ในโลกธุรกิจระดับโลก มีชื่อบริษัทยักษ์ใหญ่จากเกาหลีใต้ที่คุ้นหูเราหลายแบรนด์ อย่าง Samsung, Hyundai และ LG และทั้งหมดคือ “แชโบล” (chaebols) – บริษัทขนาดมหึมาที่มักบริหารงานโดยตระกูลเดียว และมีสินทรัพย์รวมมากกว่า 5 ล้านล้านวอน
ณ ปี 2023 เกาหลีใต้มีแชโบลมากกว่า 80 แห่ง โดย 10 อันดับแรกสร้างรายได้คิดเป็นเกือบ 60% ของ GDP ประเทศในปี 2021 ซึ่งมีมูลค่ามากกว่าหนึ่งล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ นั่นหมายความว่า แชโบลมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อเศรษฐกิจเกาหลีใต้
แต่อะไรคือที่มาของแชโบล? ทำไมพวกเขาถึงทรงอิทธิพลนัก? และอนาคตของแชโบลจะเป็นอย่างไร? มาทำความรู้จักกับยักษ์ใหญ่แห่งวงการธุรกิจเกาหลีใต้กันให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
จุดกำเนิดของแชโบล: จากความยากจนสู่ความมั่งคั่ง
ย้อนกลับไปในทศวรรษ 1960 เกาหลีใต้เป็นหนึ่งในประเทศที่ยากจนที่สุดในโลก แต่ภายในเวลาเพียงไม่กี่ทศวรรษ ประเทศนี้ได้ก้าวขึ้นมาเป็นหนึ่งในผู้ส่งออกรายใหญ่ของโลก การเปลี่ยนแปลงอันน่าทึ่งนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร? คำตอบอยู่ที่นโยบายของ Park Chung-Hee ประธานาธิบดีคนที่สามของเกาหลีใต้
Park มีวิสัยทัศน์ที่จะยกระดับประเทศให้พ้นจากความยากจน เขาจึงริเริ่มแผนพัฒนาเศรษฐกิจที่มุ่งเน้นการส่งออก โดยเลือก 5 ภาคส่วนหลัก ได้แก่ อิเล็กทรอนิกส์ การต่อเรือ เครื่องจักรกล ปิโตรเคมี และโลหะที่ไม่ใช่เหล็ก ภาคส่วนเหล่านี้ได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐบาล ในโครงการที่เรียกว่า “Heavy-Chemical Industry Drive”
นโยบายนี้เปรียบเสมือนการหว่านเมล็ดพันธุ์ให้บริษัทต่างๆ ในเกาหลีใต้เติบโต ผลลัพธ์ที่ได้นั้นน่าทึ่ง: ในปี 1960 GDP ของเกาหลีใต้มีมูลค่าเพียงไม่ถึง 4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่ภายในปี 1979 ตัวเลขนี้พุ่งสูงขึ้นอย่างก้าวกระโดดเป็นเกือบ 67 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
อย่างไรก็ตาม การเติบโตอย่างรวดเร็วนี้มาพร้อมกับความท้าทาย ในเดือนตุลาคม 1979 Park Chung-Hee ถูกลอบสังหาร ทิ้งไว้ซึ่งคำถามเกี่ยวกับอนาคตของนโยบายเศรษฐกิจที่เขาวางรากฐานไว้
ยุคทองของแชโบล: การผูกขาดและอำนาจ
ในช่วงทศวรรษ 1980 และ 1990 แชโบลเติบโตอย่างรวดเร็วและกลายเป็นหัวใจสำคัญของเศรษฐกิจเกาหลีใต้ บริษัทเหล่านี้ขยายธุรกิจไปยังหลากหลายอุตสาหกรรม ตั้งแต่อิเล็กทรอนิกส์ไปจนถึงการต่อเรือ จากยานยนต์ไปจนถึงเคมีภัณฑ์
Samsung เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของความสำเร็จนี้ จากจุดเริ่มต้นที่ผลิตวิกผมส่งออกไปนิวยอร์ก บริษัทได้พัฒนาตัวเองจนกลายเป็นผู้นำระดับโลกในด้านอิเล็กทรอนิกส์และเทคโนโลยี เช่นเดียวกับ Hyundai ที่เริ่มต้นจากอู่ซ่อมรถ ก่อนจะกลายเป็นผู้ผลิตรถยนต์ชั้นนำของโลก
การเติบโตอย่างรวดเร็วนี้ทำให้แชโบลมีอำนาจทางเศรษฐกิจมหาศาล พวกเขาสามารถเข้าถึงเงินทุนได้ง่าย มีเครือข่ายทางธุรกิจที่แข็งแกร่ง และมีอิทธิพลทางการเมืองอย่างมาก อย่างไรก็ตาม อำนาจนี้มาพร้อมกับการวิพากษ์วิจารณ์ว่าแชโบลผูกขาดเศรษฐกิจมากเกินไป และขาดความโปร่งใสในการบริหารงาน
