ช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ผมว่าหลายคนอาจจะได้เห็น Elon Musk ในแง่มุมใหม่ ๆ เป็น Elon Musk ที่หลาย ๆ คนน่าจะไม่เคยประสบพบเจอมาก่อน โดยมีเรื่องหนึ่งที่น่าจับตามองคือการที่เขาสนับสนุนพรรคฝ่ายขวาจัดในเยอรมนีอย่างเปิดเผย

มหาเศรษฐีเทคโนโลยีรายนี้โพสต์สนับสนุนพรรค Alternative fur Deutschland (AfD) บนแพลตฟอร์ม X ของเขาเองกว่า 24 ครั้ง สัมภาษณ์ผู้นำพรรค และบอกผู้ติดตาม 219 ล้านคนว่าพรรคนี้คือ “ความหวังเดียว” ของเยอรมนี

แต่เจ้าพ่อเทคโนโลยีคนนี้อาจต้องเผชิญกับผลลัพธ์ที่ไม่คาดฝัน เพราะแม้ AfD จะได้อันดับสองในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ แต่การสนับสนุนของ Musk ดูจะมีอิทธิพลเพียงเล็กน้อยต่อความสำเร็จนี้

CEO ของ Tesla ยังคงยืนหยัดสนับสนุนอุดมการณ์ฝ่ายขวาทั่วยุโรปอย่างต่อเนื่อง ขณะที่ผลกระทบที่ชัดเจนที่สุดกลับตกอยู่กับแบรนด์ Tesla ที่กำลังเละเทะไม่เป็นท่า

นักวิเคราะห์หลายคนมองว่า Musk อาจมีเป้าหมายระยะยาวสำหรับอาณาจักรธุรกิจ: สนับสนุนพรรคการเมืองที่มีแนวโน้มลดกฎระเบียบที่เขามองว่าขัดขวางนวัตกรรม

ย้อนไปเดือนมกราคม Musk แสดงความไม่พอใจอย่างชัดเจนต่อสิ่งที่เขาเรียกว่า “ชั้นของกฎระเบียบและระบบราชการ” ของยุโรป หลังเจ้าหน้าที่สหภาพยุโรปขู่ลงโทษเขาเมื่อปีที่แล้ว

Musk ตอบโต้บน X ด้วยมีมจากหนัง “Tropic Thunder” ที่ว่า: “ถอยหลังก้าวใหญ่และเอา… หน้าตัวเองไปได้เลย!” แสดงถึงความแสบที่เป็นเอกลักษณ์ของเขา

ต้องบอกว่า AfD ไม่ใช่พรรคธรรมดา หน่วยข่าวกรองเยอรมันจัดให้เป็น “กลุ่มหัวรุนแรงต้องสงสัย” แต่กลับกลายเป็นพรรคฝ่ายค้านใหญ่ที่สุดหลังการเลือกตั้งล่าสุด แม้จะมีมลทินเชื่อมโยงกับฝ่ายขวาจัดเพราะประวัติศาสตร์นาซีของเยอรมนี

นักการเมืองอาวุโสคนหนึ่งของพรรคเคยถูกบังคับให้ถอนตัวเมื่อปีที่แล้วหลังพูดว่า SS ซึ่งเป็นกองกำลังหลักของนาซี “ไม่ใช่อาชญากรทั้งหมด” ทั้งนี้ Musk ได้ถ่ายทอดการสัมภาษณ์กับ Alice Weidel ผู้นำพรรค AfD บน X เมื่อวันที่ 9 มกราคม

ความนิยมที่พุ่งทะยานของ AfD ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในเยอรมนี แต่สะท้อนการเติบโตแบบพุ่งพรวดของพรรคฝ่ายขวาจัดทั่วยุโรป

จากเดิมที่เคยเป็นแค่กลุ่มชายขอบ ปัจจุบันพรรคฝ่ายขวาจัดในหลายประเทศได้ขึ้นมาดำรงตำแหน่งหรือร่วมรัฐบาลในอิตาลี เนเธอร์แลนด์ ฮังการี สโลวาเกีย ฟินแลนด์ และโครเอเชีย

พวกเขาเป็นพรรคใหญ่ที่สุดหรืออันดับสองในรัฐสภาของสวีเดน ออสเตรีย และเยอรมนี มีคะแนนนิยมพุ่งในฝรั่งเศส และกำลังเติบโตในโรมาเนีย เบลเยียม สเปน และโปรตุเกส

