ในโลกที่เต็มไปด้วยความท้าทายและการแข่งขัน การมีความมั่นใจเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับความสำเร็จในทุกด้านของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นในการทำงาน การเล่นกีฬา หรือแม้แต่ในชีวิตส่วนตัว แต่ความมั่นใจไม่ได้เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติ มันเป็นทักษะที่ต้องฝึกฝนและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

Dr. Nate Zinser ผู้อำนวยการโปรแกรมจิตวิทยาการแสดงผลงานที่โรงเรียนนายร้อย West Point ได้เขียนหนังสือชื่อ “The Confident Mind” ที่นำเสนอแนวคิดและเทคนิคในการสร้างความมั่นใจอย่างมีประสิทธิภาพ

Dr. Zinser ไม่ใช่แค่นักทฤษฎี แต่เป็นผู้เชี่ยวชาญที่ได้ช่วยเหลือทั้งทหาร นักกีฬา และผู้นำธุรกิจให้ประสบความสำเร็จในการแสดงผลงานครั้งสำคัญ

หนึ่งในตัวอย่างที่โดดเด่นคือการที่ Dr. Zinser ได้ช่วย Eli Manning ควอเตอร์แบ็คชื่อดัง ให้คว้าชัยชนะใน Super Bowl ครั้งที่ 42 เขาทำให้ Manning เชื่อว่าตนเองมีความสามารถเทียบเท่ากับผู้เล่นคนอื่นๆ ในตำแหน่งเดียวกัน นี่คือจุดเริ่มต้นของการสร้างความมั่นใจที่แท้จริง การเชื่อในความสามารถของตนเอง

แต่ความมั่นใจไม่ได้เกิดขึ้นเพียงชั่วข้ามคืน มันเป็นกระบวนการที่ต้องใช้เวลาและความพยายาม Dr. Zinser ได้นำเสนอแนวคิดของสิ่งที่เรียกว่า “บัญชีธนาคารทางจิตใจ (Mental Bank Account)” ซึ่งเปรียบเสมือนที่เก็บสะสมประสบการณ์และความทรงจำเชิงบวกที่เกี่ยวข้องกับความสามารถและความสำเร็จของเรา

การสร้างบัญชีธนาคารทางจิตใจนี้เริ่มต้นจากการฝาก ESP ซึ่งย่อมาจาก Effort (ความพยายาม) Success (ความสำเร็จ) และ Progress (ความก้าวหน้า) ทุกๆ วัน เราควรทบทวนและบันทึกสิ่งเหล่านี้ไว้ในใจ เพื่อเป็นเสบียงทางจิตใจสำหรับยามที่เราต้องเผชิญกับความท้าทาย

ลองนึกภาพนักเทนนิสคนหนึ่งที่ใช้เทคนิคนี้ ทุกคืนก่อนนอน เธอจะหลับตาและถามตัวเองว่า “วันนี้ฉันได้ใช้ความพยายามอย่างเต็มที่ที่ไหนบ้าง?” เธออาจนึกถึงการยกน้ำหนักที่ยิมอย่างหนัก ซึ่งอาจทำให้เธอรู้สึกถึงความตื่นเต้นและความภาคภูมิใจที่ได้ทำสำเร็จ

จากนั้นเธอจะคิดต่อว่า “ฉันประสบความสำเร็จอะไรบ้างจากความพยายามของฉัน?” และ “ฉันมีความก้าวหน้าอะไรบ้างอันเป็นผลมาจากความพยายามของฉัน?” การทบทวนเช่นนี้ช่วยให้เธอเห็นภาพชัดเจนว่าการยกน้ำหนักนั้นส่งผลดีต่อการเสิร์ฟเทนนิสของเธออย่างไร

การสร้างบัญชีธนาคารทางจิตใจนี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในวงการกีฬา แม้แต่ผู้นำในองค์กรก็สามารถใช้เทคนิคนี้ได้ พวกเขาอาจทบทวนถึงความพยายามในการรับฟังลูกทีมที่มีความขัดแย้งกัน ความสำเร็จในการหาทางออกที่ทุกฝ่ายพอใจ และการพัฒนาทักษะการจัดการความขัดแย้งของตนเอง

สิ่งสำคัญคือการค่อยๆ สั่งสมประสบการณ์เชิงบวกเหล่านี้อย่างสม่ำเสมอ แม้จะเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ก็ตาม เพราะเมื่อถึงเวลาที่ต้องเผชิญกับความท้าทายครั้งใหญ่ เราจะมีคลังแห่งความมั่นใจที่เต็มเปี่ยมพร้อมใช้งาน