การเติบโตอย่างรวดเร็วของแชโบลส่งผลให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจในสังคมเกาหลีใต้ ในขณะที่คนส่วนน้อยที่เป็นเจ้าของและผู้บริหารของแชโบลร่ำรวยขึ้นอย่างมหาศาล ประชาชนทั่วไปกลับรู้สึกว่าพวกเขาไม่ได้รับประโยชน์จากการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างเท่าเทียม นอกจากนี้ ยังมีข้อกังวลเกี่ยวกับการผูกขาดตลาดและการกีดกันการแข่งขันของธุรกิจขนาดเล็กและขนาดกลาง
ความท้าทายและการปฏิรูป: เสียงเรียกร้องการเปลี่ยนแปลง
ในปี 1981 รัฐบาลเกาหลีใต้ได้จัดตั้งคณะกรรมการการค้าที่เป็นธรรมแห่งเกาหลี (Korea Fair Trade Commission) ขึ้น เพื่อกำกับดูแลการแข่งขันทางเศรษฐกิจ หน่วยงานนี้มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการผูกขาดและส่งเสริมการแข่งขันที่เป็นธรรม
ศาสตราจารย์ Sung Wook Joh จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติโซล ผู้เชี่ยวชาญด้านการเงิน อธิบายว่า “คณะกรรมการการค้าที่เป็นธรรมแห่งเกาหลีมีหน้าที่สำคัญในการสร้างสมดุลระหว่างการเติบโตทางเศรษฐกิจและความเป็นธรรมในตลาด พวกเขาต้องเผชิญกับความท้าทายมากมาย โดยเฉพาะในการจัดการกับอิทธิพลของแชโบลที่มีต่อเศรษฐกิจ”
อย่างไรก็ตาม การปฏิรูปไม่ใช่เรื่องง่าย แชโบลมักจะมีความสัมพันธ์ที่แนบแน่นกับรัฐบาล และบ่อยครั้งที่ผู้บริหารระดับสูงของแชโบลที่กระทำความผิดได้รับการอภัยโทษ ด้วยเหตุผลว่าการลงโทษพวกเขาอาจส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวม
Tae-Ho Bark อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการค้าของเกาหลีใต้ กล่าวว่า “การให้อภัยโทษแก่ผู้บริหารของแชโบลเป็นประเด็นที่ถกเถียงกันมาอย่างยาวนาน ในขณะที่บางคนมองว่าเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ คนอื่นๆ กลับมองว่าเป็นการบ่อนทำลายหลักนิติธรรม”
ความขัดแย้งระหว่างความจำเป็นทางเศรษฐกิจและความยุติธรรมนี้สะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายที่ซับซ้อนในการปฏิรูประบบแชโบล การสร้างสมดุลระหว่างการรักษาการเติบโตทางเศรษฐกิจและการส่งเสริมความเป็นธรรมในสังคมเป็นประเด็นที่รัฐบาลเกาหลีใต้ต้องเผชิญอย่างต่อเนื่อง
การเปลี่ยนแปลงและนวัตกรรม: อนาคตของแชโบลและเศรษฐกิจเกาหลีใต้
แม้ว่าแชโบลจะยังคงมีบทบาทสำคัญในเศรษฐกิจเกาหลีใต้ แต่ลมแห่งการเปลี่ยนแปลงกำลังพัดผ่าน ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นการเติบโตของบริษัทสตาร์ทอัพและธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) อย่างน่าสนใจ
ระหว่างปี 2020 ถึง 2023 จำนวนบริษัทสตาร์ทอัพที่ไม่เกี่ยวข้องกับอสังหาริมทรัพย์ในเกาหลีใต้เพิ่มขึ้นถึง 12% เป็นมากกว่า 581,000 บริษัท นี่เป็นสัญญาณที่ดีของการกระจายตัวทางเศรษฐกิจและการสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ
