Geek Monday EP3 : Disruptive Marketplace with AI

หลังจากเติบโตในด้าน Social Network จนมีผู้ใช้งานกว่าพันล้านคน facebook ก็ได้เริ่มทำการทดลอง product ใหม่ ๆ ออกสู่ตลาดเพื่อให้ผู้ใช้งานนั้นใช้บริการอยู่ใน facebook ให้นานที่สุด 

ในปี 2016 facebook จึงได้เริ่มออกบริการใหม่ในนาม Facebook Marketplace โดยเจาะตลาด Marketplace โดยให้เหล่าประชากรของ facebook ที่มีมากกว่า 1 พันล้านคนนั้น สามารถที่จะแลกเปลี่ยน ซื้อขาย สินค้ากันได้ โดยเน้นไปที่การซื้อขายในพื้นที่ใกล้เคียงเป็นหลัก 

และในวันนี้ ประชากร facebook ถึง 1 ใน 3 ในประเทศอเมริกานั้น ได้ใช้ facebook marketplace เป็นช่องทางในการซื้อขายสินค้าไม่ว่าจะเป็น รถยนต์ รองเท้า แม้กระทั่ง โต๊ะอาหาร 

ซึ่งนั่นเกิดจากการทำงานเบื้องหลังของ ระบบ Marketplace ที่ facebook นั้นได้ใช้ AI เข้ามาช่วยให้การจัดการเรื่องโพสต์ รวมถึงงานเบื้องหลังต่าง ๆ ของ marketplace สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และไม่เกิดปัญหาแม้จะมีผู้ใช้งานมากมายขนาดไหนก็ตาม

และต้องบอกว่าพลังของ AI ที่ facebook ได้สรรค์สร้างขึ้นมานั้น ได้สร้างความแตกต่างจากระบบ Marketplace แบบเดิมที่มีอยู่ในท้องตลาดอย่างชัดเจน เพราะไม่ว่าจะเป็น ผู้ซื้อที่กำลังค้นหาของ หรือผู้ขายที่ทำการสร้างรายการสินค้าที่จะขาย หรือ แม้กระทั่งวิธีการที่จะสื่อสารระหว่างกันระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย ล้วนแต่มีระบบ AI ที่อยู่เบื้องหลังการทำงานของ Features เหล่านี้แทบจะทั้งสิ้น

การก้าวเข้าสู่ Marketplace ของ Facebook

ต้องบอก facebook ถือได้ว่าเป็นหนึ่งบริษัทยักษ์ใหญ่ ที่ไล่ disrupt ธุรกิจอื่นๆ  มานับไม่ถ้วน ทั้งธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์ รวมถึง สื่อทีวี ก็ล้วนแล้วแต่ต้องเหนื่อยหนักเมื่อมีการเข้ามาของ facebook

ก่อนหน้านี้นั้น facebook focus ไปที่ระบบ live ของตัวเองโดยให้ strategy หลักเป็น video first กับการเกิดขึ้นของระบบ live รวมถึง video ต่าง ๆ ที่ขึ้นมาเต็ม feed facebook ทำให้ผู้ใช้งานแทบจะไม่ต้องไปสนใจกับสิ่งอื่น ซึ่งทำให้ธุรกิจ tv ได้รับผลกระทบไปพอสมควรกับการเกิดขึ้นของ live ผ่าน facebook นี่ยังไม่รวมถึง youtube ที่แทบจะไม่ต้องกลับมาดูทีวีจริง ๆ เหมือนเมื่อก่อนอีกเลย

หลังจากระบบ live เริ่มลงตัวและเริ่มทำรายได้ให้กับ facebook  ทาง facebook เองก็ได้เริ่มสู่ธุรกิจใหม่ที่เพิ่งจะเปิดตัวไม่เห็นกันในไม่นานนี้อย่าง marketplace

ซึ่งต้องยอมรับว่า facebook ทำการบ้านมาอย่างดีกับการทำ marketplace ซึ่งเป็นพัฒนาต่อยอดมาจาก group ที่มีการซื้อของ ขายของกันมาก่อนหน้านี้

หลังจากไปได้ดีกับ group ก็ขยายมาสู่ marketplace เพื่อขยายตลาดให้ใหญ่ยิ่งขึ้น เพราะคนส่วนใหญ่ก็มักจะซื้อขายของ กันผ่าน social เป็นเรื่องปรกติในปัจจุบัน โดยเฉพาะประเทศไทย ที่ตลาด social commerce นั้นมีมูลค่ามหาศาลมาก

