เรามักจะได้ยินคำกล่าวที่ว่าตอนนี้เรากำลังเดินหน้าสู่สังคมที่ดีขึ้นและมีชีวิตที่แสนสะดวกสบาย เราได้เห็นสิ่งใหม่ ๆ เช่น สมาร์ทโฟน รถยนต์ EV โซเชียลมีเดีย หรือ เทคโนโลยีสุดฮ็อตอย่าง AI
หนังสือเล่มนี้ผู้แต่งคือ Daren Acemoglu และ Simon Johnson ที่เป็นศาสตราจารย์ระดับท็อปจาก MIT โดยมีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับความจำเป็นในกำหนดทิศทางในการพัฒนาเทคโนโลยีที่เป็นประโยชน์ต่อมนุษย์มากขึ้น โดยกล่าวถึงประเด็นเรื่องอำนาจ และบทบาทของเทคโนโลยีที่มีผลต่อการสร้างความมั่งคั่งร่วมกัน
นอกจากนี้ยังมีการนำเสนอเรื่องข้อคิดเห็นในเรื่องการเปลี่ยนแปลงนโยบาย เช่น การปรับระบบภาษีให้เท่าเทียมกันสำหรับการทำงานอัตโนมัติ การควบคุมกำกับดูแล การบังคับให้บริษัทขนาดใหญ่แตกบริษัทลูกออกมา การสร้างสหภาพแรงงานที่เข้มแข็ง
เพราะไม่ว่ากี่ยุคกี่สมัย เทคโนโลยีแม้จะบันดาลให้ชีวิตคนดีขึ้นได้ก็จริง แต่มันก็ทิ้งบาดแผลไว้เช่นกัน ทั้งเรื่องความเหลื่อมล้ำ ความยากจน มลพิษ เพราะฉะนั้นเราทุกคนต้องสร้างความเจริญนั้นขึ้นมาเอง ไม่ปล่อยให้ผู้มีอำนาจกำหนดทิศทางได้ตามอำเภอใจ
Highlights
📝 เปิดด้วย quotes ที่เป็น message หลักของหนังสือเล่มนี้ได้ดีมาก ๆ “ความเจริญไม่เคยเกิดขึ้นเองโดยอัตโนมัติ ความเจริญในปัจจุบันนี้ยังคงกระจายอยู่แค่ในกลุ่มนักธุรกิจและนักลงทุน ขณะที่คนส่วนใหญ่ยังคงอับจนไร้หนทาง”
🏭 การยกตัวอย่างประวัติศาสตร์ที่แสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีมีทั้งการปรับปรุงและเป็นอุปสรรคต่อชีวิตของคนงาน เช่น การใช้กังหันลมในยุคกลาง และการประดิษฐ์เครื่องปั่นฝ้ายในศตวรรษที่ 18
🔎 มีการอธิบายถึงความสำคัญของความสัมพันธ์ด้านอำนาจและธรรมชาติของเทคโนโลยีในการวิเคราะห์ผลกระทบของความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี โดยใช้ตัวอย่างจากยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมในอังกฤษและสภาพปัจจุบันของเศรษฐกิจสหรัฐฯ
💡 มีการเน้นถึงความจำเป็นในการเปลี่ยนทิศทางการพัฒนาเทคโนโลยีให้สอดคล้องและช่วยเหลือมนุษย์มากยิ่งขึ้น และเสนอมาตรการด้านนโยบาย เช่น การเปลี่ยนแปลงระบบภาษี การกำกับดูแลจากรัฐบาล การบังคับให้บริษัทขนาดใหญ่แตกบริษัทลูกออกมา และการสร้างสหภาพแรงงานที่เข้มแข็ง
🌍 หัวข้อในเรื่องบทบาทของการกระจายอำนาจ และโอกาสในการสร้างโครงสร้างองค์กรใหม่ เช่น สหกรณ์ เพื่อสร้างสังคมและเศรษฐกิจที่ดีขึ้น
🎙️ มีการเน้นย้ำถึงความสำคัญของการพิจารณามุมมองและแนวทางต่างๆ ต่อเทคโนโลยี เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีต่อมนุษยชาติ
Key Insights
