ในโลกของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว มีเรื่องราวหนึ่งที่น่าทึ่งและน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง นั่นคือการก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ของประเทศไต้หวัน เรื่องราวนี้เป็นตัวอย่างอันยอดเยี่ยมของวิสัยทัศน์ ความมุ่งมั่น และความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนที่นำไปสู่ความสำเร็จระดับโลก

ปัจจุบัน เมื่อเรากล่าวถึงอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ เราไม่อาจมองข้ามบทบาทสำคัญของบริษัท TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) ซึ่งครองส่วนแบ่งการตลาดสูงที่สุดในโลก ความสำคัญของ TSMC นั้นมีมากจนกระทั่งหากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันในไต้หวัน เช่น แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ ผลกระทบจะไม่จำกัดอยู่เพียงในประเทศ แต่จะส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทานของการผลิตชิปทั่วโลกในทันที

แต่การที่ไต้หวันจะก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมนี้ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ หากแต่เป็นผลจากการวางแผนอย่างรอบคอบและการตัดสินใจที่กล้าหาญของผู้นำประเทศและนักธุรกิจวิสัยทัศน์กว้างไกล

จุดเริ่มต้นของเรื่องราวนี้ย้อนกลับไปในปี 1985 เมื่อ KT Li รัฐมนตรีของไต้หวันในขณะนั้น ได้เชิญ Morris Chang มาพบที่สำนักงานในไทเป ในการพบปะครั้งนั้น Li ได้ชักชวนให้ Texas Instruments บริษัทยักษ์ใหญ่ด้านเซมิคอนดักเตอร์จากสหรัฐอเมริกา เข้ามาสร้างโรงงานเซมิคอนดักเตอร์แห่งแรกบนเกาะไต้หวัน นี่เป็นก้าวแรกที่สำคัญในการวางรากฐานอุตสาหกรรมชิปของประเทศ

Morris Chang ไม่ใช่คนแปลกหน้าในวงการนี้ เขาเป็นผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์ยาวนานในอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ เกิดในจีนแผ่นดินใหญ่ เติบโตในฮ่องกงช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง และได้รับการศึกษาจากมหาวิทยาลัยชั้นนำของสหรัฐอเมริกา ทั้ง Harvard, MIT และ Stanford Chang เคยทำงานกับ Texas Instruments มาก่อน ซึ่งในขณะนั้นถือเป็นบริษัทที่มีความลับทางเทคโนโลยีระดับสูงของสหรัฐในการพัฒนาอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์สำหรับกองทัพ

ในขณะเดียวกัน KT Li ก็เป็นบุคคลที่มีวิสัยทัศน์ไม่แพ้กัน เขาจบการศึกษาด้านฟิสิกส์นิวเคลียร์จาก Cambridge และได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของไต้หวันตลอดหลายทศวรรษหลังสงคราม Li ตระหนักดีว่าเศรษฐกิจของประเทศจะเติบโตอย่างยั่งยืนได้ ไต้หวันจำเป็นต้องก้าวไปไกลกว่าการเป็นเพียงฐานการผลิตและประกอบชิ้นส่วนที่ออกแบบจากที่อื่น โดยเฉพาะจาก Silicon Valley

แม้ว่ารัฐบาลไต้หวันจะพยายามเข้าสู่ธุรกิจการผลิตชิปด้วยการก่อตั้งบริษัท UMC ในปี 1980 แต่ความสามารถของบริษัทก็ยังคงล้าหลังอยู่มาก ไต้หวันได้รับส่วนแบ่งกำไรเพียงเล็กน้อยจากอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ เนื่องจากรายได้ส่วนใหญ่มาจากบริษัทที่ออกแบบและผลิตชิปที่ทันสมัยที่สุด ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในสหรัฐอเมริกา

ในจุดนี้เอง ที่ความคิดอันล้ำสมัยของ Morris Chang ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญ Chang มีแนวคิดที่จะสร้างบริษัทเซมิคอนดักเตอร์ที่เน้นการผลิตชิปตามการออกแบบของลูกค้า แนวคิดนี้แตกต่างจากโมเดลธุรกิจแบบเดิมอย่างสิ้นเชิง และหากประสบความสำเร็จ จะช่วยยกระดับอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ของไต้หวัน ทำให้ประเทศสามารถควบคุมเทคโนโลยีที่ล้ำหน้าที่สุดในโลกได้

แนวคิดของ Chang นี้ไปโดนใจ KT Li อย่างมาก จนนำไปสู่การก่อตั้งบริษัท TSMC โดยรัฐบาลไต้หวันถือหุ้น 48% โดยมีเงื่อนไขว่า Chang จะต้องหาบริษัทผลิตชิปชั้นนำจากต่างประเทศมาร่วมลงทุนและถ่ายทอดเทคโนโลยี Chang สามารถโน้มน้าวให้บริษัท Philips จากเนเธอร์แลนด์เข้ามาลงทุนและถ่ายทอดเทคโนโลยี แลกกับการถือหุ้น 27.5% ใน TSMC