ก่อนหน้านี้ เราอาจจะใช้งาน ebay หรือในไทยเราก็มี local service อย่าง kaidee ที่เข้ามาทำตลาดและลงทุนไปขนาดใหญ่หลายปีมาแล้ว ซึ่งก็เริ่มคิดสร้าง model เพื่อทำเงินกันบ้างแล้ว โดยใช้ รูปแบบของการ promote ads จ่ายเงินเพื่อให้อันดับขึ้นสู่ด้านบนให้ผู้ใช้งานเห็นก่อน ก็ทำให้มีโอกาสขายของได้ก่อน

รวมถึง shopspot ซึ่งถือว่าเป็น startup ที่มาแล้ว ที่ทำ marketplace เน้นที่ระบบ mobile ซึ่งดูไปดูมา marketplace ของ facebook น่าจะใกล้เคียงกับ shopspot มากที่สุด ซึ่งผลกระทบน่าจะเป็น shopspot ที่น่าจะโดนหนักกว่าเพื่อนหลังจากลงทุนสร้าง platform มานานแสนนาน แต่มาถูกเจ้าใหญ่อย่าง facebook เข้ามาตีตลาดแบบนี้ ซึ่งน่าจะเป็น startup ที่น่าเป็นห่วงอยู่ไม่น้อย

ส่วน kaidee ถึงแม้จะเป็นเจ้าใหญ่ และมีเงินทุนมหาศาล และลงทุนไปเป็นจำนวนมากแล้วนั้น แต่การเข้ามาของ facebook marketplace นั้นต้องบอกว่าไม่ธรรมดาอย่างแน่นอน ในขณะที่ kaidee เริ่มคิด model ในการสร้างรายได้ แต่ facebook นั้นมา concept เดิมคือให้ใช้ฟรีให้ติดก่อน ค่อยลด reach ภายหลังด้วยการจ่ายเงินเหมือนกัน

แต่หากสถานการณ์เป็นอย่างงี้ facebook เพิ่งเริ่มเข้ามาก็ต้องเน้นว่าให้ใช้ฟรีก่อนอย่างแน่นอน ซึ่งเป็นสถานการณ์ลำบากไม่ใช้น้อยสำหรับ kaidee ซึ่งหากคิดจะกลับไปใช้ฟรีเหมือนเดิมไม่มี ads ก็คงจะคืนทุนที่ลงทุนไปมหาศาลยากมาก ๆ

หากคิดจะสู้กับ facebook ก็คงไม่มีเงินมากมายขนาดนั้นไปสู้อย่างแน่นอน ทำให้ตลาด maketplace เข้าสู่สมรภูมิแดงเดือดกันอีกครั้ง หลังจากไม่มีคู่แข่งที่จะมาท้าชน kaidee มาอย่างยาวนาน

ตอนนี้ตัวผมเองนั้นก็เริ่มใช้ facebook marketplace ไปแล้วบ้างซึ่งเห็นได้ชัดเจนว่าสามารถขายได้ง่ายกว่าลง kaidee ในยุคนี้เป็นอย่างมาก ซึ่ง kaidee ยุคแรก ๆ นั้นสามารถดับ post ได้อย่างง่ายดาย ก่อนที่จะมาถูก block ในภายหลัง ทำให้ขายยากขึ้นเรื่อย ๆ หากไม่โฆษณา ซึ่งจะทำให้ผู้ใช้งานนั้นต้องย้ายไปยัง marketplace ของ facebook อย่างแน่นอนเพราะมันยังฟรีอยู่

ซึ่งในอนาคต facebook ก็เคยให้บทเรียนกับนักธุรกิจ หลาย ๆ ครั้งแล้ว ทั้ง page ที่ทำการลด reach ลงเรื่อย ๆ จนแทบมองไม่เห็นกันแล้วในยุคนี้ ต้อง boost post กันอย่างเดียวเท่านั้น ถึงจะให้มีคนเห็นได้ ซึ่งก็คงเป็นลักษณะเดียวกันกับ marketplace ซึ่ง facebook คงปล่อยให้คนใช้ติดก่อนอย่างแน่นอนแล้ว ค่อยมาเสียตังค์ภายหลังเหมือนที่ facebook ทำมาทุกครั้ง