มนุษย์ทุกคนล้วนมีประสบการณ์เกี่ยวกับความวิตกกังวล แต่น้อยคนนักที่จะสามารถเปลี่ยนความรู้สึกนี้ให้กลายเป็นพลังบวกได้
ย้อนกลับไปกว่าสองทศวรรษ David Rosmarin ยังจำความรู้สึกครั้งแรกที่เผชิญกับอาการวิตกกังวลได้อย่างแม่นยำ ความรู้สึกร้อนผ่าวที่แล่นปราดขึ้นมาพร้อมกับหัวใจที่เต้นระรัว ลมหายใจที่ถี่กระชั้นจนควบคุมไม่ได้ และเหงื่อเย็นๆ ที่ซึมออกมาตามผิวกาย
นั่นเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้เขาตัดสินใจอุทิศตนในการศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับความวิตกกังวล จนกระทั่งได้ก้าวเข้าสู่เส้นทางการเป็นนักจิตวิทยาคลินิกและก่อตั้งศูนย์บำบัดรักษาอาการวิตกกังวล
แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ ในระหว่างการทำงาน Rosmarin ค้นพบว่าการพยายามกำจัดความวิตกกังวลให้หมดไปจากชีวิตอาจไม่ใช่แนวทางที่ดีที่สุด เพราะความวิตกกังวลในระดับที่เหมาะสมสามารถเป็นแรงขับเคลื่อนสู่ความสำเร็จได้
ดังจะเห็นได้จากบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์หลายท่าน อย่างเช่น Sir Winston Churchill ที่เคยเผชิญกับอาการกลัวการพูดในที่สาธารณะอย่างรุนแรงจนต้องหยุดนิ่งไปถึงสามนาทีในระหว่างการกล่าวสุนทรพจน์ที่สภา แต่ด้วยการเผชิญหน้ากับความกลัวนั้น Churchill ได้พัฒนาตนเองจนกลายเป็นหนึ่งในนักพูดที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของศตวรรษที่ 20
เช่นเดียวกับ Oprah Winfrey ที่เคยประสบกับภาวะวิตกกังวลอย่างหนักในช่วงทศวรรษ 1990 หลังจากภาพยนตร์ของเธอทำรายได้ไม่ดี จนต้องพึ่งพาการกินเพื่อกลบความรู้สึก แต่ประสบการณ์นั้นได้สอนให้เธอเรียนรู้ที่จะปล่อยวางความคาดหวังและก้าวผ่านความล้มเหลว จนสามารถพัฒนาตนเองขึ้นมาเป็นผู้ทรงอิทธิพลในวงการสื่อ
หรืออย่าง Taylor Swift ที่เคยเผชิญกับความกลัวอย่างรุนแรงในการร้องเพลงชาติครั้งแรก แต่เธอได้เรียนรู้ที่จะแบ่งปันความรู้สึกผ่านบทเพลง จนกลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้คนมากมาย
ประสบการณ์จากการทำงานของ Rosmarin ได้พบกับกรณีที่น่าสนใจมากมาย หนึ่งในนั้นคือเรื่องราวของ Nicole ผู้ป่วยที่มีอาการ hypochondriasis
แม้ผล MRI จะยืนยันว่าเธอปกติดี แต่เธอก็ยังเชื่อมั่นว่าตนเองเป็นโรคหลอดเลือดโป่งพอง จนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
Nicole ได้เข้ารับการบำบัดด้วยวิธี exposure therapy ซึ่งเป็นการเผชิญหน้ากับความกลัวโดยตรง ทั้งการศึกษาข้อมูล การดูวิดีโอ การเข้าไปที่แผนกประสาทวิทยา และที่ท้าทายที่สุดคือการนั่งรถไฟใต้ดินในนิวยอร์กโดยไม่พกโทรศัพท์
