร์เน็ตในวงกว้าง
- การพัฒนา JavaScript: ภาษาโปรแกรมมิ่งที่กลายเป็นรากฐานสำคัญของเว็บไซต์สมัยใหม่ถูกพัฒนาขึ้นโดย Brendan Eich ที่ Netscape
- แนวคิดโมเดลธุรกิจแบบ Freemium: รูปแบบธุรกิจที่ Netscape บุกเบิกได้กลายเป็นโมเดลมาตรฐานสำหรับบริษัทเทคโนโลยีในปัจจุบัน
- โอเพนซอร์ส Mozilla: ก่อนที่จะถูกซื้อกิจการ Netscape ได้เปิดซอร์สโค้ดของเบราว์เซอร์ นำไปสู่การเกิดขึ้นของ Mozilla Foundation และ Firefox ในเวลาต่อมา
- การสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้ประกอบการ: ความสำเร็จของ Netscape ในการระดมทุนผ่าน IPO เป็นแรงบันดาลใจให้กับบริษัทเทคโนโลยีรุ่นต่อมามากมาย
บทเรียนจาก Netscape
เรื่องราวของ Netscape ยังให้บทเรียนสำคัญเกี่ยวกับการแข่งขันในอุตสาหกรรมเทคโนโลยี:
- ความสำเร็จอาจดึงดูดคู่แข่งที่มีทรัพยากรมากกว่า
- นวัตกรรมเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอในการรักษาความได้เปรียบในระยะยาว
- โมเดลธุรกิจที่แข็งแกร่งมีความสำคัญพอๆ กับผลิตภัณฑ์ที่ยอดเยี่ยม
ในปัจจุบัน Marc Andreessen ได้ก้าวขึ้นมาเป็นนักลงทุนที่มีอิทธิพลที่สุดคนหนึ่งในซิลิคอนวัลเลย์ ผ่านบริษัท Andreessen Horowitz ที่เขาก่อตั้งร่วมกับ Ben Horowitz ในปี 2009 โดยใช้ประสบการณ์จาก Netscape ในการให้คำแนะนำและสนับสนุนสตาร์ทอัพรุ่นใหม่
แม้ Netscape จะไม่อยู่แล้ว แต่วิสัยทัศน์ของผู้ก่อตั้งเกี่ยวกับอินเทอร์เน็ตที่เข้าถึงได้สำหรับทุกคนยังคงมีชีวิตอยู่และช่วยหล่อหลอมโลกดิจิทัลที่เรารู้จักในทุกวันนี้นั่นเองครับผม
Related Posts
ติดตามสาระดี ๆ อัพเดททุกวันผ่าน Line OA
Geek Forever Club พื้นที่ของการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร ความรู้ ด้านธุรกิจ เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ ใหม่ ๆ ที่น่าสนใจ
Geek Forever’s Podcast
“Open Your World With Technology“
AI , Blockchain และเทคโนโลยีใหม่ ๆ กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในหลายธุรกิจ ทั้ง แวดวงการเงิน สุขภาพ หรือ งานด้านบริการต่าง ๆ ผมเป็นคนหนึ่งที่สนใจเกี่ยวกับ AI หรือ Machine Learning
Podcast ของผมจะเล่าเรื่องราวต่าง รวมถึงเรื่องที่ผมสนใจอื่น ๆ เช่น startup หนังสือ หนัง หรือ กีฬาฟุตบอล อยากชวนคนที่สนใจให้ลองมาติดตาม podcast ของผมกันด้วยนะครับ