ปัจจัยที่ดันความนิยมพรรคเหล่านี้คือการย้ายถิ่นฐานที่สูง เศรษฐกิจชะงักงัน และการรับรู้ว่าเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นถูกจำกัด – ซึ่งเป็นประเด็นที่ Musk มักจะโพสต์จี้ประเด็นเหล่านี้ใน X

มีการสังเกตว่า Musk ให้ความสนใจการเมืองยุโรปมากขึ้นหลังช่วย Trump ชนะเลือกตั้งกลับสู่ทำเนียบขาวเมื่อพฤศจิกายนด้วยเงินบริจาคกว่า 250 ล้านดอลลาร์

Musk ไม่ได้จำกัดการแสดงความคิดเห็นเฉพาะในเยอรมนี แต่ใช้ X สนับสนุนบุคคลฝ่ายขวาในอังกฤษ อิตาลี และโรมาเนีย พร้อมไม่ลังเลที่จะเยาะเย้ยผู้นำการเมืองและเจ้าหน้าที่ระดับสูงของสหภาพยุโรป

ข้อมูลชี้ว่าเมื่อ Musk เริ่มสนับสนุน AfD ครั้งแรกวันที่ 20 ธันวาคม พรรคมีคะแนนนิยมอยู่ที่ 19.3% และสุดท้ายได้ 20.8% ในการเลือกตั้ง แสดงว่าอิทธิพลของเขาต่อผลเลือกตั้งมีน้อยมาก

นักวิเคราะห์บางคนมองว่าปัจจัยอื่นส่งผลต่อคะแนน AfD มากกว่า เช่น เหตุการณ์โจมตีรุนแรงในเยอรมนีโดยผู้ต้องสงสัยจากตะวันออกกลางและอัฟกานิสถาน ซึ่งตรงกับนโยบายของพรรคที่ต้องการเนรเทศผู้อพยพ

แม้อิทธิพลจะไม่มาก แต่ Martin Fassnacht ประธานด้านกลยุทธ์และการตลาดที่ WHU – Otto Beisheim School of Management กล่าวว่า “เขาช่วยให้ AfD ดูเจ๋งและสร้างสรรค์มากขึ้น” โดยเฉพาะในกลุ่มคนอายุน้อย ซึ่งอาจเป็นผลดีต่อการเลือกตั้งครั้งต่อไป

ในขณะที่ Musk สยายปีกอิทธิพลทางการเมืองในยุโรป ธุรกิจรถยนต์ไฟฟ้าของเขากลับดิ่งลงเหว การแสดงจุดยืนทางการเมืองฝ่ายขวาจัดทำให้ยอดขาย Tesla ในยุโรปลดฮวบถึง 45% ในเดือนมกราคมเทียบกับปีก่อน ขณะที่คู่แข่งเพิ่มขึ้นกว่า 37%

ข้อมูลในช่วงต้นกุมภาพันธ์ชี้ว่าแนวโน้มการลดลงยังคงดำเนินต่อไป ผู้จัดการในอุตสาหกรรมรถยนต์ขององค์กรสี่แห่งบอกว่าส่วนแบ่ง Tesla ในการดูแลของพวกเขาคงที่หรือลดลง ส่งสัญญาณถึงช่วงเวลาท้าทายที่ Tesla กำลังเผชิญ

Reuters วิเคราะห์โพสต์ของ Musk บน X พบว่าเขาหันมาสนใจการเมืองยุโรปมากขึ้นหลังช่วย Trump ชนะเลือกตั้งด้วยเงินบริจาคมหาศาล

ในอังกฤษ Musk โจมตีนายกฯ Keir Starmer เรียกร้องปล่อยนักเคลื่อนไหวฝ่ายขวาจัดที่ถูกจำคุก และสนับสนุนพรรค Reform ซึ่งมีนโยบายลดการย้ายถิ่นฐานและละทิ้งเป้าหมายการแก้ไขปัญหาสภาพภูมิอากาศ ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของ Trump

ในอิตาลี เขาสร้างสัมพันธ์ใกล้ชิดกับนายกฯ Giorgia Meloni โดยทั้งคู่กังวลเรื่องการย้ายถิ่นฐานและอัตราเกิดที่ลดลงในประเทศตะวันตก Meloni ถึงกับเรียก Musk ว่าเป็น “อัจฉริยะผู้ทรงคุณค่า”

ส่วนในโรมาเนีย Musk ส่งเสริมโพสต์เกี่ยวกับนักการเมืองฝ่ายขวาจัด Calin Georgescu และวิจารณ์ผู้พิพากษาที่ยกเลิกการลงสมัครประธานาธิบดีของ Georgescu เมื่อปีที่แล้ว ด้วยข้อสงสัยเรื่องการแทรกแซงจากรัสเซีย