หลังจากผ่านการบำบัดได้ไม่นาน Nicole ก็ตั้งครรภ์ และพบว่าทารกในครรภ์มีภาวะหลอดเลือดโป่งพองจริงๆ แต่ด้วยประสบการณ์ที่ผ่านมา ทำให้เธอสามารถรับมือกับสถานการณ์นี้ได้อย่างเข้มแข็ง จนสามารถพาลูกชายผ่านการผ่าตัดและเติบโตขึ้นมาอย่างแข็งแรง
จากประสบการณ์ของ Nicole ทำให้เห็นว่า ความวิตกกังวลสามารถเปลี่ยนเป็นพลังในการเอาชนะอุปสรรคได้ เช่นเดียวกับประสบการณ์ส่วนตัวของ Rosmarin ที่เคยมีความกลัวความล้มเหลวในหน้าที่การงานอย่างมาก จนบางครั้งส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์กับผู้อื่น
โดยเฉพาะในช่วงแรกที่พบกับ Miri ภรรยาของเขา ที่มักจะสร้างกำแพงและไม่กล้าเปิดเผยความรู้สึกที่แท้จริง แต่ด้วยความรักและความเข้าใจที่ไม่มีเงื่อนไขจากเธอ ทำให้ Rosmarin กล้าที่จะเริ่มแบ่งปันความรู้สึกของกันและกันมากขึ้น
ความจริงแล้วการปล่อยวางเป็นเรื่องที่น่ากลัวสำหรับทุกคน แต่หากเราสามารถยอมรับและเตรียมใจรับมือกับมันได้ ความวิตกกังวลก็จะกลายเป็นแรงผลักดันที่มีพลัง
เหมือนกับที่เราเห็นได้จากความนิยมของภาพยนตร์แนวแอคชั่นและผจญภัยที่มียอดขายมากกว่า 50% ของรายได้บ็อกซ์ออฟฟิศ และภาพยนตร์สยองขวัญที่กลายเป็นประเภทภาพยนตร์ที่ทำกำไรมากที่สุด สะท้อนให้เห็นว่ามนุษย์เรามีความต้องการที่จะสัมผัสกับความตื่นเต้นในบางครั้ง
สำหรับผู้ที่ต้องการเปลี่ยนความวิตกกังวลให้เป็นพันธมิตรแทนที่จะเป็นศัตรู Rosmarin ได้นำเสนอแนวทางสี่ประการที่สามารถนำไปปฏิบัติได้ โดยเริ่มจากการระบุสาเหตุที่แท้จริงของความกลัว ใช้เวลาทำความเข้าใจกับความรู้สึกของตนเองอย่างลึกซึ้ง
ต่อมาคือการแบ่งปันความรู้สึกกับผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน ครอบครัว หรือเพื่อนร่วมงาน จากนั้นคือการยอมรับความรู้สึกที่เกิดขึ้น ไม่พยายามต่อสู้หรือกดมันเอาไว้ และสุดท้ายคือการปล่อยวาง ยอมรับว่าเราไม่สามารถควบคุมทุกสิ่งได้
ความวิตกกังวลเป็นส่วนหนึ่งของการเป็นมนุษย์ที่ไม่มีใครสามารถหลีกเลี่ยงได้ แต่การเรียนรู้ที่จะอยู่กับมันและใช้มันให้เป็นประโยชน์ จะช่วยให้เราเติบโตและพัฒนาตนเองได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด
เปรียบเสมือนการเดินทางที่แม้จะมีอุปสรรค แต่ทุกก้าวที่ผ่านไปล้วนมีคุณค่าและความหมาย การเผชิญหน้ากับความวิตกกังวลจึงไม่ใช่การต่อสู้เพื่อเอาชนะ แต่เป็นการเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกับมันอย่างสมดุล
อย่างไรก็ตาม หากความวิตกกังวลส่งผลกระทบรุนแรงต่อการดำเนินชีวิต การขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญก็เป็นสิ่งที่ควรทำ เพราะการดูแลสุขภาพจิตก็สำคัญไม่แพ้การดูแลสุขภาพกาย และไม่ใช่เรื่องที่ต้องอับอายแต่อย่างใดนั่นเองครับผม
References :
How to turn anxiety into your ally, not your enemy | David H. Rosmarin | TEDxNashville
https://youtu.be/iMJ_lpxiTNg?si=yDfrUs5Gk5KwnyQ9