🔑 ทิศทางของการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีมีความสำคัญต่ออนาคตของมนุษย์เรา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับ AI และระบบอัตโนมัติทั้งหลาย การเลือกระหว่างการให้ความสำคัญกับการทำงานแบบอัตโนมัติหรือการสร้างงานใหม่ให้กับแรงงานมีผลกระทบอย่างมากต่อเรื่องของการเพิ่มผลผลิต ความเหลื่อมล้ำ และบทบาทการมีส่วนร่วมของมนุษย์
🔑 การย้อนประวัติศาสตร์เพื่อแสดงให้เห็นถึงผลกระทบของความสัมพันธ์ด้านอำนาจต่อผลลัพธ์ของเทคโนโลยี พลังอำนาจมีอิทธิพลต่อประโยชน์ที่เกิดจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทั้งในยุคกลางและยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งในตัวอย่างที่กล่าวในหนังสือเล่มนี้ เทคโนโลยีช่วยเพิ่มผลผลิต แต่ประโยชน์กลับตกอยู่กับชนชั้นสูง ในขณะที่คนงานไม่ได้รับการปรับปรุงคุณภาพชีวิตมากนัก
🔑 ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสร้างผลลัพธ์ที่ไม่เป็นไปเพื่อผลประโยชน์ของสังคมโดยรวม ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำ การแสวงประโยชน์จากแรงงาน ภัยคุกคามต่อสาธารณสุข ในขณะที่ผู้ที่ได้รับประโยชน์กลับเป็นเพียงแค่ชนชั้นสูงแคบๆ ที่ควบคุมเทคโนโลยีในยุคนั้นๆ
🔑 วิสัยทัศน์หลักของวงการเทคโนโลยีในซิลิคอนวัลเลย์และแวดวงวิชาการส่งเสริมแนวคิดที่ว่า AI และระบบอัตโนมัติทั้งหลายคืออนาคต ทำให้เป็นการละเลยโอกาสในการใช้เทคโนโลยีเพื่อเสริมสร้างศักยภาพมนุษย์ เพิ่มผลิตภาพ และการให้ความสำคัญกับบทบาทของมนุษย์ที่น้อยลงไป
🔑 จำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงสถาบันทางด้านเศรษฐกิจและการเมืองเพื่อปรับเปลี่ยนทิศทางการพัฒนาเทคโนโลยี มีการนำเสนอมาตรการด้านนโยบายหลายประการ เช่น ปรับระบบภาษีให้จูงใจการใช้แรงงานมนุษย์มากกว่าระบบอัตโนมัติ จัดตั้งหน่วยงานเพื่อกำหนดการใช้ AI ที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมอย่างแท้จริง ภาษีโฆษณาดิจิทัลเพื่อส่งเสริมรูปแบบธุรกิจทางเลือก
🔑 การมีส่วนร่วมและบทบาทของมนุษย์ยังคงมีความสำคัญแม้จะมีความก้าวหน้าของเทคโนโลยี AI ซึ่งเป็นการหักล้างแนวคิดที่ว่าเทคโนโลยี AGI (Artificial General Intelligence) จะทำให้มนุษย์ล้าสมัย โดยเน้นว่ามนุษย์จะยังคงมีบทบาทสำคัญในงานต่างๆ และการนำระบบอัตโนมัติมาใช้มากเกินไปอาจเป็นอุปสรรคต่อการเพิ่มผลิตภาพและการพัฒนาของมนุษย์
🔑 บทเรียนจากภาคธุรกิจพลังงานสร้างความหวังในการเปลี่ยนทิศทางการพัฒนาเทคโนโลยี โดยมีการชี้ให้เห็นความสำเร็จของนวัตกรรมพลังงานหมุนเวียน ซึ่งได้รับการผลักดันจากการกำกับดูแลของรัฐบาล การอุดหนุนจากภาครัฐ และการมุ่งเน้นไปที่เทคโนโลยีที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ตัวอย่างนี้แสดงให้เห็นว่าความพยายามอย่างจริงจังสามารถเปลี่ยนทิศทางการพัฒนาเทคโนโลยีไปสู่ผลลัพธ์ที่ดีขึ้นได้