นอกจากนี้ รัฐบาลไต้หวันยังช่วยระดมทุนจากมหาเศรษฐีชาวไต้หวัน โดยเฉพาะเหล่าครอบครัวที่มีความมั่งคั่งที่สุดของประเทศ ซึ่งอาจเป็นเจ้าของบริษัทในอุตสาหกรรมอื่น ๆ เช่น พลาสติก สิ่งทอ หรือเคมีภัณฑ์ รัฐบาลยังให้สิทธิประโยชน์ทางภาษีแก่ TSMC เพื่อให้มั่นใจว่าบริษัทจะมีเงินทุนเพียงพอสำหรับการลงทุนในเทคโนโลยีล้ำสมัย

ความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นของ Chang กับอุตสาหกรรมชิปของสหรัฐอเมริกาเป็นปัจจัยสำคัญอีกประการหนึ่งในความสำเร็จของ TSMC ลูกค้าส่วนใหญ่ในยุคแรกเริ่มเป็นนักออกแบบชิปในสหรัฐอเมริกา และพนักงานระดับสูงหลายคนของ TSMC ก็เคยทำงานใน Silicon Valley มาก่อน พนักงานยุคก่อตั้งที่ Chang คัดเลือกมาล้วนเป็น “หัวกะทิ” ที่เคยทำงานในบริษัทยักษ์ใหญ่อย่าง Motorola, Intel หรือ Texas Instruments ผู้บริหารส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยชั้นนำในสหรัฐอเมริกา

แนวคิดของ Chang ที่ให้ TSMC เป็นพันธมิตรที่ไว้วางใจได้สำหรับนักออกแบบชิปทุกคน โดยสัญญาว่าจะไม่ออกแบบชิปเอง แต่จะเน้นการผลิตเพียงอย่างเดียว ทำให้ TSMC ไม่ได้แข่งขันกับลูกค้าในอุตสาหกรรมชิป แต่กลับเข้ามาช่วยลดต้นทุนในการเริ่มต้นการผลิตให้กับบริษัทออกแบบชิปขนาดเล็กและขนาดกลาง

โมเดลธุรกิจใหม่นี้กลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของอุตสาหกรรมชิป ทำให้เกิดบริษัทออกแบบชิปหลายรายที่เน้นไปที่การออกแบบเพียงอย่างเดียว แล้วส่งมาให้ TSMC ผลิต ด้วยความได้เปรียบหลายประการ ทั้งเรื่องค่าแรงที่ยังไม่สูงมากในช่วงแรก การมีพนักงานระดับหัวกะทิจาก Silicon Valley และการสนับสนุนจากบริษัทชิปจากสหรัฐ ทำให้ TSMC สามารถพัฒนากระบวนการผลิตอย่างต่อเนื่องจนก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำในการผลิตอุปกรณ์เซมิคอนดักเตอร์อย่างที่เราเห็นในปัจจุบัน

ความสำเร็จของ TSMC ไม่เพียงแต่เปลี่ยนโฉมหน้าอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ของไต้หวันเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศโดยรวม ปัจจุบัน เมื่อเดินทางไปยังใจกลางกรุงไทเป เมืองหลวงของไต้หวัน เราจะเห็นบริษัททางด้านอิเล็กทรอนิกส์ตั้งอยู่มากมาย ซึ่งล้วนเป็นบริษัทยักษ์ใหญ่ระดับโลก ไม่ว่าจะเป็น TSMC, Acer หรือบริษัทอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสินค้าอิเล็กทรอนิกส์

ความสำเร็จของไต้หวันในการพัฒนาอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์นี้มีความคล้ายคลึงกับสิ่งที่เกิดขึ้นในเกาหลีใต้และญี่ปุ่น นั่นคือการให้ความสำคัญกับการพัฒนาความรู้และเทคโนโลยีในการผลิตชิป

แต่สิ่งที่ทำให้ไต้หวันโดดเด่นคือการสร้างโมเดลธุรกิจใหม่ที่เน้นการเป็นผู้ผลิตตามคำสั่งซื้อ (foundry) ซึ่งเป็นแนวคิดที่ปฏิวัติวงการและสร้างโอกาสใหม่ ๆ ให้กับบริษัทออกแบบชิปทั่วโลก

ความสำเร็จของ TSMC ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่ในอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์เท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบในวงกว้างต่อเศรษฐกิจและสังคมของไต้หวัน การเติบโตของอุตสาหกรรมนี้ได้สร้างงานที่มีคุณภาพสูง ดึงดูดผู้มีความสามารถจากทั่วโลก และยกระดับมาตรฐานการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในประเทศ

นอกจากนี้ ความสำเร็จของ TSMC ยังเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้ประกอบการรุ่นใหม่ในไต้หวัน ทำให้เกิดระบบนิเวศของสตาร์ทอัพด้านเทคโนโลยีที่มีความคึกคักมากขึ้น บริษัทเหล่านี้ไม่เพียงแต่สร้างนวัตกรรมในด้านฮาร์ดแวร์เท่านั้น แต่ยังรวมถึงซอฟต์แวร์และบริการดิจิทัลต่าง ๆ ด้วย

อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จนี้ก็มาพร้อมกับความท้าทายใหม่ ๆ ด้วยเช่นกัน การที่เศรษฐกิจของไต้หวันพึ่งพาอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์อย่างมาก ทำให้ประเทศมีความเสี่ยงหากเกิดความผันผวนในอุตสาหกรรมนี้ นอกจากนี้ การแข่งขันที่รุนแรงจากประเทศอื่น ๆ โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่ ที่ทุ่มงบประมาณมหาศาลในการพัฒนาอุตสาหกรรมชิปของตนเอง ก็เป็นความท้าทายที่ไต้หวันต้องเผชิญ

ความสัมพันธ์ทางการเมืองระหว่างไต้หวันกับจีนแผ่นดินใหญ่ก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่สร้างความไม่แน่นอนให้กับอุตสาหกรรมนี้ ความตึงเครียดทางการเมืองอาจส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทานและการลงทุนในอนาคต ทำให้บริษัทต่าง ๆ ต้องพิจารณาการกระจายความเสี่ยงโดยการขยายฐานการผลิตไปยังประเทศอื่น ๆ มากขึ้น

แม้จะเผชิญกับความท้าทายเหล่านี้ แต่ไต้หวันก็ยังคงมุ่งมั่นที่จะรักษาความเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ รัฐบาลไต้หวันยังคงลงทุนอย่างมากในการวิจัยและพัฒนา ส่งเสริมการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการสร้างนวัตกรรม

TSMC เองก็ยังคงพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตอย่างต่อเนื่อง โดยมุ่งเน้นไปที่การผลิตชิปที่มีขนาดเล็กลงและมีประสิทธิภาพสูงขึ้น เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดที่เพิ่มขึ้นในด้านปัญญาประดิษฐ์ (AI) การประมวลผลควอนตัม และเทคโนโลยี 5G

นอกจากนี้ ไต้หวันยังพยายามที่จะขยายบทบาทของตนในห่วงโซ่คุณค่าของอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ โดยไม่เพียงแต่เน้นการผลิตเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการออกแบบชิป การพัฒนาซอฟต์แวร์ และการสร้างโซลูชันที่ครบวงจรสำหรับลูกค้า

ความสำเร็จของไต้หวันในการพัฒนาอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์เป็นบทเรียนที่มีคุณค่าสำหรับประเทศกำลังพัฒนาอื่น ๆ ที่ต้องการยกระดับอุตสาหกรรมของตน มันแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของวิสัยทัศน์ระยะยาว การลงทุนในการศึกษาและการวิจัย และความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน

อย่างไรก็ตาม การทำซ้ำความสำเร็จของไต้หวันอาจเป็นเรื่องท้าทาย เนื่องจากสภาพแวดล้อมทางธุรกิจและเทคโนโลยีในปัจจุบันแตกต่างไปจากเมื่อ 30-40 ปีก่อนมาก อุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ในปัจจุบันมีความซับซ้อนมากขึ้น ต้องใช้เงินลงทุนสูงขึ้น และมีการแข่งขันที่รุนแรงมากขึ้น

แม้กระนั้น บทเรียนจากความสำเร็จของไต้หวันก็ยังมีคุณค่า โดยเฉพาะในแง่ของการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อนวัตกรรม การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ และการสร้างความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ ประเทศอื่น ๆ อาจไม่จำเป็นต้องมุ่งเน้นที่อุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์เหมือนไต้หวัน แต่สามารถประยุกต์ใช้หลักการเหล่านี้ในการพัฒนาอุตสาหกรรมที่เหมาะสมกับจุดแข็งและทรัพยากรของตนเอง

ในท้ายที่สุด ความสำเร็จของไต้หวันในการพัฒนาอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ไม่ใช่เพียงเรื่องของเทคโนโลยีหรือการผลิตเท่านั้น แต่เป็นเรื่องของการสร้างวัฒนธรรมแห่งนวัตกรรม การลงทุนในทรัพยากรมนุษย์ และการมีวิสัยทัศน์ระยะยาว สิ่งเหล่านี้เป็นบทเรียนที่มีคุณค่าสำหรับทุกประเทศที่ต้องการยกระดับเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมของตนในยุคดิจิทัล

References :

1. The Rise of Taiwan’s Semiconductor Industry
2. How Taiwan Became a Chip Superpower
3. The History of TSMC
4. Taiwan’s Semiconductor Industry: A Global Powerhouse*