ในยุคที่การพัฒนาตนเองกลายเป็นเรื่องสำคัญ Brianna Wiest ได้นำเสนอแนวคิดที่น่าสนใจในหนังสือ The Mountain Is You: Transforming Self-Sabotage Into Self-Mastery ผ่านการเปรียบเทียบการเอาชนะตนเองกับการปีนเขา เธอชี้ให้เห็นว่าอุปสรรคที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิตของเราไม่ใช่สิ่งภายนอก แต่เป็น “ภูเขา” ที่อยู่ภายในใจของเราเอง

ความขัดแย้งภายในใจ: จุดกำเนิดของภูเขา

เช่นเดียวกับการก่อตัวของภูเขาจริงที่เกิดจากการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก ภูเขาในใจของมนุษย์ก็ก่อตัวขึ้นจากความขัดแย้งระหว่างความปรารถนาภายในจิตสำนึกและแรงต้านในจิตใต้สำนึก นักจิตวิทยาหลายท่านเชื่อว่าความขัดแย้งนี้มักมีรากฐานมาจากประสบการณ์ในวัยเด็กและวัยรุ่น ซึ่งเป็นช่วงที่เรากำลังพัฒนาความเชื่อและค่านิยมพื้นฐาน

การต่อสู้ภายในจิตใจนี้แสดงออกในหลายรูปแบบ เช่น:

• การผัดวันประกันพรุ่งในการเริ่มต้นออกกำลังกาย
• การเลื่อนการตัดสินใจสำคัญในชีวิต
• การยึดติดกับความสัมพันธ์ที่เป็นพิษ
• การหลีกเลี่ยงการเผชิญหน้ากับความกลัว

กลไกการเปลี่ยนแปลงที่ถูกบังคับ

เมื่อเราปฏิเสธการเปลี่ยนแปลงที่จำเป็น ธรรมชาติมักจะบังคับให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในรูปแบบที่รุนแรงกว่า เสมือนแรงกดดันที่สะสมใต้ผิวโลกจนต้องระเบิดออกมา การเปลี่ยนแปลงที่ถูกบังคับมักสร้างความเจ็บปวดและความสูญเสียมากกว่าการเลือกเปลี่ยนแปลงด้วยตนเอง

การเอาชนะการต่อต้านตนเอง: กระบวนการ 4 ขั้นตอน

1. การตระหนักรู้
   การเริ่มต้นด้วยการยอมรับว่าเรากำลังต่อต้านการเปลี่ยนแปลงเป็นก้าวแรกที่สำคัญ Wiest แนะนำให้หาพื้นที่สงบและถามตัวเองอย่างจริงใจว่าเรากำลังต่อต้านการเปลี่ยนแปลงใดอยู่
2. การสำรวจร่างกาย
   ความตึงเครียดในร่างกายเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการต่อต้านภายในจิตใจ นักประสาทวิทยาศาสตร์พบว่าร่างกายและจิตใจมีความเชื่อมโยงกันอย่างลึกซึ้ง การผ่อนคลายร่างกายจึงช่วยลดการต่อต้านทางจิตใจได้
3. การค้นหาต้นตอ
   การย้อนรอยกลับไปหาประสบการณ์ที่เป็นจุดกำเนิดของความกลัวและการต่อต้านช่วยให้เราเข้าใจตนเองมากขึ้น
4. การปลดปล่อย
   การยอมรับและปล่อยวางความเจ็บปวดในอดีตเป็นกุญแจสำคัญในการก้าวข้ามอุปสรรค

การสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน

นักพฤติกรรมศาสตร์พบว่าการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนมักเกิดจากการปรับเปลี่ยนทีละเล็กทีละน้อยมากกว่าการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ Wiest เสนอแนวทางการสร้างการเปลี่ยนแปลงผ่าน “Micro Shifts” หรือการเปลี่ยนแปลงทีละน้อย ซึ่งประกอบด้วย:

1. การตั้งเป้าหมายเล็กๆ ที่ทำได้จริง
2. การสร้างนิสัยใหม่ทีละขั้นตอน
3. การให้รางวัลตนเองเมื่อทำสำเร็จ
4. การไม่ตำหนิตนเองเมื่อทำพลาดพลั้ง

บทส่งท้าย

“The Mountain is You” ไม่เพียงเป็นหนังสือแนวพัฒนาตนเอง แต่เป็นเหมือนเข็มทิศที่ชี้ทางสู่การเข้าใจและยอมรับตนเอง การเดินทางสู่การเปลี่ยนแปลงอาจยากลำบาก แต่ทุกก้าวที่เราก้าวไปบนเส้นทางนี้ จะหล่อหลอมให้เราเป็นบุคคลที่แข็งแกร่งและมีความสุขมากขึ้นได้ในท้ายที่สุดนั่นเองครับผม

References :
หนังสือ The Mountain Is You: Transforming Self-Sabotage Into Self-Mastery โดย Brianna Wiest