🔑 ความสำคัญของการเปลี่ยนแนวความคิดซะใหม่ โดยไม่ใช่แค่เพียงการมุ่งเน้นไปที่การสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ เพียงอย่างเดียว แต่ต้องหันมาโฟกัสกับนวัตกรรมที่ให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างศักยภาพมนุษย์มากยิ่งขึ้น ซึ่งจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงบทบาทของผู้นำด้านเทคโนโลยีที่มีอำนาจ และให้กระบวนการประชาธิปไตยมีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางการพัฒนาเทคโนโลยีในอนาคต
บทสรุป
ผมว่าหนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือที่เกี่ยวข้องกับแวดวงเทคโนโลยีที่น่าสนใจอีกเล่มหนึ่งเลยทีเดียว ที่ชี้ให้เห็นว่าทิศทางการพัฒนาโดยเฉพาะเรื่องเทคโนโลยี (โดยเฉพาะ AI) ให้เป็นมิตรกับมนุษย์มากยิ่งขึ้นเป็นสิ่งที่สำคัญมาก ๆ
เนื่องจากมันจะส่งผลให้เทคโนโลยีได้รับการพัฒนาในทิศทางที่ตอบสนองความต้องการและเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์เราอย่างแท้จริง ทำให้เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มศักยภาพและคุณภาพชีวิตของมนุษย์ แทนที่จะเป็นภัยคุกคามหรือมาแย่งชิงตำแหน่งงานของมนุษย์ไป
เพราะฉะนั้นเรื่องสำคัญก็คือ การมีส่วนร่วมของมนุษย์เราในการกำหนดทิศทางเทคโนโลยีเหล่านี้ และที่สำคัญต้องเป็นกระบวนการที่เป็นประชาธิปไตย เนื่องจากการพัฒนาเทคโนโลยีในยุคปัจจุบันมักจะถูกกำหนดโดยบริษัทเทคโนโลยีหน้าเลือดขนาดใหญ่ ที่มองแต่กำไรเป็นที่ตั้ง ซึ่งทำให้ขาดมุมมองที่เทคโนโลยีเหล่านี้จะส่งผลกระทบต่อสังคมโดยรวม
โดยสรุปแล้วแนวคิดหลักของหนังสือเล่มนี้คือ อยากให้ทุกคนตระหนักถึงการปรับเปลี่ยนทิศทางในการพัฒนาเทคโนโลยีเสียใหม่ ให้เอื้อต่อประโยชน์ของมนุษย์มากขึ้น ทั้งในเชิงเศรษฐกิจ สังคม และการมีส่วนร่วม
โดยเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐในการกำหนดนโยบายและการกำกับดูแล ภาคเอกชนในการปรับเปลี่ยนรูปแบบธุรกิจ และประชาชนคนทั่วไปในการมีส่วนร่วมกำหนดทิศทางเพื่อให้ได้เทคโนโลยีที่ทันสมัย เป็นประโยชน์ และมีความยั่งยืนต่อไปในอนาคต
หนังสือเล่มนี้จะช่วยเตือนสติพวกเราว่าความไม่เป็นกลางของเทคโนโลยี และความจำเป็นที่ต้องมีกลไกลทางการเมืองเพื่อตรวจสอบให้แน่ใจว่าประโยชน์ของเทคโนโลยีจะกระจายไปสู่ประชาชนส่วนใหญ่อย่างแท้จริง ซึ่งผมคิดว่าเป็นบทเรียนที่เราทุกคนควรตระหนักเป็นอย่างมาก ในยุคแห่งความก้าวหน้าทางดิจิทัลที่ครอบงำโดยจักรวรรดิบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่อย่างที่เราได้เห็นกันทุกวันนี้นั่นเองครับผม
สุดท้ายก็ขอขอบคุณสำนักพิมพ์ bingo นะครับที่ส่งหนังสือเล่มนี้มาให้อ่าน ถ้าใครสนใจหนังสือเล่มนี้ก็ไปจัดกันได้เลยที่ -> https://bingobook.co/product/power-and-progress/