ปัญหาโลกแตกของวงการสื่อทั่วทุกมุมโลกแม้กระทั่งที่เกิดขึ้นในประเทศไทยเอง ด้วยอัลกอริธึมของแพล็ตฟอร์มโซเชียลมีเดีย นั่นเป็นหนึ่งประเด็นที่มีความสำคัญในการรับข้อมูลข่าวสารของมนุษย์เราในยุคปัจจุบัน

ในการสัมภาษณ์ครั้งประวัติศาสตร์กับสื่อยักษ์ใหญ่ของโลก Elon Musk ได้กล่าวหา BBC ว่าปกปิดผลข้างเคียงของการฉีดวัคซีนโควิดและเผยแพร่ข้อมูลที่ผิดเกี่ยวกับการสวมหน้ากากอนามัย

Musk กล่าวว่า: “BBC ถือว่าตัวเองมีส่วนรับผิดชอบต่อข้อมูลที่ผิดเกี่ยวกับการสวมหน้ากากและผลข้างเคียงของการฉีดวัคซีนหรือไม่ และไม่รายงานเรื่องนี้เลย?“แล้วข้อเท็จจริงที่ว่า BBC ถูกรัฐบาลอังกฤษกดดันให้เปลี่ยนนโยบายบรรณาธิการล่ะ?”

นี่เป็นตัวอย่างของสื่อในยุคปัจจุบัน แม้จะเป็นสื่อระดับโลก ก็เคยผ่านการปล่อยข้อมูล Fake News มาแล้วทั้งสิ้น อยู่ที่ว่าคนที่เชียร์ หรือเข้าข้างสื่อ ๆ นั้นจะมีความสนใจหรือไม่ และปริมาณในการเผยแพร่มันมากมายขนาดไหน เมื่อเทียบกับสื่ออื่น ๆ

การ Balance ของสื่อนั้น ก็เป็นประเด็นที่น่าสนใจ เราจะเห็นได้ว่าแพลตฟอร์มยักษ์ใหญ่ของ Social Media โดยเฉพาะจากฝั่ง Silicon Valley นั้น มักจะเอนเอียงให้กับข้อมูลของสื่อจากโลกตะวันตกอย่างชัดเจน

ส่วนตัวผมเป็นคนที่ใช้ profile ของเพจ คอย follow สำนักข่าวต่างๆ จากทั่วโลกที่มีเนื้อหาตรงกันข้ามกันสื่อตะวันตกอยู่บ้าง เช่น สื่อจากรัสเซีย สื่อจากประเทศจีน แม้จะ set ให้มันเป็น Favorite หรือ engage กับสื่อนั้นยังไงก็ตาม แทบจะไม่มีคอนเทนต์จากสื่อเหล่านี้โผล่มาในช่อง Feed ของเครือข่าย Social Media เลยด้วยซ้ำ

มันคือความ Bias ของอัลกอริธึมอย่างชัดเจนมาก ๆ เพราะมีแต่ข่าวจากโลกตะวันตกเท่านั้น ที่เข้ามาสู่หน้าจอของเรา แทบจะไม่มีข่าวจากสื่อฝั่งตรงข้ามโผล่เข้ามาให้รับชมได้เลย การที่จะเข้าถึง ก็ต้องเข้าไปทางเว็บของพวกเขาโดยตรงเพียงเท่านั้น

ซึ่งแน่นอนว่าพฤติกรรมคนทั่วโลกส่วนใหญ่ในตอนนี้ ก็แทบจะเสพข้อมูลจากสื่อ Social Media แทบจะทั้งสิ้นแล้ว เพราะมันใช้งานง่าย และเลือกสรรค์ สิ่งที่เราชอบมาให้เสพอยู่สม่ำเสมอ

มองมาที่บ้านเรา สื่อ ก็แทบไม่มีความ balance เพราะมีสื่อที่สนับสนุนฝั่งนึงเยอะมาก ๆ โดยเฉพาะสื่อด้านออนไลน์ แต่อีกฝั่งนั้น มีให้เสพน้อยมาก ๆ ทั้งที่ข้อมูลควรจะมีการ balance กันให้มีความสมดุล เพื่อให้ผู้อ่านเป็นคนพิจารณาด้วยตัวเอง

ซึ่ง Elon Musk นั้นเคยกล่าวถึงเรื่องนี้เกี่ยวกับ Free Speech ที่เขาต้องการผลักดัน ให้ทุกคนมีสิทธิ์รับสื่อทุกทาง แต่ต้องมีการวิเคราะห์ด้วยตนเอง ว่าจะเชื่อเนื้อหาจากสื่อเหล่านั้นหรือไม่

ก่อนหน้านี้ คำว่า Fake News เองนั้น ผมว่ามีสำนักข่าวยักษ์ใหญ่หลายๆ สื่อ ทั้งออนไลน์ ทีวี ต่างก็เคยมีการให้ข้อมูลที่ผิดพลาด หรือ แอบเนียน ๆ ใช้ข้อมูลผิด ๆ โจมตีข้อมูลฝั่งตรงข้ามอยู่สม่ำเสมอ ซึ่งเรามักจะเห็นว่าพวกเขาก็จะปฏิเสธสิ่งเหล่านี้และไม่ยอมรับว่าพวกเขาเคยปล่อย Fake News คล้าย ๆ กับที่ นักข่าว BBC ตอบคำถาม Musk

เอาจริง ๆ มันก็มองได้สองมุมมองจากเรื่องนี้ การปล่อยให้มีการ Free Speech แบบสุดโต่งอย่างที่ Elon Musk กำลังจะทำ มันก็เป็นสิ่งที่ถูกต้อง เพราะทุกคนที่เห็นต่างกันควรได้รับข้อมูลจากทุกฝ่ายแบบเท่าเทียมกัน

ซึ่งหากมองแบบ Musk เรื่องของ Fake News ในโลกจริง ๆ ที่เราคุยถกเถียงกันมันก็เกิดขึ้นเป็นปรกติในทุกสังคม อยู่ที่ฐานข้อมูลของคนนั้น ๆ ว่ามีชุดข้อมูลแบบไหน แต่พอมันมาอยู่บนโลกออนไลน์ มันกระจายไปอย่างรวดเร็วสู่คนกลุ่มใหญ่มาก ๆ เพราะมันไม่ได้กระจุกอยู่ในสังคมเล็ก ๆ เหมือนใน Public Square อย่างที่ Elon Musk มักจะนำมาเปรียบเทียบนั่นเองครับผม

References :
https://www.bbc.com/news/av/world-us-canada-65249139