Damian Tambini ผู้เชี่ยวชาญจาก London School of Economics บอกว่าแพลตฟอร์มเทคโนโลยีอเมริกันอย่าง X มีพลังมหาศาลในการกำหนดความคิดเห็นสาธารณะในยุโรป

“ไม่เหลือเชื่อเกินไปที่ Musk จะพลิกประเทศผ่านการเมืองได้” Tambini กล่าว “ซึ่งจะสร้างสมดุลอำนาจที่แตกต่างโดยสิ้นเชิง” ภายในสหภาพยุโรป เมื่อรัฐบาลฝ่ายขวาจัดมีอิทธิพลมากขึ้น พวกเขาอาจช่วย Musk ยกเลิกหรือลดความเข้มงวดของกฎระเบียบที่เขาไม่ชอบ

Musk ซึ่งเข้ามาช่วย Trump ในการลดขนาดรัฐบาลกลางสหรัฐ วิจารณ์กฎระเบียบธุรกิจยุโรปอย่างเปิดเผย เรียกว่าเป็นสิ่งไม่ดีต่อการเติบโตและเป็นการเซ็นเซอร์

เขาถูกสอบสวนโดยสหภาพยุโรปเป็นเวลากว่าหนึ่งปีสำหรับการละเมิดกฎหมายที่กำกับแพลตฟอร์มสังคมออนไลน์ โดย X อาจเจอค่าปรับ 6% ของรายได้ทั่วโลกหากไม่จัดการกับเนื้อหาผิดกฎหมายและข้อมูลเท็จ

เมื่อวิเคราะห์การวิจารณ์ยุโรปของ Musk พบว่าเขามักแชร์ข้อมูลที่ไม่ได้รับการยืนยันและรีโพสต์คนดัง ๆ ที่มักเผยแพร่ข้อมูลเท็จ

โพสต์ส่วนใหญ่เกี่ยวกับการย้ายถิ่นฐาน ข้อจำกัดเสรีภาพแสดงความคิดเห็น อัตราเกิดที่ลดลง และสิทธิคนข้ามเพศ เขาหลีกเลี่ยงสื่อกระแสหลัก นักการเมือง และนักวิชาการ แต่สนับสนุนเครือข่ายบัญชีฝ่ายขวาจัดใน X

หนึ่งในบัญชีที่ Musk สนับสนุนคือ PeterSweden7 โดย Peter Imanuelsen นักข่าวที่เคยบอกว่าเหตุการณ์ 9/11 เป็นการจัดฉากและการลงจอดบนดวงจันทร์เป็นของปลอม Musk รีโพสต์ข้อความบิดเบือนของเขาอย่างน้อย 6 ครั้ง

อีกบัญชีที่ Musk มีปฏิสัมพันธ์ประจำคือของ Tommy Robinson นักปลุกระดมฝ่ายขวาที่มีประวัติฉ้อโกงและทำร้ายร่างกาย ปัจจุบันติดคุกเพราะฝ่าฝืนคำสั่งศาลลอนดอน Musk เรียกร้องปล่อยตัวเขาโดยรีโพสต์ข้อความเท็จว่าเขาเป็น “นักโทษการเมือง”

Mert Can Bayar นักวิจัยจาก University of Washington บอกว่า สำหรับ Musk เจ้าของบัญชีเหล่านี้เป็นเหมือนทหารในสงครามระหว่างนักการเมืองฝ่ายซ้ายที่จำกัดเสรีภาพ กับผู้สนับสนุนเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นฝ่ายขวา

ในขณะที่อิทธิพลของ Musk ต่อการเมืองยุโรปยังไม่ชัดเจน การเคลื่อนไหวทางการเมืองของเขาส่งผลกระทบชัดเจนต่อ Tesla ยอดขายในยุโรปดิ่งเหว หลังจากลดลง 10.8% ในปี 2024 ในช่วงที่ตลาดลดลงเพียง 1.3%

การสำรวจโดย Electrifying.com พบว่า 59% ของชาวอังกฤษที่เป็นเจ้าของรถไฟฟ้าหรือวางแผนซื้อ จะไม่เลือก Tesla เพราะ Musk มีแคมเปญต่อต้าน Tesla ใน X ด้วยแฮชแท็ก #teslatakedown และ #swasticars