แต่การมีบัญชีธนาคารทางจิตใจเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ เราต้องมีวิธีการเรียกใช้ความมั่นใจนี้ในยามที่ต้องการ Dr. Zinser ได้นำเสนอกิจวัตรก่อนการแสดงผลงานที่เรียกว่า CBA ซึ่งย่อมาจาก Cue your conviction (กระตุ้นความเชื่อมั่น) Breathe your body (การฝึกการหายใจอย่างถูกวิธี) และ Attach your attention (ผูกความสนใจ)

ขั้นตอนแรก Cue your conviction คือการกระตุ้นความเชื่อมั่นของเราด้วยประโยคที่ทรงพลัง เช่น นักกีฬาอาจพูดกับตัวเองว่า “ทำมันเหมือนที่คุณรู้” หรือนักวิ่งมาราธอนอาจบอกตัวเองว่า “ถึงเวลาที่จะเดินทางได้อย่างสบายๆ แล้ว” ประโยคเหล่านี้ช่วยเปลี่ยนความรู้สึกประหม่าให้กลายเป็นความตื่นเต้นในเชิงบวก

ขั้นตอนที่สอง Breathe your body เป็นการฝึกการหายใจอย่างถูกวิธี โดยการหายใจเข้าลึกๆ ให้ท้องป่อง และหายใจออกผ่านซี่โครง การหายใจแบบนี้ช่วยให้เรารู้สึกควบคุมสภาวะทางจิตใจได้ดีขึ้น

Melissa Vranich ผู้เขียนหนังสือ “Breathing for Warriors” กล่าวว่า การมุ่งความสนใจไปที่การหายใจช่วยให้ร่างกายทำงานได้อย่างเป็นธรรมชาติโดยไม่ถูกรบกวนจากความคิดที่วุ่นวาย

ขั้นตอนสุดท้าย Attach your attention คือการผูกความสนใจของเรากับสิ่งใดสิ่งหนึ่งในการแสดงผลงาน เช่น นักพูดอาจจดจ่อกับจังหวะและท่วงทำนองของคำพูด นักดนตรีอาจรู้สึกถึงสัมผัสของสายกีตาร์บนปลายนิ้ว หรือนักเทนนิสอาจจับจ้องการเคลื่อนไหวของลูกเทนนิสในอากาศก่อนที่คู่แข่งจะเสิร์ฟ การจดจ่อเช่นนี้ช่วยให้เราอยู่กับปัจจุบันขณะและลดความวิตกกังวลลงได้

Tiger Woods นักกอล์ฟระดับตำนานเคยกล่าวว่า ในช่วงที่เขาเล่นได้ดีที่สุดระหว่างปี 2000 ถึง 2003 นั้น เขามักจะจดจ่ออย่างลึกซึ้งกับการตีลูกจนเสียงรบกวนรอบข้างและความคิดอื่น ๆ ทั้งหมดหายไป

เขารู้สึกราวกับว่าจิตใต้สำนึกของเขาเข้ามาควบคุมการเล่น นี่คือสภาวะที่เรียกว่า “flow” หรือ “in the zone” ซึ่งเป็นจุดสูงสุดของการแสดงผลงาน

อย่างไรก็ตาม เราต้องยอมรับว่าไม่มีใครสมบูรณ์แบบ การผิดพลาดเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้และพัฒนา สิ่งสำคัญคือการไม่ตำหนิตัวเองมากจนเกินไปเมื่อเกิดข้อผิดพลาด เพราะการทำเช่นนั้นเปรียบเสมือนเป็นการลดทอนบัญชีธนาคารทางจิตใจของเราและทำลายความมั่นใจที่เราสร้างมาอย่างยากลำบาก

Sun Tzu นักปราชญ์ชาวจีนเคยกล่าวไว้ในหนังสือ “The Art of War” ว่า “นักรบผู้มีชัยชนะย่อมชนะก่อนแล้วจึงไปรบ ในขณะที่นักรบผู้พ่ายแพ้จะไปรบก่อนแล้วจึงพยายามเอาชนะ” คำกล่าวนี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการสร้างความมั่นใจได้เป็นอย่างดี การเตรียมตัวทางจิตใจให้พร้อมก่อนเผชิญกับความท้าทายคือกุญแจสำคัญสู่ความสำเร็จ