Don Southerton ที่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านบริษัทและวัฒนธรรมธุรกิจเกาหลี ให้ความเห็นว่า “เรากำลังเห็นการเปลี่ยนแปลงที่น่าสนใจในภูมิทัศน์ทางธุรกิจของเกาหลีใต้ คนรุ่นใหม่หลายคนไม่ได้มองหาการทำงานกับบริษัทขนาดใหญ่อีกต่อไป พวกเขาต้องการสร้างธุรกิจของตัวเอง นำความรู้และประสบการณ์ที่มีมาสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ”
ตัวอย่างที่โดดเด่นของความสำเร็จในกลุ่มสตาร์ทอัพ ได้แก่ Kakao แพลตฟอร์มส่งข้อความยอดนิยม และ Coupang เว็บไซต์อีคอมเมิร์ซที่เติบโตอย่างรวดเร็ว บริษัทเหล่านี้กำลังท้าทายการครอบงำของแชโบลในบางอุตสาหกรรม และนำเสนอทางเลือกใหม่ๆ ให้กับผู้บริโภค
ในขณะเดียวกัน แชโบลเองก็กำลังปรับตัวเพื่อรับมือกับความท้าทายใหม่ๆ Hyundai เป็นตัวอย่างที่ดีของการปรับตัวนี้ บริษัทกำลังมุ่งหน้าสู่อนาคตของ “Smart Mobility” โดยลงทุนอย่างหนักในเทคโนโลยียานยนต์ไฟฟ้าและระบบขับขี่อัตโนมัติ
นอกจากนี้ รัฐบาลเกาหลีใต้ยังมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงนี้ โดยเพิ่มการลงทุนในสตาร์ทอัพและ SMEs ผลักดันให้เกิดการสร้างงานใหม่ๆ และส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เพื่อบรรลุเป้าหมายการลดการปล่อยคาร์บอน
การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ได้หมายความว่าแชโบลจะหมดบทบาทลงในทันที แต่เป็นการปรับสมดุลใหม่ของระบบเศรษฐกิจเกาหลีใต้ ที่เปิดโอกาสให้ผู้เล่นรายใหม่ๆ ได้แสดงศักยภาพ ในขณะเดียวกันก็กระตุ้นให้บริษัทยักษ์ใหญ่ต้องปรับตัวและสร้างนวัตกรรมอยู่เสมอ
บทสรุป: อนาคตของแชโบลและเศรษฐกิจเกาหลีใต้
แชโบลได้มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจของเกาหลีใต้จากประเทศยากจนสู่ประเทศอุตสาหกรรมชั้นนำของโลก อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จนี้มาพร้อมกับความท้าทายมากมาย ทั้งในแง่ของการกระจุกตัวของอำนาจทางเศรษฐกิจ ความโปร่งใสในการบริหารงาน และความเป็นธรรมในการแข่งขันทางธุรกิจ
ในปัจจุบัน เกาหลีใต้กำลังอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านที่สำคัญ การเติบโตของสตาร์ทอัพและ SMEs กำลังสร้างพลวัตใหม่ให้กับระบบเศรษฐกิจ ในขณะที่แชโบลเองก็กำลังปรับตัวเพื่อรับมือกับความท้าทายในยุคดิจิทัล
ความสำเร็จในอนาคตของเกาหลีใต้จะขึ้นอยู่กับความสามารถในการสร้างสมดุลระหว่างการรักษาจุดแข็งของแชโบล และการส่งเสริมนวัตกรรมและการแข่งขันที่เป็นธรรม การปฏิรูปอย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านกฎหมาย การกำกับดูแล และวัฒนธรรมองค์กร จะเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างระบบเศรษฐกิจที่ยั่งยืนและเป็นธรรมสำหรับทุกคน
ในท้ายที่สุด เรื่องราวของแชโบลไม่ใช่เพียงเรื่องของบริษัทยักษ์ใหญ่ แต่เป็นเรื่องราวของประเทศที่ก้าวข้ามความยากจน สู่การเป็นผู้นำทางเศรษฐกิจของโลก ด้วยความท้าทายและโอกาสใหม่ๆ ที่รออยู่ข้างหน้า เกาหลีใต้กำลังเขียนบทใหม่ของประวัติศาสตร์เศรษฐกิจ ที่จะเป็นบทเรียนสำคัญสำหรับประเทศกำลังพัฒนาทั่วโลก
References :
https://en.wikipedia.org/wiki/Chaebol
https://youtu.be/6jFZge6V_is?si=BOkQ_9CRlGgDfz9X
https://www.nytimes.com/2023/12/18/business/chaebol-south-korea.html
https://youtu.be/1Q5DWqV7Myw?si=stmquPeHwdZIL-vN