ความคิดเห็นทางการเมืองของ Musk เพิ่มปัญหาให้ Tesla เมื่อ Model Y เปิดตัวปี 2020 มีรถไฟฟ้าเพียง 25 รุ่นในอังกฤษ แต่ในปัจจุบันมี 133 รุ่น เพราะแบรนด์จีนนำรถราคาไม่แพงเข้ามาลุยตลาด

Tim Albertsen ซีอีโอของ Ayvens บริษัทให้เช่ารถใหญ่ที่สุดในยุโรป กล่าวว่า “ไลน์อัพผลิตภัณฑ์ ของ Tesla ค่อนข้างอ่อนแอ”

Ben Kilbey ผู้บริหารบริษัทสื่อสารในอังกฤษ เจ้าของ Model Y สามปี บอกว่ากำลังจะเลิกใช้รถคันนี้เพราะ Musk “ผมรัก Tesla ของผม รักเทคโนโลยี แต่ไม่อยากถูกเชื่อมโยงกับการเมืองหรือเรื่องคุยโวโอ้อวดของ Musk ใน X”

การเคลื่อนไหวของ Musk ในยุโรปสะท้อนการคำนวณที่ซับซ้อนระหว่างธุรกิจและอุดมการณ์ส่วนตัว แม้การแสดงจุดยืนฝ่ายขวาจัดทำร้าย Tesla ในระยะสั้น แต่เขาอาจวางแผนระยะยาวเพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่ออาณาจักรเทคโนโลยีในอนาคต

การสนับสนุนพรรคที่แนวโน้มลดกฎระเบียบอาจเป็นกลยุทธ์ให้ Tesla, SpaceX หรือ X ดำเนินการได้อิสระมากขึ้น โดยเฉพาะในสหภาพยุโรปที่มีกฎเข้มงวด

แต่การเดิมพันนี้มาพร้อมความเสี่ยงสูง ผู้บริโภคในยุโรป โดยเฉพาะกลุ่มสนใจรถไฟฟ้า มักมีแนวคิดเสรีนิยมและให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมและสังคม การผลักดันวาระการเมืองที่ขัดค่านิยมลูกค้า อาจทำลายแบรนด์ Tesla ระยะยาว

ความท้าทายของ Musk คือสร้างสมดุลระหว่างวาระส่วนตัวกับความรับผิดชอบต่อผู้ถือหุ้น Tesla ที่อาจกังวลเรื่องมูลค่าหุ้นและส่วนแบ่งตลาดที่ลดลง

การบูรณาการระหว่างเทคโนโลยีและการเมืองแบบนี้อาจเป็นเทรนด์ที่เติบโตในอนาคต เมื่อบริษัทเทคโนโลยีมีอำนาจมากขึ้นต่อชีวิตผู้คน ผู้นำบริษัทอาจรู้สึกมีสิทธิ์และความรับผิดชอบในการร่วมกำหนดนโยบายที่ส่งผลต่อธุรกิจ

คำถามสำคัญคือ การมีส่วนร่วมทางการเมืองของผู้นำเทคโนโลยีอย่าง Musk จะส่งผลดีต่อประชาธิปไตยและสังคมหรือไม่ หรือจะนำสู่การกระจุกตัวของอำนาจมากเกินไปในมือคนกลุ่มเล็กที่มีทรัพยากรและอิทธิพลมหาศาล

การเคลื่อนไหวของ Musk ในยุโรปน่าจะดำเนินต่อไป โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาความสำเร็จล่าสุดในการสนับสนุน Trump และบทบาทเป็นที่ปรึกษาอาวุโสของเขา การสนับสนุนพรรคฝ่ายขวาจัดในยุโรปอาจเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์สร้างระเบียบโลกใหม่ที่เอื้อต่อวิสัยทัศน์ของเขา

ในท้ายที่สุด เรื่องราวของ Musk เป็นบทเรียนสำคัญเกี่ยวกับความสัมพันธ์ซับซ้อนระหว่างผู้นำธุรกิจ บริษัท และการเมือง แม้เขามีสิทธิ์แสดงความคิดเห็นและสนับสนุนพรรคที่เลือก แต่การกระทำมีผลกระทบต่อทั้งธุรกิจและสังคมในวงกว้าง

ชะตากรรมของ Tesla และอิทธิพลทางการเมืองของ Musk จะเป็นเรื่องน่าจับตาในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า ซึ่งจะบอกเราว่าเกมของมหาเศรษฐีเทคโนโลยีผู้นี้จะประสบความสำเร็จหรือล้มเหลว ในการขีดชะตาอนาคตของยุโรปและธุรกิจของเขาเอง