การสร้างความมั่นใจตามแนวทางของ Dr. Zinser ไม่ใช่เพียงแค่การคิดบวกหรือการสร้างภาพลวงตา แต่เป็นกระบวนการที่มีหลักการและขั้นตอนชัดเจน เริ่มจากการสร้างบัญชีธนาคารทางจิตใจด้วยการสะสม ESP อย่างสม่ำเสมอ ตามด้วยการใช้เทคนิค CBA เพื่อกระตุ้นความมั่นใจในช่วงเวลาสำคัญ

การฝึกฝนเหล่านี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในวงการกีฬาหรือการแสดง แต่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในทุกแง่มุมของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการเตรียมตัวสอบ การนำเสนองานสำคัญ หรือแม้แต่การเผชิญหน้ากับความท้าทายในชีวิตประจำวัน

ความมั่นใจเป็นเหมือนกล้ามเนื้อที่ต้องได้รับการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ ยิ่งเราฝึกฝนมากเท่าไหร่ ความมั่นใจก็จะยิ่งแข็งแกร่งมากขึ้นเท่านั้น และเมื่อถึงเวลาที่ต้องใช้ มันจะทำงานได้อย่างเป็นธรรมชาติและมีประสิทธิภาพ

อย่างไรก็ตาม เราต้องระวังไม่ให้ความมั่นใจกลายเป็นความหยิ่งผยอง การรักษาสมดุลระหว่างความมั่นใจและความถ่อมตนเป็นสิ่งสำคัญ เราควรมั่นใจในความสามารถของตนเอง แต่ก็ต้องเปิดใจรับฟังคำแนะนำและพร้อมที่จะเรียนรู้อยู่เสมอ

Dr. Zinser ยังเน้นย้ำถึงความสำคัญของการฝึกฝนอย่างมีคุณภาพ ไม่ใช่แค่การทำซ้ำๆ โดยไม่มีจุดมุ่งหมาย การฝึกฝนที่มีคุณภาพหมายถึงการตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน มีการวัดผล และมีการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง เมื่อเราฝึกฝนอย่างมีคุณภาพ เราจะสามารถสร้าง ESP ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

นอกจากนี้ การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาความมั่นใจก็เป็นสิ่งสำคัญ การอยู่รอบตัวด้วยคนที่สนับสนุนและเชื่อในตัวเรา การเรียนรู้จากความผิดพลาดโดยไม่ตำหนิตัวเอง และการฉลองความสำเร็จเล็กๆ น้อยๆ ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสร้างความมั่นใจ

การสร้างความมั่นใจไม่ใช่การปิดกั้นความกลัวหรือความไม่แน่นอน แต่เป็นการเรียนรู้ที่จะก้าวไปข้างหน้าแม้จะมีความรู้สึกเหล่านั้นอยู่ เราไม่จำเป็นต้องรู้สึกมั่นใจ 100% ตลอดเวลา แต่เราสามารถเลือกที่จะกระทำด้วยความมั่นใจได้

ในโลกที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอนและการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การมีจิตใจที่มั่นคงและเชื่อมั่นในตนเองเป็นทักษะที่มีค่ามากขึ้นเรื่อยๆ แนวคิดและเทคนิคที่ Dr. Zinser นำเสนอในหนังสือ “The Confident Mind” ไม่เพียงแต่ช่วยให้เราประสบความสำเร็จในการแสดงผลงานเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เราสามารถเผชิญกับความท้าทายในชีวิตได้อย่างมั่นคงและเต็มไปด้วยพลัง

ในท้ายที่สุด การมีจิตใจที่มั่นใจไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่มีวันล้มเหลวหรือเผชิญกับความท้าทาย แต่หมายถึงการมีความเชื่อมั่นว่าไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้น เราจะสามารถรับมือกับมันได้ และเรียนรู้จากมันเพื่อก้าวต่อไปอย่างแข็งแกร่งยิ่งขึ้น

เรามาเริ่มต้นการเดินทางสู่การมีจิตใจที่มั่นใจกันเถอะ ด้วยการสร้างบัญชีธนาคารทางจิตใจของเราทีละวัน ทีละก้าว และดูว่าชีวิตของเราจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร เมื่อเรามีความมั่นใจที่แท้จริงเป็นเพื่อนร่วมทาง

References :
หนังสือ The Confident Mind: A Battle-Tested Guide to Unshakable Performance โดย Dr. Nate Zinsser